Władysław Przanowski

Władysław Przanowski (ur. 21 marca 1880 w Słupcy, zm. 4 lutego 1937 w Warszawie) – polski inżynier, pedagog, twórca systemu nauczania prac ręcznych w polskich szkołach i zakładach kształcenia nauczycieli; założyciel i dyrektor Państwowego Instytutu Robót Ręcznych w Warszawie.

Syn Edwarda Przanowskiego (1845-1929), żołnierza Powstania Styczniowego - inżyniera powiatowego w Słupcy i Łęczycy i Józefy z Lewickich; brat Stefana Przanowskiego (1874-1938) - inżyniera-mechanika, przemysłowca, ministra aprowizacji oraz przemysłu i handlu; brat Jana Przanowskiego (1873-1941) - adwokata, posła na Sejm RP w latach 1930-35.

Absolwent Wyższej Szkoły Rzemieślniczej w Łodzi oraz Politechniki Lwowskiej, z tytułem inżyniera-mechanika.

W czasie I wojny był członkiem Wydziału Oświecenia Komitetu Obywatelskiego Miasta stołecznego Warszawy i wraz z Kacprem Tosio organizował szkoły powszechne na terenie Warszawy. W 1916 wybrany został członkiem Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej. w 1917 przez kilka miesięcy był kierownikiem Wydziału Programowego w Departamencie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Tymczasowej Rady Stanu.

W latach 1906-13 był nauczycielem w szkole żeńskiej Anieli Wereckiej w Warszawie oraz Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców w Warszawie, a w latach 1913-30 kierował szkołą rzemieślniczą im. Karola Szlenkiera. Uczył w niej matematyki i rysunku technicznego oraz zorganizował samorząd uczniowski. W 1915 założył Roczne Kursy Robót Ręcznych, przekształcone w 1923 w Państwowy Instytut Robót Ręcznych; w latach 1923-1937 był dyrektorem Instytutu i wykładowcą metodyki prac ręcznych. Był autorem programów nauczania prac ręcznych w szkołach i seminariach nauczycielskich oraz licznych artykułów propagujących ideę prac ręcznych. Z jego inicjatywy i pod jego redakcją ukazały się podręczniki i poradniki metodyczne nauczania prac ręcznych Ignacego Hubera, Walentego Czyżyckiego, Feliksa Wojnarowicza.

W latach 1927-1937 redagował kwartalnik metodyczny Praca Ręczna w Szkole, był inicjatorem powstania, wiceprezesem i autorem statutu Towarzystwa Miłośników Robót Ręcznych oraz organizatorem ogólnopolskich zjazdów nauczycieli robót ręcznych.

Na łamach prasy fachowej zamieścił kilkadziesiąt artykułów poświęconych nauczaniu prac ręcznych w szkole, głównie w "Pracy Ręcznej w Szkole", ale także w "Bibliografii Pedagogicznej", "Przeglądzie Pedagogicznym", "Roczniku Pedagogicznym", "Szkole Powszechnej", "Rysunku i Zajęciach Praktycznych", "Wychowaniu Fizycznym". Ponadto w Encyklopedii wychowania (Warszawa 1936) opracował hasło Dydaktyka pracy ręcznej.

Swoje doświadczenia w organizowaniu i prowadzeniu jednego z pierwszych w Polsce samorządu uczniowskiego opisał w artykule pt. Samorząd w szkole ("Przegląd Pedagogiczny" 1918 nr 5/6; przedruk w książce: Samorząd uczniowski w Polsce w latach 1918-1939. Część 1: Z doświadczeń nauczycieli; praca zbiorowa pod red. Heleny Kasperowiczowej. Warszawa: "Nasza Księgarnia", 1960).

W 1929 zorganizował ekspozycję działu oświatowego MWRiOP na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu.

Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1923) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1937, pośmiertnie).

W małżeństwie od 1906 z Teresą z Wojsznarów miał jedynego syna - Jana Przanowskiego (1909-1980), absolwenta Wydziału Prawno-Ekonomicznego Uniwersytetu Poznańskiego, wieloletniego pracownika Polskiego Radia, w czasie II wojny światowej rotmistrza 24. Pułku Ułanów w I Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka (uczestnika walk w Polsce w 1939 oraz we Francji, Belgii, Holandii i Niemiec w 1944-45).

Władysław Przanowski spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 194–V–26); grób ozdabia tablica metalowa wykonana przez słuchaczy Państwowego Instytutu Robót Ręcznych.

W Warszawie na Woli nazwano ulicę imieniem Władysława Przanowskiego; na ścianie budynku Państwowego Instytutu Robót Ręcznych przy Górczewskiej 8 znajduje się tablica upamiętniająca Władysława Przanowskiego