Józef Bliziński
- Data urodzenia:
- 10.03.1827
- Data śmierci:
- 29.04.1893
- Kategorie:
- pisarz, szlachcic
- Narodowość:
- polska
- Cmentarz:
- Określ cmentarz
Józef Franciszek Bliziński h. Korczak (ur. 10 marca 1827 w Warszawie, zm. 29 kwietnia 1893 w Krakowie) – polski dramaturg i komediopisarz pozytywistyczny. Jest uważany, obok Michała Bałuckiego, za spadkobiercę komedii fredrowskiej.
Był synem Augustyna Franciszka Blizińskiego h. Korczak (ur. 1796) i arystokratki Marianny Heleny Zakrzewskiej h. Ogończyk (ur. 1799). W młodzieńczych latach często bywał na Kujawach. Przyjeżdżał z rodzicami do kuzynostwa Konstancji i Ignacego Zakrzewskiego herbu Pomian – właścicieli dóbr ziemskich Chocenia i Bodzanówka (1842). Trzy lata później, po śmierci w 1845 r. ich córki – jedynaczki, Marianny Zakrzewskiej (ur. 1784), jako nieletni odziedziczył na mocy testamentu tamtejsze dobra Choceń (dzisiejsze kujawsko-pomorskie). Został dziedzicem, chociaż nie na długo, bo wkrótce tytuł własności przepisał na matkę. Mieszkał w Choceniu do 1854 r. Lata szkolne spędził w Warszawie. Tam też uczęszczał na kursy prawne. W powstaniu styczniowym w 1863 r. stracił brata, a sam trafił do więzienia.
Kujawy opuścił w 1873, kiedy przeprowadził się ponownie na trzy lata do Warszawy, gdzie brał czynny udział w życiu towarzyskim i kulturalnym miasta. W latach 1876-1888 prowadził gospodarstwa w Sanockiem. W 1876 otrzymał majątek w Bóbrce jako wiano, biorąc ślub z Pelagią z Sokołowskich h. Pomian (ur. ok. 1840) i zamieszkał tam we dworku (obecnie jest zalany wodami Jeziora Myczkowskiego). Z Pelagią miał syna – Alfonsa Blizińskiego. Przyjaźnił się z Oskarem Kolbergiem, z którym prowadził ożywioną korespondencję, gdyż Kolberg przebywał także w Choceniu i Bodzanówku oraz w Bóbrce, prowadząc studia etnograficzne. W związku z nietrafionymi inwestycjami w wydobycie ropy naftowej Bliziński popadł w kłopoty finansowe i po 12 latach niepowodzeń, w 1888 r., wyjechał do Krakowa, gdzie osiedlił się i przebywał do śmierci 29 kwietnia 1893.
Twórczość
Działalność literacką rozpoczął w okresie studenckim. Debiutował w 1860 wierszowaną komedią Imieniny (przeróbka Konkurentów powstałych w 1859) opublikowaną w "Gazecie Codziennej". Z czasopismem tym współpracował również w późniejszych latach, publikując w nim materiały etnograficzne. W 1877 otrzymał pierwszą nagrodę w krakowskim konkursie dramatycznym za komedię Pan Damazy.
Akcja sztuk Blizińskiego rozgrywała się najczęściej w środowisku wiejskiej szlachty. W Imieninach opisał przywary środowiska wiejskiego, ziemiaństwa i szlachty - poczesne miejsce zajął w niej "handel panną". Podobnie w Dziwolągach (1876) przedstawił humorystyczny obraz środowiska ziemiańskiego. Najbardziej dojrzałe artystycznie były późniejsze komedie: Pan Damazy (1877) i Rozbitki (1881). W Rozbitkach ukazana została degradacja ziemiaństwa, jego rozrzutność, kłótliwość, a z drugiej strony – arystokratyczny snobizm mieszczaństwa. Motywy komiczne uległy w tych sztukach ograniczeniu, a obok nich pojawiły się wątki traktowane serio. Bohaterowie stali się bardziej skomplikowani psychologicznie (np. w Rozbitkach). Inni, chociaż traktowani humorystycznie, pokazywani byli z sympatią, np. tytułowy Pan Damazy – przedstawiciel cnót staroszlacheckich, szorstki i porywczy, ale jednocześnie uczciwy i dobry – czy młody adept pozytywizmu. Sztuki te zbliżały się do tzw. komedii społecznej, czyli odnoszącej się do ważnych zjawisk społecznych.
Bliziński był też etnografem, badał język ludowy, obyczaje, stroje. Przyjaźnił się z Oskarem Kolbergiem, którego uwiecznił w postaci Heliodora w Marcowym kawalerze, będącym pożegnalnym akcentem wsi kujawskiej. Jego dorobek ulegał licznym przeobrażeniom wraz z przemianami ekonomicznymi ówczesnej Polski (rozwój kapitalizmu, deklasacja ziemiaństwa i alians bogatych mieszczan z arystokracją rodową) – Rozbitki.
Ważniejsze utwory
- Imieniny (1860)
- Przezorna mama (1871)
- Marcowy kawaler (1873)
- Chleb ludzi bodzie (1875)
- Dziwolągi (1876)
- Pan Damazy (1877)
- Rozbitki (1881)
- Szach i mat (1885)
- Dzika różyczka
- Komedie
- Listy
Źródło informacji: wikipedia.org
Brak miejsc
Imię | Rodzaj relacji | Opis | ||
---|---|---|---|---|
1 | Oskar Kolberg | przyjaciel |
22.01.1863 | Wybuch Powstania styczniowego w Królestwie Polskim
Powstanie styczniowe – polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, ogłoszone manifestem 22 stycznia 1863 wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy, spowodowane narastającym rosyjskim terrorem wobec polskiego biernego oporu. Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie, trwało do jesieni 1864. Zasięgiem objęło tylko ziemie zaboru rosyjskiego: Królestwo Polskie oraz ziemie zabrane.