Juan Perón

Juan Domingo Perón Sosa (ur. 8 października 1895 roku w Lobos, zm. 1 lipca 1974 roku w Buenos Aires) – argentyński wojskowy i polityk, minister i wiceprezydent w latach 40., prezydent Argentyny w latach 1946-1955 i 1973-1974.

Życiorys

Pochodził z rodziny katolickiej. W 1911 został uczniem szkoły wojskowej, po ukończeniu której podjął służbę w argetyńskiej armii. W 1930 został prywatnym sekretarzem ministra wojny, do 1936 był wykładowcą historii na akademii wojskowej. W 1938 został wysłany do Europy jako obserwator wojskowy. Przebywał m.in. we Włoszech Benita Mussoliniego. Należał do spisku oficerów, który dokonał w maju 1943 zamachu stanu przeciwko prezydentowi Ramonowi Castillo. Został wówczas wyznaczony przez juntę na ministra pracy i spraw socjalnych, a w 1944 na wiceprezydenta i ministra wojny. W wyniku walki o władzę w październiku 1945 został aresztowany, ale po kilku dniach uwolniony wskutek demonstracji popierającego go ruchu związkowego CGT.

W lutym 1946 został wybrany na urząd prezydenta kraju. Opierał się na poparciu związków zawodowych (którym przyznał duże przywileje), wojska i części klasy średniej. W gospodarce prowadził politykę interwencjonistyczną. Dokonał nacjonalizacji banków i kolei, wprowadził niedzielę jako dzień wolny od pracy oraz uruchomił roboty publiczne, w wyniku których powstało wiele szkół i szpitali. W polityce zagranicznej starał się równoważyć relacje z USA i ZSRR. Łączył w swojej polityce nacjonalizm (hasło "wielkiej Argentyny") z hasłami sprawiedliwości społecznej, "pokoju klasowego" i "trzeciej drogi". W kampaniach politycznych wspierany przez niezwykle popularną żonę, Evę Duarte-Perón, zwaną Evitą, cenioną zwłaszcza za działalność społeczną i charytatywną.

W okresie jego rządów Argentyna przyjmowała licznie uciekających z Europy funkcjonariuszy państw faszystowskich, szczególnie naukowców współpracujących m.in. z Adolfem Hitlerem, których doświadczenia miały pomóc m.in. we wprowadzeniu w Argentynie europejskich technologii i rozwój naukowy kraju. Do Argentyny uciekli wówczas m.in. Josef Mengele, Adolf Eichmann i Ante Pavelić.

Po reelekcji w 1951 popadł w konflikt z Kościołem katolickim (w związku z m.in. legalizacją rozwodów i prostytucji). Został obalony przez spisek wojskowy w 1955. Z pomocą prezydenta Paragwaju Alfredo Stroessnera udało mu się zbiec z kraju. Udał się wówczas do Wenezueli, a następnie do Hiszpanii rządzonej przez gen. Francisco Franco. 20 marca 1973 wrócił do kraju. Na lotnisku witały go trzy miliony ludzi. W październiku 1973, uzyskując 62% głosów został po raz trzeci wybrany na prezydenta Argentyny (wiceprezydentem została jego trzecia żona, Isabel Martínez de Perón, zwana Izabelitą). Krótki okres na urzędzie prezydenta naznaczyły walki wśród jego zwolenników (peronizm) i gwałtowny wzrost terroryzmu (za który w części odpowiadali lewicowi peroniści, Montoneros). Po śmierci Peróna na urzędzie prezydenta zastąpiła go Izabelita.

W 2006 jego ciało zostało złożone w mauzoleum utworzonym w jego byłej letniej rezydencji pod Buenos Aires.