Jacques Brel

Jacques Romain Georges Brel (ur. 8 kwietnia 1929 w Schaerbeek, zm. 9 października 1978 w Bobigny) - belgijski bard, kompozytor, piosenkarz i aktor.

Urodził się i wychowywał się w Schaerbeek, na północnych przedmieściach stolicy Belgii - Brukseli.

Po ukończeniu 23 lat wyjechał do Francji, aby poświęcić się karierze muzycznej. Występował w kabaretach i komponował. W 1956 nagrał piosenkę Quand on n'a que l'amour, która przyniosła mu powszechną popularność. Występował wspólnie z Maurice'em Chevalierem i Michelem Legrandem. Stał się szeroko znany wśród francuskiej publiczności. Odbył tournée po Europie. Szczyt kariery międzynarodowej osiągnął w latach, 60. odwiedzając m.in. kraje za żelazną kurtyną - Związek Radziecki, Polskę.

Śpiewał głównie po francusku i flamandzku. W krajach francuskojęzycznych często uznawany jest za jednego z najlepszych piosenkarzy z kręgu kultury francuskiej. Znany był ze swych tekstów, humorystycznych piosenek (Les bonbons, Le lion, Comment tuer l'amant de sa femme...). Nacjonaliści, urażeni stosunkiem Brela do narodowych przywar Flamandów, zabronili mu występów w wielu miastach rodzinnego kraju.

W 1969, będąc u szczytu powodzenia, ogłosił zakończenie kariery muzycznej, poświęcając się jedynie aktorstwu. Ostatnie lata życia chory na raka płuc spędził we francuskiej Polinezji na Markizach, mieszkając na wyspie Hiva Oa.

Tuż przed śmiercią wrócił do Francji i nagrał ostatni pożegnalny album. Został pochowany w Atuona na tym samym cmentarzu co Paul Gauguin.

Polskie tłumaczenia

W 1974 Jacek Kaczmarski napisał piosenkę Pijak, która jest swobodnym tłumaczeniem jednego z utworów poety. Wojciech Młynarski przetłumaczył m.in. piosenki Burżuje, Piosenka starych kochanków i Amsterdam. Wiele utworów Brela wykonuje również Michał Bajor (m.in. Flamandowie). Do piosenki Amsterdam nawiązuje piosenka Andrzeja Kołakowskiego Port Magadan. Wiele piosenek przetłumaczył także Jerzy Menel; śpiewali je Jan Jakub Należyty i inni artyści.

Dyskografia

• Grand Jacques (1954)
• Quand On n'a Que l'Amour (1957)
• Au Printemps (1958)
• La Valse à Mille Temps (1959)
• Marieke (1961)
• Les Bourgeois (1962)
• Les Bonbons (1966)
• Ces Gens-Là (1966)
• Jacques Brela '67 (1967)
• J'arrive (1968)
• L'Homme de la Mancha (1968)
• Ne me quitte pas (1972)
• Les Marquises (1977)

Albumy nagrane na żywo

• Enregistrement Public à l'Olympia 1961 (1962)
• Enregistrement Public à l'Olympia 1964 (1964)

Filmografia

Scenarzysta

• Franz (1971)
• Le Far West (1973)

Reżyser

• Franz (1971)
• Le Far West (1973)

Kompozytor

• Un roi sans divertissement (1963)
• Les Risques du métier (pol. Dlaczego kłamały?, 1967)
• Mon oncle Benjamin (pol. Mój wujaszek Benjamin, 1969)
• La Bande à Bonnot (1969)
• Franz (1971)
• Le Bar de la fourche (pol. Bar na skrzyżowaniu, 1972)
• Le Far West (1973)
• L'Emmerdeur (1973)

Aktor

• La Grande Peur de Monsieur Clément (reż. Paul Diebens, 1956)
• Les Risques du Métier (pol. Dlaczego kłamały?, reż. André Cayatte, 1967)
• Mon Oncle Benjamin (pol. Mój wujaszek Benjamin, reż. Edouard Molinaro, 1969)
• La Bande à Bonnot (reż. Philippe Fourastié, 1969)
• Les Assassins de l'Ordre (pol. Mordercy w imieniu prawa, reż. Marcel Carné, 1971)
• Mont-Dragon (reż. Jean Valère, 1971)
• Franz (1971)
• L'Aventure, c'est l'Aventure (pol. Przygoda jest przygodą, reż. Claude Lelouch, 1972)
• Le Bar de la Fourche (pol. Bar na skrzyżowaniu, reż. Alain Levent, 1972)
• Le Far West (1973)
• L'Emmerdeur (reż. Edouard Molinaro, 1973)