Anna Świderkówna

Anna Świderkówna (ur. 5 grudnia 1925 w Warszawie, właśc. Anna Świderek (do lat 70. XX wieku publikowała pod tym nazwiskiem), zm. 16 sierpnia 2008 tamże) – polska historyk literatury, filolog klasyczny, papirolog, biblistka, tłumaczka; profesor Uniwersytetu Warszawskiego, popularyzatorka wiedzy o antyku i Biblii. Ponad 30 lat kierowała Katedrą Papirologii (późniejszym Zakładem Papirologii) UW.

Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej zainteresowała się kulturą antyczną. Brała udział w powstaniu warszawskim jako sanitariuszka. Była więźniarką niemieckiego obozu jenieckiego.

Po wojnie podjęła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku filologii klasycznej. Ukończyła je w 1949. W 1946, na pierwszym roku studiów, została zatrudniona na UW jako asystentka prof. Jerzego Manteuffla, pierwszego polskiego papirologa i organizatora Katedry Papirologii na Wydziale Historycznym UW.

W 1957 przebywała na stypendium rządu francuskiego w Instytucie Papirologii paryskiej Sorbony. W 1962 objęła kierownictwo Katedry Papirologii, które sprawowała do 1991. W 1968 mianowano ją profesorem nadzwyczajnym, a w 1986 została profesorem zwyczajnym. W 1997 przeszła na emeryturę. Wielokrotnie reprezentowała Polskę na międzynarodowych konferencjach i sympozjach poświęconych historii literatury i kultury antycznej.

W późniejszym okresie jej działalności naukowej i literackiej szczególną pozycję zajęła Biblia i jej rola w historii kultury. Tematyce tej, jak również popularyzacji wiedzy o Biblii, jej dziejach i bohaterach poświęciła wiele książek i publikacji; najbardziej znany z nich jest kilkuczęściowy cykl Rozmowy o Biblii (1994-2006). Publikowała artykuły m.in. w „Znaku”, „Tygodniku Powszechnym” i „Gazecie Wyborczej”.

W swoich publikacjach podejmowała również wielokrotnie wątki osobiste i autobiograficzne, m.in. sens i rolę wiary chrześcijańskiej, opisywała swój udział w powstaniu warszawskim oraz roczny pobyt w klasztorze benedyktynek.

Mieszkała w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej. Została pochowana 21 sierpnia 2008 na Cmentarzu Powązkowskim.

Media i spotkania

Anna Świderkówna podczas cotygodniowego wykładu o Biblii (20 lutego 2006)

Do końca życia współpracowała z warszawskim Radiem Józef, tworząc cotygodniową audycję z udziałem słuchaczy pt. Prawie wszystko o Biblii – nazwa audycji pochodziła od tytułu jednej z książek Anny Świderkówny. Miała także audycje o tematyce biblijnej w Radiu Maryja.

Prowadziła poświęcone Biblii cotygodniowe spotkania, które odbywały się na plebanii sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie przy ul. Rakowieckiej.

Brała udział w organizowanych przez Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci obozach dla młodzieży wybitnie uzdolnionej.

Członkostwo

• Należała do Międzynarodowego Stowarzyszenia Papirologów
• Zasiadała w Komitecie Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk
• Była członkinią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
• Była Damą Rycerskiego Zakonu Grobu Bożego w Jerozolimie (Ordo Equestris S. Sepulchri Hierosolymitani)

Nagrody

• W 2007 została uhonorowana nagrodą literacką polskiego PEN Clubu im. J. Parandowskiego.
• W 2008 pośmiertnie odznaczono ją Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski

Twórczość (wybór)

• W „państwie” Apolloniosa (1959, rozprawa habilitacyjna)
• Kiedy piaski egipskie przemówiły po grecku (1959)
• Historie nieznane historii (1962)
• Hellada królów (1969)
• Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta (1974)
• Siedem Kleopatr (1978)
• Życie codzienne w Egipcie greckich papirusów (1983)
• Bogowie zeszli z Olimpu (1991)
• Rozmowy o Biblii (1994)
• Ewangelia według św. Mateusza (przekład z jęz. greckiego, 1995)
• Rozmów o Biblii ciąg dalszy (1996)
• Ewangelia według św. Marka (przekład z jęz. greckiego, 1997)
• Rozmowy o Biblii: Nowy Testament (2000)
• Koń, który trafił do historii (2004)
• Rozmowy o Biblii: Opowieści i przypowieści (2006)
• Nie tylko o Biblii (2006)

Była redaktorką Słownika pisarzy antycznych. W jej dorobku znajdują się liczne tłumaczenia z łaciny i greki (m.in. poezje Katullusa i Teokryta, Fedra Seneki, pisma Ojców Apostolskich, ewangelie Mateusza i Marka). Przełożyła także Dzieje Grecji N.G.L. Hammonda.