Leon Manteuffel-Szoege

Leon Edward Manteuffel-Szoege (ur. 5 maja 1904 w Rzeżycy, zm. 26 marca 1973 w Warszawie) – polski chirurg, twórca polskiej szkoły chirurgii klatki piersiowej i serca.

Ukończył studia lekarskie na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. Zygmunta Radlińskiego. Podczas II wojny światowej był lekarzem działającym w konspiracji, używał pseudonimu „Krab”. Przez całą okupację pracował w klinice, był jednym z trzech lekarzy, którzy przetrwali masakrę Woli. Swoje przeżycia i przyjaźń z drugim z ocalonych lekarzy, Stefanem Wesołowskim, opisał w książce „Historia jednej przyjaźni”, bardzo wysoko ocenionej przez środowisko lekarskie.

Od 1945 pełnił funkcję ordynatora oddziału chirurgii w warszawskim Szpitalu Wolskim, który pięć lat później stał się kliniką chirurgii przy Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc. W 1954 obronił pracę doktorską, jednak już wcześniej zasłynął z wprowadzania pionierskich zabiegów chirurgicznych, których nie stosowano wcześniej w polskiej medycynie. W 1948 Leon Manteuffel-Szoege przeprowadził zabieg resekcji przełyku, osierdzia i podwiązania na stałe przewodu tętniczego (zwanego przewodem Botalla). Pięć lat później, w 1953, razem z Janem Mollem dokonał zwężenia ujścia żylnego lewego, a w 1954 Leon Manteuffel-Szoege i Jan Kossakowski przeprowadzili zabieg zwężenia ujścia aorty. Przeprowadzając operacje na otwartym sercu związane z korektą wrodzonych i nabytych wad serca, od 1959 stosował krążenie pozaustrojowe. Kierowana przez niego klinika była miejscem, gdzie po raz pierwszy w Polsce zastosowano urządzenie zwane płucosercem.

Leon Manteuffel-Szoege był członkiem Francuskiej Akademii Chirurgicznej i wielu zagranicznych towarzystw naukowych. W roku 1964 otrzymał Doktorat honoris Causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był autorem ok. 130 prac naukowych dotyczących antropologii, onkologii i chirurgii. Część prac o charakterze filozoficznym przedstawiała poglądy Leona Manteuffla-Szoege na temat etyki lekarskiej, pracy klinicysty i działalności społecznej.

Był bratem Tadeusza Manteuffla i Edwarda Manteuffla-Szoege.

Dorobek naukowy

Niektóre pozycje dorobku naukowego:

