Aleksander Maciesza

Aleksander Bolesław Maciesza (ur. 16 czerwca 1875  w Tomsku na Syberii, zm. 10 października 1945 w Płocku) – lekarz, antropolog, fotografik i regionalista płocki.

Syn Karoliny z Gintowtów i Stefana Macieszów. W Tomsku się wychowywał i odbył edukację, a w 1898 ukończył wydział medycyny miejscowego uniwersytetu. Po studiach został lekarzem obwodowym w Górach Ałtajskich. Jednocześnie poszerzał wiedzę specjalizując się w zakresie okulistyki w Petersburgu i gromadził materiały poświęcone dziejom Polaków na Syberii.

W 1901 otrzymał w Płocku stanowisko lekarza więziennego. Pracował też w miejscowym szpitalu św. Aleksego, w którym zorganizował oddział okulistyczny. W następnych latach prowadził też prywatną praktykę lekarską, stworzył i prowadził poradnię przeciwjagliczą.

Od 1902 był członkiem Ligi Narodowej, w 1906 był posłem do Dumy w Petersburgu. Dzięki jego staraniom w 1906 powstało w Płocku Gimnazjum Polskie im. W. Jagiełły, w którym objął stanowisko lekarza szkolnego oraz nauczyciela higieny i anatomii. Od 1917 był przewodniczącym Rady Miejskiej, a następnie burmistrzem Płocka. Po odzyskaniu niepodległości, od listopada 1918 do 9 września 1919 sprawował urząd prezydenta miasta.

W 1920 przewodniczył Związkowi Obrony Ojczyzny w Płocku, którego głównym celem była obrona miasta przed bolszewikami. Następnie wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie był lekarzem w stopniu majora. Od 1927 był prezesem Płockiego Towarzystwa Lekarskiego. Występował z odczytami na zjazdach lekarzy, był współpracownikiem, a często członkiem honorowym wielu organizacji lekarskich, jego referaty publikowano w fachowej prasie medycznej. Krzewił wiedzę z zakresu higieny organizując objazdowe wystawy.

Prowadził rozległe badania antropologiczne, był autorem m.in. publikacji: Puszczanie przasnyscy, Oczodoły Polek i Polaków oraz Osobnik jako przedmiot studiów antropologicznych. Za zasługi w tej dziedzinie został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz Międzynarodowego Instytutu Antropologii.

W 1907 był jednym z inicjatorów reaktywowania Towarzystwa Naukowego Płockiego i został wówczas jego prezesem. Funkcję tę sprawował do śmierci. Za jego prezesury TNP prowadziło ożywioną działalność badawczą i popularyzatorską, rozwinęło swoją Bibliotekę im. Zielińskich oraz muzeum. Zainicjował wydawanie Rocznika TNP. Maciesza był znanym propagatorem regionalizmu, organizował liczne wycieczki krajoznawcze, z żoną Marią opracowali Przewodnik po Płocku. Z inicjatywy Macieszy powstała gazeta Głos Płocki, on sam współpracował również z innymi lokalnymi czasopismami (Głos Mazowsza, Życie Mazowsza). Był członkiem redakcji Polskiego Słownika Biograficznego przygotowując życiorysy znanych płocczan. W sumie ogłosił drukiem ponad 100 pozycji. Pozostawił również 11 rękopisów.

Pasją Aleksandra Macieszy była fotografia, którą traktował jako formę dokumentacji naukowej. Spisał dzieje fotografii polskiej w latach 1839–1889 (wydane drukiem w 1972 nakładem TNP).

Działał w wielu organizacjach społecznych, m.in. w towarzystwach: krajoznawczym, kolarskim, wioślarskim, ochotniczej straży pożarnej, także w Towarzystwie Dobroczynnym, Radzie Opiekuńczej m. Płocka i Towarzystwie Popierania Pomocy Społecznej.

W 1936 roku był kierownikiem Przchodni Przeciwjaglicznej Powiatowej w Płocku przy ulicy Sienkiewicza 23.