Adam Borys

Adam Borys ps. "Pług", "Adam Gałecki" (ur. 10 grudnia 1909 w Niechanowie, zm. 27 sierpnia 1986 w Witkowie) – podpułkownik, organizator i pierwszy dowódca batalionu Parasol, skoczek cichociemny, inżynier rolnik.

Wczesne lata

Syn Walentego oraz Heleny z domu Bartz. Absolwent (matura w 1928 ) I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie oraz harcerz 3. Gnieźnieńskiej Drużyny Harcerzy im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W latach 1928-1929 uczeń Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Od 1929 r. student Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie należał do Korporacji Chrobria. Stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej - przez rok przebywał w Stanach Zjednoczonych na praktykach. W latach 1936-1939 inspektor w Polskim Związku Eksporterów Bekonu i Artykułów Zwierzęcych w Warszawie i Gdyni.

II wojna światowa

1939-1942

W 1939 jako oficer rezerwy artylerii Wojska Polskiego wziął udział w kampanii wrześniowej. Został przydzielony do Ośrodka Zapasowego Artylerii w Kielcach. Sprawował tam funkcję dowódcy baterii w 55. pułku artylerii lekkiej. Internowany na Węgrzech, przebywał w obozie dla oficerów w Győr nad Dunajem – zbiegł i przedostał się do Francji, do polskiego obozu wojskowego Coëtquidan. Tam znalazł się w szeregach 3. Dywizji Piechoty. Brał udział w kampanii francuskiej 1940 roku, a po jej klęsce ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do 1. Brygady Strzelców. W 1941 r., na wieść o tworzeniu lotniczych przerzutów polskich oficerów do okupowanej Polski, zdecydował się na powrót do kraju. Po ukończeniu specjalnego kursu dywersyjnego, w nocy z 1 na 2 października 1942 r., został jako cichociemny przerzucony do bazy pod Garwolinem i automatycznie awansował do stopnia kapitana. Trafił do Kedywu AK jako zastępca dowódcy majora Jana Kiwerskiego.

Agat-Pegaz-Parasol

W połowie 1943 r. kierownictwo Kedywu poleciło Borysowi utworzenie specjalnego oddziału do walki z gestapo. Kompania wydzielona o nazwie Agat, przekształcona następnie w Pegaz, a ostatecznie w batalion Parasol, przeznaczona do organizowania zamachów na oficerów SS i gestapo, powstała na przełomie lipca i sierpnia 1943 r. Kompania, dowodzona przez "Pługa", dokonała wielu akcji likwidacyjnych niemieckich dygnitarzy. Zawsze pomagał w przygotowaniach, a w akcjach brał udział wyłącznie jako obserwator. Wybrane akcje:

• akcja Bürkl
• akcja Kretschmann
• akcja Weffels
• akcja Kutschera
• akcja Koppe
• akcja w Celestynowie

Powstanie warszawskie

W powstaniu warszawskim dowodził batalionem "Parasol" na Woli. 6 sierpnia został ciężko ranny podczas walk w obronie cmentarzy wolskich. Kula roztrzaskała mu kość przedramienia. W październiku 1944 r. dostał się do niewoli, trafił do Stalgu IV B w Zeithain.