János Kádár

János Kádár, właśc. János Csermanek (ur. 26 maja 1912 w Rijece, zm. 6 lipca 1989 w Budapeszcie) - węgierski komunista, sprawujący dyktatorską władzę na Węgrzech w latach 1956-1988 jako sekretarz generalny KC Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej.

Janos Kadar wstąpił do partii komunistycznej w 1931. Kilkakrotnie aresztowany i więziony w okresie międzywojennym. W czasie wojny i okupacji hitlerowskiej w 1944 był jednym z przywódców ruchu oporu. Aresztowany pod fałszywym nazwiskiem, nie został zidentyfikowany. Kiedy skazany został na karę więzienia, zbiegł i powrócił do Budapesztu. Po wojnie przyjął nazwisko Janos Kadar – jedno ze swoich konspiracyjnych nazwisk okresu okupacji hitlerowskiej. W 1946 został zastępcą sekretarza generalnego, a w latach 1948-1950 był ministrem spraw wewnętrznych. W latach 1951-1954 więziony i torturowany jako domniemany zwolennik Tito i współpracownik kilku wywiadów. Skazany został na dożywotnie więzienie. Po zwolnieniu z więzienia na drugorzędnych stanowiskach partyjnych.

Od lipca 1956 po zmianie I sekretarza ponownie w centralnych władzach partii – Biurze Politycznym i Komitecie Centralnym. Podczas powstania węgierskiego w 1956 wicepremier i minister w rządzie, którym kierował premier Imre Nagy oraz przewodniczący nowej partii, utworzonej w miejsce rozwiązanej Węgierskiej Partii Pracujących. 1 listopada stał się przeciwnikiem jego polityki – po tajemniczej rozmowie z Ferencem Munnichem, przybyłym na Węgry ambasadorem węgierskim w ZSRR który prawdopodobnie poinformował go, że albo stanie na czele nowego rządu albo zastąpi go przebywający wówczas w stolicy ZSRR Mátyás Rákosi, zgodził się polecieć do Moskwy. Po interwencji zbrojnej Armii Radzieckiej został premierem utworzonego w Szolnok marionetkowego „Rewolucyjnego Rządu Robotniczo-Chłopskiego”. 7 listopada 1956 przybył wraz z rządem do Budapesztu i przejął władzę.

Początkowo jego rządy charakteryzowały ostre represje wobec uczestników powstania, stopniowo jednak liberalizował swoją politykę, zwłaszcza w zakresie gospodarki – później także w sferze politycznej. Polityka ta, określana potocznie jako „gulaszowy komunizm”, podniosła na stosunkowo wysoki poziom standard życia (jak na kraj socjalistyczny) i przyniosła mu spory autorytet i popularność wśród Węgrów. Kádár, jako umiarkowany przywódca komunistyczny jest wciąż oceniany niejednoznacznie.

W nocy z 1 na 2 maja 2007 zbezczeszczono grobowiec jego i jego żony.

János Kádár (z prawej) na zjeździe SED, obok Willi Stoph, 1958.