Kazimiera Alberti

Kazimiera Alberti (ur. w 1898 w Bolechowie, zm. 28 maja 1962 w Bari) – polska poetka, powieściopisarka, tłumaczka, działaczka kulturalna.

Córka Antoniego Szymańskiego i Marii z Filipowskich. Gimnazjum ukończyła we Lwowie w 1917 r. Tam też odbyła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza, jednocześnie uczęszczając do lwowskiego konserwatorium muzycznego. Po rozpoczęciu działalności literackiej została członkiem Związku Literatów Polskich. Jej mężem został Stanisław Alberti, wraz z którym zamieszkiwała w Krakowie, od 1926 w Warszawie, krótkotrwale w Dąbrowie Tarnowskiej, a od 1930 w Białej Krakowskiej, gdzie Stanisław Alberti objął urząd starosty powiatu bialskiego. W tym czasie walnie przyczyniła się do ożywienia życia literackiego jak w Białej Krakowskiej tak i w sąsiadującym Bielsku. W dalszym ciągu zajmowała się twórczością literacką oraz szeroko rozumianą działalnością kulturalną. Była również tłumaczką: tłumaczyła z języków czeskiego i bułgarskiego. Małżeństwo swoim domu prowadzili salon literacki, utrzymywało znajomość z Stanisławem Ignacym Witkiewiczem, który m. in. namalował portrety Stanisława Alberti.

Po wybuchu II wojny światowej i śmierci męża, rozstrzelanego w 1940 przez NKWD w ramach części zbrodni katyńskiej dokonanej na terenach ukraińskiej, przeniosła się do Krakowa, gdzie działała w konspiracji. Była więziona w niemieckim obozie Ravensbruck.

W 1945 r. wyjechała do Włoch i osiedliła się w Bari, gdzie kontynuowała działalność pisarską. Jej drugim mężem był włoski literat Alfo Cocola.

Działalność literacka i kulturalna

Od 1925 r. związana była ze środowiskiem literackim skupionym wokół Jana Kasprowicza. Jako poetka zadebiutowała w 1927 r. zbiorem wierszy Bunt lawin: delikatnych i zmysłowych zarazem, lirycznych, nacechowanych atmosferą subtelnego erotyzmu. Pomimo „górskiej” tematyki i nazwy tomiku jego bohaterem nie są góry, lecz kobieta. W tym samym roku wydała tomik Mój film. Na jej dorobek poetycki składają się ponadto: Pochwała życia i śmierci (1930), Godzina kalinowa (1935), Więcierz w głębinie (1937), porównywane przez krytyków z poezją Iłłakowiczówny i Staffa. W wierszach zamieszczonych w tych tomach i licznych artykułach podejmowała tematykę społeczną, kobiecą i słowiańską. Wydana w 1928 r. jej powieść, zatytułowana wymownie Tatry, narty, miłość, wpisywała się w modny wówczas nurt literatury zakopiańsko-narciarskiej.

Podczas pobytu w Białej utrzymywała kontakty ze środowiskami literackimi w całym kraju. W swoim mieszkaniu prowadziła coś w rodzaju salonu literackiego, w którym na otwartych spotkaniach gościła przedstawicieli sztuki i literatury. Zajmowała się upowszechnianiem literatury przez organizowanie spotkań autorskich i odczytów w szkołach i różnych stowarzyszeniach społecznych. Przez pewien czas prowadziła oryginalny kabaret artystyczny, do którego sama pisała teksty skeczów i piosenek, sama też reżyserowała przedstawienia. Współpracowała z wieloma pismami literackimi, regionalnymi („Zjednoczenie”, „Echo Beskidzkie”) i ogólnopolskimi. Organizowała liczne wystawy plastyczne (m. in. Adamowi Bunschowi), z którymi trafiała nawet do bielskich fabryk.

Na emigracji we Włoszech zajmowała się eseistyką i reportażem poświęconym Italii. Wydała w tym czasie jeszcze jeden tomik wierszy oraz cztery tomy reportaży. W cyklu „Kantyczka polskiego emigranta” dostrzegalne są jednak sentymenty jej pokolenia, wychowanego jeszcze w polskiej tradycji romantycznej, przeciwstawiane odchodzeniu dzieci emigrantów od polskości.

Upamiętnienie

• Na mocy Uchwały nr XXXI/353/2000 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 27 czerwca 2000 r. nadano jednej z nowych ulic na osiedlu Langiewicza imię Kazimiery Alberti.
• Dnia 5 stycznia 2009 r. w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej odbyła się premiera spektaklu opartego na biografii Kazimiery Alberti pt. Salon literacki Kazimiery Alberti w ramach cyklu "Fabryka Sensacji Proszyk i S-ka".
• 26 listopada 2009 na budynku pod adresem plac Wojska Polskiego 11 w Bielsku-Białej, gdzie od 1930 zamieszkiwali Stanisław i Kazimierza Alberti, została odsłonięta tablica pamiątkowa honorująca małżeństwo.

Twórczość

• Bunt lawin (wiersze, 1927);
• Mój film (wiersze, 1927);
• Tatry, narty, miłość (powieść, 1928);
• Pochwała życia i śmierci (1930);
• Ghetto potępione. Powieść o duszy żydowskiej (1931);
• Ci, którzy przyjdą. Powieść mieszczańska (1934);
• Godzina kalinowa (1935);
• Xenia idzie przebojem (1936);
• Usta Italii. Poezje (1936);
• Więcierz w głębinie (1937);
• Wiosna w domu (1937);
• Serce zwierzęce (1937);
• Dusza Kalabrii (1950);
• Sekrety Apulii (1951);
• Magia Liguryjska (1952);
• Kampania, wielki teatr (1953);
• Na sycylijskim wozie (1953).