Donald Sutherland

Donald McNichol Sutherland (ur. 17 lipca 1935 w Saint John, zm. 20 czerwca 2024 w Miami) – amerykański aktor i producent filmowy pochodzenia kanadyjskiego.

Laureat honorowego Oscara za całokształt twórczości. Ojciec Kiefera Sutherlanda i Rossifa Sutherlanda.

Życiorys

Urodził się w Saint John[4] w kanadyjskiej prowincji Nowy Brunszwik jako syn Dorothy Isobel (z domu McNichol; 1892–1956) i Fredericka McLea Sutherlanda (1894–1983), który pracował w sprzedaży i prowadził lokalną spółkę gazową, elektryczną i autobusową. Jako dziecko cierpiał na gorączkę reumatyczną, zapalenie wątroby i chorobę Heinego-Medina. W wieku 14 lat pracował w radiu CKBW-FM.

Po ukończeniu Bridgewater High School, studiował w Victoria College, University of Toronto, gdzie spotkał swoją pierwszą żonę Lois Hardwick i ukończył podwójny kierunek inżynieryjny i dramatu. Był członkiem zespołu komediowego "UC Follies" w Toronto. W 1957 opuścił Kanadę i wyjechał do Wielkiej Brytanii, studiując w London Academy of Music and Dramatic Art. Występował na scenie Perth Repertory Theatre.

Sutherland debiutował na dużym ekranie w połowie lat 60. W krótkim czasie jego wyraziste role w takich filmach jak: Parszywa dwunastka (1967), Złoto dla zuchwałych (1970), MASH (1970) i Klute (1971) wyniosły go na szczyty popularności i zapewniły stałe miejsce w historii kina. W późniejszym okresie stworzył szereg innych wybitnych kreacji; do których można zaliczyć, m.in. główne role w takich obrazach jak: Casanova Federico Felliniego (1976), Orzeł wylądował (1976), Zwyczajni ludzie (1980) czy Igła (1981). Przez całą karierę pozostawał aktorem niezwykle aktywnym; ma na swoim koncie już blisko 170 filmowych ról. Nigdy nie udało mu się jednak zdobyć nawet nominacji do nagrody Oscara. Otrzymał za to dwie statuetki Złotego Globu oraz 6 nominacji do niego. We wrześniu 2017 Amerykańska Akademia Filmowa ogłosiła przyznanie Sutherlandowi honorowego Oscara za całokształt twórczości aktorskiej.

W latach 70. był zagorzałym przeciwnikiem wojny w Wietnamie. Odznaczony Orderem Kanady (1978).

W 2011 otrzymał swoją gwiazdę na Hollywoodzkiej Alei Sławy. Zasiadał w jury konkursu głównego na 69. MFF w Cannes (2016).

