John Hurt

John Hurt, właśc. sir John Vincent Hurt (ur. 22 stycznia 1940 w Chesterfield, zm. 27 stycznia 2017) – brytyjski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny.

Należał do tych aktorów, którzy w filmach grają chętnie i często, niezależnie od rodzaju proponowanej roli – jego filmografia liczy grubo ponad sto pozycji. Pojawiał się w wielkich hitach, ale także w małych dziełach niezależnych, produkowanych po obu stronach oceanu. Był dwukrotnie nominowany do Oscara: w 1979 roku za uhonorowaną Złotym Globem drugoplanową rolę Midnight Express (1978) oraz za tytułową postać w dramacie Davida Lyncha Człowiek słoń (The Elephant Man, 1980). Zdobywca czterech statuetek nagród BAFTA za występy w filmach Nagi urzędnik (The Naked Civil Servant, 1975), Midnight Express (1978) i Człowiek słoń (1980) oraz za Wybitny Brytyjski Udział w Kinie (2012). W 2004 został komandorem Orderu Imperium Brytyjskiego. W Pasowaniach Noworocznych 2015, został ogłoszony szlachcicem.

Urodził się w Chesterfield w hrabstwie Derbyshire jako najmłodszy z trojga dzieci anglikańskiego duchownego i matematyka Arnoulda Herberta Hurta oraz inżynier i byłej aktorki Phyllis (z domu Massey). W okresie swojego dzieciństwa przebywał najczęściej w samotności. Był konserwatywnie wychowywany i trzymany „pod kloszem”. Pomimo że po drugiej stronie ulicy było kino, jego rodzice nie pozwalali mu oglądać filmów. Jednakże brał udział w teatralnych przedstawieniach szkolnych. Kiedy miał dwanaście lat rodzina przeprowadziła się do Grimsby.

Rodzice zapisali go do Grimsby Art School i St. Martin's School of Art. Po otrzymywaniu stypendium, zainteresował się aktorstwem i zapisał się do Royal Academy of Dramatic Art, którą ukończył w 1962 r.

Karierę sceniczną rozpoczął w 1962 r. w Londynie. Debiutował w sztuce Dzieciobójstwo w domu Freda Gingera (Infanticide in the House of Fred Ginger). Potem występował w spektaklach: Johna Osborne Nie do obrony (Inadmissible Evidence, 1965), Mały Malcolm i jego walka z Eunuchem (Little Malcolm and His Struggle Against the Eunuchs, 1966), szekspirowski Makbet jako Malcolm (1967) i Człowiek i nadczłowiek (Man and Superman, 1969). W 1973 wcielił się w Romea w szekspirowskiej tragedii Romeo i Julia, a następnie wystąpił w sztukach Harolda Pintera: Dozorca (The Caretaker), Samoobsługa (The Dumb Waiter) i Extravaganza (Travesties, 1974).

Na dużym ekranie wystąpił po raz pierwszy w epizodycznej roli Phila Corbetta w melodramacie Dziki i skłonny (The Wild and the Willing, 1962) u boku Iana McShane'a, Samanthy Eggar i Jeremy’ego Bretta. Uznanie krytyki zdobył cztery lata później jako Richard Rich w biograficznym dramacie historycznym Freda Zinnemanna Oto jest głowa zdrajcy (A Man for All Seasons, 1966). Grał szalonego rzymskiego cesarza Kaligulę w serialu BBC Ja, Klaudiusz (I, Claudius, 1977).

Za drugoplanową rolę Maxa, heroinisty uwięzionego w Turcji, w Alana Parkera Midnight Express (1978) uhonorowano go Złotym Globem, został także nominowany do Oscara. Kolejną nominację zdobył w 1980, za tytułową rolę w dramacie Davida Lyncha Człowiek słoń (The Elephant Man, 1980), gdzie wystąpił w specjalnej masce. Jest trzykrotnym zdobywcą nagrody BAFTA – za występy w filmach Nagi urzędnik (The Naked Civil Servant, 1975), Midnight Express (1978) i Człowiek słoń (1980).

Często grywał zgorzkniałych mężczyzn, którzy swe rozczarowanie starają się maskować cynizmem. Na swoim koncie ma także role w tym m.in. w Obcym (Alien, 1979), Hellboyu (2004) czy V jak Vendetta (V for Vendetta, 2006). Młodszej widowni znany jest z filmów o Harrym Potterze, gdzie wcielał się w postać pana Garricka Ollivandera.

W latach 1962-1964 był żonaty z Annette Robertson. 6 września 1984 ożenił się z Donną Peacock, lecz w roku 1990 doszło do rozwodu. 24 stycznia 1990 r. poślubił Jo Dalton, z którą ma dwóch synów: Nicolasa i Alexandra. Jednak i ten związek rozpadł się w 1996 r. W marcu 2005 r. ożenił się z Anwen Rees-Myers.

W czerwcu 2015 r. zdiagnozowano u niego raka trzustki. Choroba została wykryta na wczesnym etapie.