Aleksander von Benckendorff

Aleksander von Benckendorff (ros.: Александр Христофорович Бенкендорф; ur. 4 lipca 1783 w Rewlu, Estonia, zm. 5 października 1844 wPetersburgu, Rosja) – generał armii Imperium Rosyjskiego oraz szef carskiej tajnej policji, wolnomularz

Jako szef III Oddziału Kancelarii Osobistej Jego Cesarskiej Mości (tzn. rosyjskiej tajnej policji) rozwinął sieć szpiegów i środki represji w państwie. Powołanie przez cara Mikołaja I 6 lipca 1826 roku III Oddziału było jedną z odpowiedzi na powstanie dekabrystów. Tajna policja miała być „spoiwem” przemieniającym rządzących i rządzonych w monolit, w którym nie byłoby możliwe pojawienie się jakiejkolwiek niezależnej myśli politycznej.

Organizacja, licząca początkowo zaledwie 16 funkcjonariuszy, rozrastała się w szybkim tempie, ale efekty jej działań były odwrotne od zamierzonych, prowadziły bowiem do ugruntowania w rządzących złudnego przekonania, że w Rosji panuje ład, co ich usypiało. W roku 1830, w swym dorocznym raporcie Benckendorff donosił Mikołajowi, że wbrew temu co działo się we Francji i w Belgii „żadne zgubne idee nie pojawiły się w cesarstwie”. Kilka dni później wybuchło powstanie listopadowe.

Obok Mienszykowa, Kisielowa, Daszkowa i Nesselrode'a hrabia Benckendorff był członkiem ścisłego grona doradców i przyjaciół Mikołaja I. Był mu całkowicie oddany.

Wiosną 1844 roku udał się w podróż do Niemiec i w drodze powrotnej (23 września 1844 st.stylu) nagle zmarł.

Jego brat Konstantin von Benckendorff również był rosyjskim generałem. Siostrą obu braci była znana w dyplomatycznym świecie księżna Dorothea von Lieven.

W 1830 odznaczony Orderem Orła Białego.