Filmografia

• Fanatyk (1965) jako Joseph
• Gabinet Grozy doktora Zgrozy (1965) jako dr Bob Carroll
• Wszystko dla niej (1965) jako ojciec szukający autografu
• Escape Route (1966), odcinek serialu Święty, jako John Wood
• Mózg za miliard dolarów (1967) jako naukowiec przy komputerze
• Parszywa dwunastka (1967) jako Vernon L. Pinkley
• Złoto dla zuchwałych (1970) jako sierżant "Oddball"
• MASH (1970) jako kpt. Benjamin F. Pierce ("Sokole Oko")
• Zacznijcie rewolucję beze mnie (1970) jako Pierre/Charles
• Alex w Krainie Czarów (1970) jako Alex Morrison
• Klute (1971) jako John Klute
• Johnny poszedł na wojnę (1971) jako Jezus Chrystus
• Sposób na Alfreda (1971) jako ks. Henry Dupas
• Jego najlepszy numer (1973) jako Jesse Veldini
• Nie oglądaj się teraz (1973) jako John Baxter
• Szpiegomania (1974) jako Bruland
• Dzień szarańczy (1975) jako Homer Simpson
• Orzeł wylądował (1976) jako Liam Devlin
• Casanova Federico Felliniego (1976) jako Giacomo Casanova
• Wiek XX (1976) jako Attila Mellanchini
• Kino z Kentucky Fried Theater (1977) jako niezdarny kelner
• Więzy krwi (1978) jako Steve Carella
• W krzywym zwierciadle: Menażeria (1978; lub po prostu Menażeria) jako prof. Dave Jennings
• Inwazja łowców ciał (1978) jako Matthew Bennell
• Morderstwo na zlecenie (1979) jako Robert Lees
• Wyspa Niedźwiedzia (1979) jako Frank Lansing
• Wielki napad na pociąg (1979) jako Agar
• Zwyczajni ludzie (1980) jako Calvin Jarrett
• Igła (1981) jako Henry Faber
• Powrót Maxa Dugana (1983) jako Brian Costello
• Świry (1984) jako Weslake
• Rewolucja (1985) jako sierżant mjr. Peasy
• Grzeszni chłopcy (1985) jako b. Thadeus
• Różaniec morderstw (1987) jako o. Robert Koesler
• Kłopoty ze szpiegami (1987) jako Appleton Porter
• Droga do domu (1989) jako dr Charles Loftis
• Sucha biała pora (1989) jako Ben du Toit
• Osadzony (1989) jako Warden Drumgoole
• Domena władzy (1990) jako Józef Burski
• Krzyk kamienia (1991) jako Ivan
• JFK (1991) jako Mr. X (L. Fletcher Prouty)
• Ognisty podmuch (1991) jako Ronald Bartel
• Buffy – postrach wampirów (1992) jako Merrick Jamison-Smythe
• Cień wilka (1992) jako Henderson
• Zakazany rytm (1993) jako Kirov
• Szósty stopień oddalenia (1993) jako Flan Kittredge
• Władcy marionetek (1994) jako Andrew Nivens
• W sieci (1994) jako Bob Garvin
• Epidemia (1995) jako gen. Donald "Donnie" McClintock
• Obywatel X (1995) jako płk. Michaił Fetisov
• Chybiony cel (1995) jako Garrett Lawton
• Czas zabijania (1996) jako Lucien Wilbanks
• Misja specjalna (1997) jako Jack Shaw
• Wróg naturalny (1997) jako Ted Robards
• Spisek (1997) jako Jacob Conrad
• Przed metą (1998) jako Bill Bowerman
• Łatwa forsa (1998) jako sędzia Rolf Rausenberger
• W sieci zła (1998) jako porucznik Stanton
• Wirus (1999) jako kpt. Robert Everton
• Instynkt (1999) jako dr Ben Hillard
• Hunley (1999) jako gen. Pierre G. T. Beauregard
• Przerażenie (2000) jako Michael
• Kosmiczni kowboje (2000) jako kpt. Jerry O’Neill
• Zasady walki (2000) jako Douglas Thomas
• Powstanie (2001) jako Adam Czerniaków
• Na wojennej ścieżce (2002) jako Clark M. Clifford
• Włoska robota (2003) jako John Bridger
• Sztorm na Bałtyku (2003) jako Lou Aldryn
• Wzgórze nadziei (2003) jako wielebny Monroe
• Miasteczko Salem (2004) jako Richard Straker
• Pani prezydent (2005-06; serial TV) jako Nathan Templeton
• Pan życia i śmierci (2005) – płk. Oliver Southern (tylko głos)
• Broń dla każdego (2005) jako Carl Wilk
• Zorza polarna (2005) jako Ronald Shorter
• Dziewczyny z przemytu (2005) jako Bill Meehan
• Demon: Historia prawdziwa (2005) jako John Bell
• Dzikie plemię (2005) jako Ogden C. Osbourne
• Duma i uprzedzenie (2005) jako pan Bennet
• Pytając o miłość (2006) jako Hellfrick
• Święto piwa (2006) jako Johann von Wolfhaus
• Rewolta (2006) jako John Thorne
• Zabić wspomnienia (2007) jako sędzia David Raines
• Purchawka (2007) jako Lars
• Seks, kasa i kłopoty (2007-09; serial TV) jako Patrick "Tripp" Darling III
• Nie wszystko złoto, co się świeci (2008) jako Nigel Honeycutt
• Astro Boy (2009) – prezydent Stone (głos)
• Rzeźbiarz (2010) jako John Kranski
• Filary Ziemi (2010) jako Earl Bartholomew
• Mechanik (2011) jako Harry McKenna
• Szefowie wrogowie (2011) jako Jack Pellitt, ojciec Bobby’ego
• Dziewiąty legion (2011) jako wujek Marcusa
• Moby Dick (2011) jako o. Mapple
• Igrzyska śmierci (2012) jako prezydent Snow
• Operacja Sofia (2012) jako ambasador Ashdown
• Wyspa skarbów (2012) jako Flint
• Koneser (2013) jako Billy Whistler
• Igrzyska śmierci: W pierścieniu ognia (2013) jako prezydent Snow
• Przekraczając granice (2013; serial TV) jako Michel Dorn
• Igrzyska śmierci: Kosogłos. Część 1 (2014) jako prezydent Snow
• Igrzyska śmierci: Kosogłos. Część 2 (2015) jako prezydent Snow
• Ad Astra (2019) jako pułkownik Pruitt

Nagrody

• Złoty Glob
  • Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym: Obywatel X (1995)
  • Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym: Na ścieżce wojennej (2002)
• Nagroda Emmy
  • Najlepszy aktor drugoplanowy w miniserialu lub filmie telewizyjnym: Obywatel X (1995)