Jan Krukowiecki

Jan Stefan Krukowiecki herbu Pomian (ur. 15 grudnia 1772 we Lwowie, zm. 17 kwietnia 1850 w Popniu) – polski generał, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego, hrabia.

Jego ojciec Piotr Krukowiecki otrzymał od cesarzowej Marii Teresy tytuł hrabiowski. Jan Krukowiecki ukończył wiedeńskie Theresianum. W wojsku od 1786 roku, początkowo służył w armii austriackiej, potem w wojsku francuskim i armii Księstwa Warszawskiego, był ciężko ranny w 1812 roku w czasie walk o Smoleńsk. Generał brygady od 1813 roku, w 1815 roku już w Wojsku Polskim Królestwa Kongresowego. Awansowany na generała dywizji (w 1829). Dowodził najpierw brygadami w 2 Dywizji Piechoty i 1 Dywizji Piechoty, a od 1829 1 Dywizją Piechoty.

Po wybuchu powstania listopadowego dowodził 1 Dywizją Piechoty. Sprawował dowództwo w zwycięskiej bitwie pod Białołęką. Brał udział w bitwie o Olszynkę Grochowską, w której odmówił wykonania rozkazu przeciwnatarcia gen. Chłopickiego. W marcu 1831 mianowany generałem piechoty, objął stanowisko gubernatora Warszawy. W sierpniu i wrześniu 1831 roku prezes Rządu Narodowego Królestwa Polskiego oraz faktyczny wódz w końcowym okresie walk. Oficer o poglądach skrajnie konserwatywnych, zdelegalizował Towarzystwo Patriotyczne. W gruncie rzeczy przeciwny kontynuowaniu powstania, prowadził rokowania z marszałkiem Iwanem Paskiewiczem o warunki kapitulacji, obciążany był winą za niedostateczne przygotowanie stolicy do obrony i oskarżany o potajemne kontakty z przeciwnikiem. Po kapitulacji Warszawy pozostał w stolicy. Po upadku powstania decyzją cara zesłany początkowo do Jarosławia, w którym przebywał od listopada 1831 roku do maja 1832 roku. Następnie rozkazem carskim przeniesiony do Wołogdy, w której przebywał do 1835 roku.

Podczas pobytu w Jarosławiu i Wołogdzie pisał dziennik dla żony. Opisał w nim również losy generałów, którzy wraz z nim odbywali karę zesłania w Jarosławiu i Wołogdzie; byli to min: Michał Radziwiłł, Izydor Krasiński, Ignacy Prądzyński, Walenty Zawadzki, Edward Żółtowski, Franciszek Ksawery Niesiołowski, Ksawery Morawski, Józef Czyżewski, Kazimierz Dziekoński, Jan Tomicki.

Po zakończeniu zesłania wrócił do Królestwa i osiadł w Popniu, majątku należącym do żony – Heleny z Wolskich Krukowieckiej. Zmarł tam 17 kwietnia 1850, pochowany w Jeżowie w rodzinnym grobowcu.

W XVIII wieku i w 1811/1812 roku był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis.

Był kawalerem Krzyża Orderu Virtuti Militarii, Orderu Obojga Sycylii, Orderu Świętego Włodzimierza 3. klasy, Komandorem Legii Honorowej. Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy z nadania Aleksandra I Romanowa. W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 25 lat służby.

W 1820 roku ożenił się z Heleną Wolską (1803-1859). Z tego związku urodzili się synowie: Konstanty (1821-1839), Władysław (1824-1827), Aleksander (1825-1896), Adam (1831-1861), Stanisław (1837-1841) oraz córka Helena (1829-1897). Córka Helena pozostała w stanie panieńskim i mieszkała w majątku Krukowieckiego w Osse. Syn Aleksander Krukowiecki zasłużył się jako jeden z najzdolniejszych partyzantów w powstaniu styczniowym.