Andrzej Przewoźnik

Andrzej Jan Przewoźnik (ur. 13 maja 1963 w Jurkowie, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polski historyk, sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (1992–2010).

Życiorys

W 1988 ukończył studia historyczne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W 2002 został absolwentem studiów podyplomowych z dziedziny z obronności państwa na Wydziale Strategiczno-Obronnym Akademii Obrony Narodowej w Warszawie.

W latach 1981–1989 zaangażowany w działalność NSZZ „Solidarność”". W 1990 uzyskał mandat radnego Rady Dzielnicy Zwierzyniec w Krakowie z ramienia Komitetu Obywatelskiego. W tym samym roku rozpoczął pracę w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. Od 1 września 1992 do 10 kwietnia 2010 pełnił funkcję sekretarza generalnego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Pełniąc tę funkcję odniósł liczne sukcesy, m.in. w sprawie cmentarza i pomnika ofiar zbrodni w Jedwabnem czy wieloletniej skutecznej batalii o odbudowę i ponowne uroczyste otwarcie Cmentarza Obrońców Lwowa. Był Wiceprzewodniczącym i Sekretarzem Komisji ds. Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Katyńskiej przy Prezesie Rady Ministrów (1994–1998).

Członek Rady Muzealnej Państwowego Muzeum KL Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu-Brzezince, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, wiceprzewodniczący Rady Muzeum Wojska Polskiego, członek Rady Programowej Muzeum Powstania Warszawskiego. W dniu 30 kwietnia 2009 został powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na członka pierwszej kadencji (2009–2013) Rady Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz wybrany na jej sekretarza. Redaktor naczelny czasopisma historycznego "Niepodległość".

W 2005 był jednym z najpoważniejszych kandydatów na następcę Leona Kieresa na stanowisku prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie lotniczej w Smoleńsku. Pozostawił żonę Jolantę i dwie córki – Joannę i Julię.

27 kwietnia 2010 został pochowany w Kwaterze Smoleńskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Tablice pamiątkowe

• tablica pamiątkowa odsłonięta 16 sierpnia 2010 w Juchnowcu Kościelnym
• tablica pamiątkowa odsłonięta 1 września 2010 w Štúrovie na Słowacji
• tablica pamiątkowa odsłonięta 11 kwietnia 2012 w Krakowie w Zespole Szkół Zawodowych nr 1 im. ks. kard. Adama Stefana Sapiehy przy ulicy Rzeźniczej 4, gdzie mieściło się niegdyś Technikum Geologiczne, którego absolwentem był Andrzej Przewoźnik
• tablica pamiątkowa odsłonięta 19 kwietnia 2011 r. na Cmentarzu Poległych 1920 r . w Radzyminie
• tablica upamiętniająca odsłonięta 16 kwietnia 2012 obok Krzyża Katyńskiego na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie

Odznaczenia

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, postanowieniem z 16 kwietnia 2010 marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego wykonującego obowiązki prezydenta RP, na wniosek Kapituły Orderu Odrodzenia Polski "za wybitne zasługi w służbie państwu i społeczeństwu")
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2000)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1995)
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2010, pośmiertnie)
• Krzyż Komandorski Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego
• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej
• Srebrny Krzyż Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Londynie
• Order Przyjaźni (Rosja)
• Medal "Milito Pro Christo" (2001)
• Dyplom "Benemerenti" nadany przez Biskupa Polowego WP gen. dyw. Sławoja Leszka Głódzia (2001)

Publikacje

• Andrzej Przewoźnik, Jolanta Adamska, Katyń. Zbrodnia. Prawda. Pamięć, Warszawa, Świat Książki, 2010, ISBN 978-8-247-2036-1 (wydana pośmiertnie).
• Csaba Gy. Kiss, Andrzej Przewoźnik, Tam na północy. Węgierska pamięć polskiego września, Wydawnictwo Most, 2010.
• Andrzej Przewoźnik, Cmentarze katyńskie, Wydawnictwo Terra Nova, ISBN 978-83-89474-12-4.
• Marek Gałęzowski, Andrzej Przewoźnik, Gdy wódz odchodził w wieczność..., ISBN 83-89474-13-1.
• Andrzej Przewoźnik, Adam Strzembosz, Generał Nil, 1999.