• Reflections on the mechanical function of the heart, Manteuffel-Szoege L., Kardiol. Pol. 1973;16(5):391-8 (pl), PMID 4764019
• Some hemodynamic problems of extracorporeal circulation perfusion in relation to the hemodynamics of physiological circulation, Manteuffel-Szoege L., Kardiol Pol. 1973;16(5):385–90 (pl), PMID 4764018
• Paradoxes of hemodynamics (II), Manteuffel-Szoege L., Kardiol. Pol. 1971;14(1):39–48 (pl) PMID 5552710
• Paradoxes in hemodynamics (I), Manteuffel-Szoege L., Kardiol. Pol. 1971;14(1):33–8 (pl) PMID 5552709
• The Chalubiński legend? Manteuffel-Szoege L., Arch. Hist. Med. (Warszawa). 1971;34(1):33–9 (pl), PMID 4928614
• Mitral commissurotomy. Results in 1700 cases, Manteuffel-Szoege L., Nowicki J, Wasniewska M, Sitkowski W, Turski C., J. Cardiovasc. Surg. (Torino), 1970 Sep-Oct;11(5):350–4, PMID 5493249
• In memoriam: Docent Dr. med. Zbigniew Woźniewski (1914–1969), Manteuffel-Szoege L., Gruźlica 1970 Sep;38(9):945–9 (pl), PMID 4919665
• Morphology of blood flow in blood vessels. Preliminary report, Manteuffel-Szoege L., Pol. Med. J. 1970;9(2):315–21, PMID 5422800
• Zbigniew Woźniewski (1914–1969), Manteuffel-Szoege L., Arch. Hist. Med. (Warszawa), 1970;33(2):247–60, Polish. PMID 4925431
• Professor dr med. Stefania Chodkowska (4.8.1897–16.9.1969), Manteuffel-Szoege L., Gruźlica, 1970;38(8):860–3 (pl), PMID 4918140
• Morphology of the blood flowin the blood vessels. First research results, Manteuffel-Szoege L., Thoraxchir. Vask. Chir. 1969 Dec;17(6):557–63 (de), PMID 5275433
• Morphology of blood circulation in blood vessels. Preliminary studies, Manteuffel-Szoege L., Pol. Arch. Med. Wewn. 1969 Jun;42(6):845–52 (pl), PMID 5806670
• Remarks on blood flow. (The problem of the specific haemodynamic properties of blood, Manteuffel-Szoege L., J Cardiovasc Surg (Torino) 1969 Jan-Feb;10(1):22–30, PMID 5775106
• Surgical treatment of tetralogy of fallot. Diagnosis, indications, surgery selection and results of operative treatment, Manteuffel-Szoege L., Waśniewska M., Kardiol. Pol. 1967;10(2):69–79 (pl), PMID 6078241
• On the possibility of blood circulation continuing after stopping the heart, Manteuffel-Szoege L., Michałowski J., Grundman J., Pacocha W., J Cardiovasc Surg (Torino). 1966 May-Jun;7(3):201–8, PMID 5938806
• Dr Edward Zieliński (1861–1921), Manteuffel-Szoege L., Arch. Hist. Med. (Warszawa), 1966;29(1):43–66 (pl), PMID 5330459
• An attempt to analyze hemodynamic changes during the use of extracorporeal circulation, Michałowski J., Manteuffel-Szoege L., Pol. Tyg. Lek. 1965 Jul 19;20(29):1094–5 (pl), PMID 5843165
• Paradoxical hemodynemic phenomena, Manteuffel-Szoege L., Pol. Tyg. Lek. 1965 Jun 28;20(26):948–50 (pl), PMID 5839362
• On mechanisms for circulatory arrest and restoration under various clinical and experimental conditions, Manteuffel-Szoege L., Pol. Przegl. Chir. 1964 Mar;36:325–33 (pl), PMID 14178220
• Clinical thought and clinical thinking (attempted characterization of the problem from the surgical point of view, Manteuffel-Szoege L., Pol. Przegl. Chir. 1964 Mar;36:261–6 (pl), PMID 14178213
• On stopping and restarting of circulation in deep hypothermia, Manteuffel-Szoege L., J. Cardiovasc Surg (Torino), 1964 Jan-Feb;5:76–80, PMID 14109836
• Haemodynamic disturbances in normo and hypothermia with excluded heart and during acute heart muscle failure, Manteuffel-Szoege L., J. Cardiovasc. Surg. (Torino), 1963 Aug;4:551–5, PMID 14058369
• The problem of blood circulation in normo- and hypothermia, Manteuffel-Szoege L., Cas. Lek. Cesk. 1962 Jun 8;101:718-21, (pl), PMID 14058369
• Some new aspects about the haemodynamics of deep hypothermia, Manteuffel-Szoege L., Ann. Chir. Thorac. Cardiovasc. 1962 Apr;1:571, PMID 14469461
