Konrad Tom

Konrad Tom, właściwie Konrad Runowiecki, pseudonim Tim-Tom (ur. 9 kwietnia 1887 w Warszawie, zm. 9 sierpnia 1957 w Los Angeles) – polski scenarzysta, piosenkarz, reżyser filmowy, aktor kina polskiego oraz żydowskiego (w Polsce i na emigracji), autor tekstów kabaretowych (w tym m.in. szmoncesu "Sęk") i słów wielu piosenek. Jego żoną była aktorka Zula Pogorzelska.

Ukończył szkołę handlową i w 1909 wstąpił do Szkoły Aplikacyjnej w Warszawie. W latach 1909-1914 w Łodzi współpracował jako dziennikarz z ”Nowym Kurierem Łódzkim”, redagował „Tygodnik Śmiechu”. Działał, pisząc teksty i występując jako aktor w teatrach i kabaretach warszawskich: Momus (1909-1911), Teatr Komedia (1914/15), Teatr Nowoczesny, Kabaret „Chochoł”, w ogrodzie Bagatela (1915/16), Teatr ”Czarny Kot” (1917/18), Teatr ”Miraż” (1915/16 i 1918/19), Teatrzyk Qui Pro Quo (1919-1923) i (1928-1931), kierownik Teatrzyku ”Stańczyk” (1923/24), kierownik kabaretu ”Perskie Oko” (1925-1927), Teatr Nowości (1927/28), Teatr Banda (1931-33). W latach 1933-1939 w teatrach Rex, Cyganeria, Stara Banda, Hollywood, Cyrulik Warszawski, 13 rzędów, Wielka Rewia, Operetka przy Karowej. 4 maja 1938 w sali Filharmonii obchodził trzydziestopięciolecie pracy artystycznej.

Był autorem librett operetkowych i wodewilowych. Od 1916 roku reżyserował, występował w filmach i pisał scenariusze. Występował także w radiowych słuchowiskach.

Po wybuchu II wojny światowej znalazł się we Lwowie, gdzie od grudnia 1939 był kierownikiem, reżyserem i aktorem polskiego Lwowskiego Państwowego Teatru Miniatur. Od zimy 1941 występował w zespole przy Armii Polskiej w ZSRR, z którą w 1942 wyruszył na Bliski Wschód, do Iranu, Iraku, Syrii, Palestyny, Egiptu i Włoch, występując dla jednostek frontowych. We Włoszech w 1946 napisał scenariusz do filmu Wielka droga. Po wojnie zamieszkał w Stanach Zjednoczonych. W 1956 roku odniósł ciężkie rany w wypadku samochodowym. Rok później zmarł na raka w Los Angeles.

”Był jedną z najbardziej znanych postaci polskiego kabaretu w okresie międzywojennym, przede wszystkim ze względu na swoją wszechstronną działalność w tej dziedzinie. Przystojny, elegancki, nawet wytworny, był dobrym piosenkarzem, aktorem (przede wszystkim wykonawcą skeczów, w których odtwarzał role elegantów i typy żydowskie), także dowcipnym, inteligentnym konferansjerem.”

Filmografia

Scenarzysta

• Rywale 1925
• Antek policmajster 1935 (razem z Emanuelem Szlechterem)
• Czy Lucyna to dziewczyna? 1935
• Manewry miłosne 1935
• Ada! To nie wypada! 1936
• Judel gra na skrzypcach 1936 (autor pierwowzoru – noweli) scenariusz Józef Green
• Książątko 1937
• Mamełe (Jidysz) 1938
• Włóczęgi 1939
• Wielka droga 1946 – na emigracji

Aktor

• 1918 – Rozporek i ska – Daniel Kokiet
• 1920 – Konsul Pomeranc – reżyseria
• 1932 – Sto metrów miłości – Moniek vel Mieszek Oszczep-Sardinenfis
• 1933 – Jego ekscelencja subiekt – Porecki
• 1933 – Zabawka – dyrektor kabaretu
• 1933 – Romeo i Julcia – profesor Moniek Platfus
• 1934 – Co mój mąż robi w nocy? – detektyw
• 1934 – Kocha, lubi, szanuje – reżyser
• 1935 – ABC miłości – lowelas
• 1935 – Antek policmajster – oficer żandarmerii
• 1935 – Wacuś – dyrektor szkoły kosmetycznej
• 1937 – Pani minister tańczy – dyrektor dancingu
• 1937 – Parada Warszawy

Reżyser

• Szatan z siódmej klasy (1939) - film nieukończony
• Iwonka (1939) - film planowany
• Kwiaciarka (1939) - film planowany

Spektakle teatralne

Scenarzysta

• Jak bal to bal
• To ja
• Madame Lulu
• W biurze firmy Erstatz
• Pipman szaleje (współautor)
• Kobieta nr 5012 (współautor)
• W starej Bandzie diabeł pali

Aktor

• 1915 – Wesoły pasażer teatr "Żywa Mucha"
• 1918 – Hrabia Luxemburg
• 1919 –O pierrotach, pierrotce, kominiarzu i cnotce, Qui Pro Quo
• 1919 – Faust w Raciążu, Qui Pro Quo
• 1920 – Cyrkówka, Qui Pro Quo
• 1922 – Faworyt, Qui Pro Quo
• 1922 – Pikuś contra Sherlock Holmes, Qui Pro Quo
• 1925 – 7 krów tłustych, Qui Pro Quo
• 1927 – Szopka nad szopkami, "Perskie Oko"
• 1927 – 8 grzechów głównych, "Perskie Oko"
• 1927 – Hallo, Nowości, Teatr Nowości
• 1928 – Józef i Putyfara, Qui Pro Quo
• 1928 – Jubileusz Qui Pro Quo, Qui Pro Quo
• 1930 – Maj za pasem, Qui Pro Quo
• 1930 – Budżet wiosenny, Qui Pro Quo
• 1931 – Ta Banda pięknie gra, "Banda"
• 1932 – Wiosna bandytów, "Banda"
• 1933 – Piękna Galatea, "Banda"
• 1933 – Zjazd gwiazd, "Rex"
• 1933 – Syrena na wędce, "Cyganeria"
• 1935 – Mycie głowy, "Cyrulik Warszawski"
• 1936 – Duby smalone, "Teatr 13 rzędów"
• 1937 – Czar walca, "Wielka Rewia"
• 1937 – Co wolno wojewodzie, "Teatr 13 rzędów"

Piosenki

• Kocha, lubi, szanuje (wraz z Emanuelem Szlechterem) - Mieczysław Fogg
• Nic o tobie nie wiem (wraz z Emanuelem Szlechterem)
• Dlaczego właśnie dziś w filmie Dwie Joasie
• O'key w filmie Czy Lucyna to dziewczyna?
• Złociste włoski, Tyle miłości - Eugeniusz Bodo w filmie Jego ekscelencja subiekt
• Bądźmy szczerzy