Bolesław Bronisław Duch

Bronisław Bolesław Duch (ur. 15 listopada 1896 w Borszczowie, zm. 9 października 1980 w Londynie) – generał dywizji Wojska Polskiego, uczestnik walk Legionów Polskich, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.

Młodość

Szkołę średnią ukończył w Samborze, gdzie działał w skautingu polskim, oraz w organizacji "Zarzewie" i polowych drużynach sokolich. Maturę uzyskał w 1914 roku.

Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 roku wstąpił najpierw do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu 3 Pułku Piechoty Legionów wchodzącego w skład II Brygady Legionów. Z tym pułkiem walczył na terenie Bukowiny. W nocy 15/16 lutego 1918 roku wziął udział w bitwie pod Rarańczą, gdzie II Brygada Legionów pod dowództwem płk. Józefa Hallera przebiła się przez front rosyjsko-austriacki. Następnie walczył w składzie II Korpusu Polskiego w Rosji dowodzonego przez płk. Józefa Hallera. 11 maja 1918 roku wziął udział w bitwie pod Kaniowem gdzie II Korpus Polski został otoczony przez Niemców i zmuszony do kapitulacji, a żołnierzy internowano. Uciekł z niewoli i przedostał się do I Korpusu Polskiego w Rosji dowodzonego przez gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego. W związku z jego kapitulacją w dniu 21 maja 1918 roku, udał się do Murmańska. Tam, od grudnia 1918 roku, dowodził początkowo 1. Kompanią Polskiego Samodzielnego Oddziału Murmańskiego w ramach interwencyjnych wojsk brytyjskich walczących z oddziałami Armii Czerwonej. W sierpniu 1919 roku w związku z wycofaniem wojsk brytyjskich, udał się wraz z całym Polskim Samodzielnym Oddziałem Murmańskim do Wielkiej Brytanii, gdzie w listopadzie 1919 roku został jego dowódcą.

Dwudziestolecie międzywojenne

Do Polski wrócił wraz z całym dowodzonym przez siebie oddziałem w grudniu 1919 roku. Został dowódcą samodzielnego batalionu murmańskiego w składzie 64 Pułku Piechoty, później przemianowanego na 3 Batalion 64 Pułku Piechoty. Jako dowódca batalionu od lipca 1920 roku brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Następnie ukończył kurs dowódców batalionów oraz kurs w Centralnej Szkole Strzelania w Toruniu. W latach 1924–1925 był dowódcą batalionu Korpusu Kadetów w Modlinie. Następnie pracował w III Oddziale Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od 1926 roku został dowódcą batalionu w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy, funkcję tę pełnił do sierpnia 1929. W latach 1929–1931 studiował w Wyższej Szkole Wojennej. Po jej ukończeniu został mianowany zastępcą dowódcy 60 Pułku Piechoty w Ostrowie Wielkopolskim. W 1935 został dowódcą 73 Pułku Piechoty w Katowicach. Od 1938 był dyrektorem nauk w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, którą to funkcję pełnił do wybuchu wojny.

II wojna światowa

We wrześniu 1939 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 39 Dywizji Piechoty Rezerwowej, którą faktycznie dowodził z uwagi na chorobę jej dowódcy gen. Brunona Olbrychta. 39 Dywizja Piechoty weszła w skład Armii "Lublin" i w dniu 26 września 1939 wraz z pozostałymi jednostkami skapitulowała. Duch jednak uniknął niewoli i przedostał się do Francji.

W styczniu 1940 objął po gen. Stanisławie Maczku dowództwo 1 Dywizji Grenadierów. W dniu 18 maja 1940 1 Dywizja Grenadierów została skierowana na front do dyspozycji II grupy armii francuskiej i weszła w skład XX Korpusu. W dniu 21 czerwca 1940 wobec podjęcia przez marszałka Philippe Petaina rozmów z Niemcami w sprawie rozejmu gen. Duch wydał rozkaz o rozwiązaniu 1 Dywizji Grenadierów i przedzieranie się małymi grupkami do Wielkiej Brytanii.

W lipcu 1940 dotarł do Wielkiej Brytanii. Od sierpnia 1940 do marca 1941 był II generałem do zleceń Naczelnego Wodza. Następnie w kwietniu 1941 z polecenia Naczelnego Wodza udał się do Kanady, gdzie organizował ośrodek rekrutacji do Wojska Polskiego. W kwietniu 1942 powrócił do Wielkiej Brytanii, gdzie został mianowany dowódcą 1 Brygady Strzelców I Korpusu Polskiego w Szkocji. Funkcję tę pełnił do lipca 1943.

W lipcu 1943 roku został skierowany do Palestyny, gdzie 6 sierpnia 1943 objął dowództwo 3 Dywizji Strzelców Karpackich. 3 Dywizją Strzelców Karpackich dowodził w czasie kampanii włoskiej II Korpusu Polskiego, do dnia zakończenia walk w dniu 21 kwietnia 1945.

Ostatnie lata

Po zakończeniu wojny nadal dowodził 3 Dywizją Strzelców Karpackich, która wchodziła w skład Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. W 1947 został zdemobilizowany i przeniósł się do Londynu. Działał tam w środowisku kombatanckim. Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych od 19 II 1980. Zmarł 9 października 1980 w Londynie, po spopieleniu zwłok urna z prochami została pochowana na polskim cmentarzu wojennym pod Monte Cassino.

14 maja 2007 Rada Miasta Lublina, na wniosek grupy radnych PiS, podjęła uchwałę Nr 113/IX/2007 w sprawie zmiany nazwy ulicy Kazimierza Wyrwasa ps. Michał, żołnierza AL i sekretarza obwodowego komitetu PPR na "Gen. Bronisława Ducha".

Awanse

• podporucznik – 1918 zweryfikowany ze starszeństwem od 1 lutego 1918
• porucznik – 1919
• kapitan – zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919
• major – 1 grudnia 1924 r. ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 197. lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty
• podpułkownik – 24 grudnia 1929 ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 32. lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty
• pułkownik dyplomowany – 1938
• generał brygady – 3 maja 1940
• generał dywizji – 1 czerwca 1945

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari (1 czerwca 1945)
• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (1940)
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Wojenny (Croix de Guerre, Francja)
• Medal Międzysojuszniczy (Médaille Interalliée)
• Military Cross (Wielka Brytania)
• Krzyż Wojenny Waleczności Wojskowej (Włochy)