• Observations On Hemodynamics In Moderate And Deep Hypothermia, Manteuffel-Szoege L., Nowicki J., Michalowski J., Grundman J., Turski C., Pacocha W., Sitkowski W., Szaginski W., Pol. Przegl. Chir. 1961 Nov;33:1273–83 (pl), PMID 14469460
• A new view on the hemodynamics of deep hypothermia (role and significance of the "supplementary circulatory energy factor"), Manteuffel-Szoege L., Pol. Tyg. Lek. 1961 Sep 4;16:1412–3 (pl), PMID 14469462
• Sources of motor energy of the blood (contribution to the problem of blood circulation in hypothermia), Manteuffel-Szoege L., Cas. Lek. Cesk. 1961 Jun 23;100:740–2 (cs), PMID 13766329
• Surgical therapy of aortic stenosis co-existing with mitral stenosis, Manteuffel-Szoege L., Waśniewska-Zielinska M., Pol. Tyg. Lek. 1961 Feb 27;16:321–5 (pl), PMID 13766327
• Clinical use of Crafoord-Senning's apparatus for extra-corporeal circulation, Nowicki J., Justyna M., Michałowski J., Sitkowski W. Jr, Serafin R., Szagiński W., Pacocha W., Turski C., Manteuffel-Szoege L., Pol. Przegl. Chir. 1961;33:1040–3 (pl), PMID 14480650
• Experience with heart surgery with the use of extracorporeal circulation, Sitkowski W. Jr, Justyna M., Michałowski J., Waśniewska M., Warda B., Grundman J., Nowicki J., Manteuffel-Szoege L., Pol. Przegl. Chir. 1961;33:1044–7 (pl), PMID 13913500
• Problem of the source of energy in blood circulation, Manteuffel-Szoege L., Pol. Przegl. Chir. 1960 Aug-Sep;32:835–45 (pl), PMID 13766328
• Remarks on energy sources of blood circulation, Manteuffel-Szoege L., Turski C., Grundman J., Bull. Soc. Int. Chir. 1960 Aug;19:371–4, PMID 13766326
• Energy sources of blood circulation and the mechanical action of the heart, Manteuffel-Szoege L., Thorax. 1960 Mar;15:47–53, PMID 14420776
• Influence of the lowering of temperature on blood viscosity and on the work of the circulatory system, Manteuffel-Szoege L., Sitkowski W. Jr, Maczeński S., Minerva Cardioangiol. Eur. 1959 Jul-Sep;7:256–61 (fr), PMID 14420775
• Manteuffel-Szoege L., Sitkowski W. Jr, Minerva Med. 1958 Jul 4;49(53):2617–20 (it), PMID 13577539
• Nature of mechanical functions of the heart; The heart works like a hydraulic ram, Manteuffel-Szoege L., Gonta T., Minerva Cardioangiol. 1958 Apr-Jun;4(2):261–7 (fr), PMID 13565460
• Essay on the clarification of mechanical function of the heart; Battering ram-like function of the heart, Manteuffel-Szoege L., Gonta T., Pol. Tyg. Lek. (Warszawa). 1957 Jul 1;12(27):1048–52 (pl), PMID 13465433
• Resection of the lung tissue in the treatment of pulmonary tuberculosis; Surgical technic and results, Manteuffel-Szoege L., Gruźlica 1956 Aug;24(8):775–84 (pl), PMID 13397812
• Colostomy of the upper stomach, Manteuffel-Szoege L., Sitkowski W., Zentralbl. Chir.1956;81(33a):1463–7 (de), PMID 13393425
• Plastic surgery of the upper part of the stomach with a portion of the large intestine, Manteuffel-Szoege L., Sitkowski W, Jr, Pol. Tyg. Lek. (Warszawa), 1955 Dec 19;10(51):1653–5 (pl), PMID 13310309
• Surgical treatment of constrictive pericarditis; Ten case reports, Manteuffel-Szoege L., Waśniewska M., Kardiol. Pol. 1954;1(1-2):7–17 (pl), PMID 13272284
• Results of surgical treatment of diseases of esophagus and gastric cardia, Manteuffel-Szoege L., Koszarowski T., Wiechno W., Pol. Tyg. Lek. (Warszawa), 1952 Aug 25;7(33–34):1008-14, PMID 13026540
• 100 Cases of pulmonary resection, Manteuffel-Szoege L., Koszarowski T., Justyna M., Nowicki J., Wiechno W., Gruźlica 1952 Mar-Apr;20(2):202–6, PMID 14937412
• Bronchial adenomas and their treatment, Manteuffel-Szoege L., Gruźlica. 1952 Jan-Feb;20(1): 37–46, PMID 14937396
• Mechanism of healing of tuberculous cavity, Manteuffel-Szoege L., Gruźlica. 1951, Mar-Apr;19(2):153–63, PMID 14880004
• Surgical diathermy in the treatment of maxillary cancer, Manteuffel-Szoege L., Koszarowski T., Pol. Tyg. Lek. (Warszawa), 1951 Feb 12;6(7):193–202, PMID 14864132