Łarisa Bogoraz

Łarisa Iosifowna Bogoraz (ur. 8 sierpnia 1929 w Charkowie - zm. 6 kwietnia 2004 w Moskwie) – działaczka opozycji demokratycznej w czasach ZSRR.

Była córką działacza partii komunistycznej. Była z wykształcenia filologiem, ukończyła Uniwersytet w Charkowie (Ukraina). Od 1950, po ślubie z pisarzem Juli Danielem, mieszkała w Moskwie.

Przyłączyła się do ruchu obrony praw człowieka po aresztowaniu jej męża w 1965; został on zwolniony w 1970, wkrótce potem rozwiedli się. W sierpniu 1968 Bogoraz wzięła udział w głośnej demonstracji dysydentów radzieckich na Placu Czerwonym w Moskwie w proteście przeciw inwazji w Czechosłowacji. Została za to skazana na cztery lata pracy przymusowej na Syberii.

Po powrocie do Moskwy w 1972 kontynuowała pracę w ruchu demokratycznym, brała m.in. udziała w publikacjach antykomunistycznej "Kroniki Bieżących Wydarzeń". W 1975 wystosowała list do szefa KGB Jurija Andropowa z żądaniem odtajnienia archiwów instytucji.

Utrzymywała kontakt z ośrodkami prodemokratycznej emigracji rosyjskiej, m.in. z wydawnictwem "Kontinent". Współredagowała publikowany cykl opracowań o zbrodniach stalinowskich "Pamięć". Zaangażowała się w obronę więźniów politycznych, szczególnie po aresztowaniu jej drugiego męża, Anatolija Marczenki (zmarłego w więzieniu w 1986 po strajku głodowym).

Pozostała aktywną działaczką ruchu praw człowieka także po upadku ZSRR, kierowała Moskiewską Grupą Komitetu Helsińskiego oraz Seminariami Praw Człowieka, organizacją pozarządową rosyjsko-amerykańską. Wielokrotnie występowała z zapytaniami i interwencjami do czołowych polityków rosyjskich, m.in. Grigorija Jawlińskiego.

Autorka wielu publikacji. Jelena Boner, wieloletnia dysydentka i wdowa po Andrieju Sacharowie, nazwała Łarisę Bogoraz jedną z najjaśniejszych postaci w ruchu obrony praw człowieka w Związku Sowieckim i Rosji.