Leon Gnatowski

Leon Jakub Gnatowski (ur. 25 lipca 1903 w Różanie, zm. 8 sierpnia 1987) − podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, uczestnik bitwy o Monte Cassino.

W 1920 roku zaciągnął się na ochotnika do Wojska Polskiego i wziął udział w wojnie z bolszewikami. Mając 17 lat dowodził małą grupą żołnierzy i zdołał wziąć do niewoli kilkudziesięciu żołnierzy wroga, za co został odznaczony Virtuti Militari. Według legendy, Józef Piłsudski miał go udekorować własnym orderem. Po wojnie ukończył Oficerską Szkołę dla Podoficerów w Bydgoszczy i został zawodowym oficerem. 26 sierpnia 1924 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 31 sierpnia 1924 roku i 97. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

1 września 1926 roku został mianowany porucznikiem ze starszeństwem z 31 sierpnia 1926 roku i 89. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W sierpniu 1931 roku został przeniesiony ze Szkoły Podoficerów Zawodowych Piechoty do Szkoły Podoficerów Piechoty dla Małoletnich Nr 2 w Grudziądzu (od 1932 roku w Śremie). 22 lutego 1934 roku został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 roku i 101. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

W kampanii wrześniowej dowodził kompanią ciężkich karabinów maszynowych w 77 Pułku Piechoty, był dwukrotnie ranny. Po zakończeniu walk znalazł się w strefie okupacji radzieckiej. Bojąc się prześladowania polskich oficerów, przebrał się w mundur szeregowego i występował pod fałszywym nazwiskiem. Podjął próbę przedostania się przez Węgry do Francji, ale został aresztowany na granicy i zesłany do Workuty, gdzie przebywał dwa lata.

W 1942 roku wstąpił do armii Andersa, w której dowodził I batalionem 13 Pułku Piechoty "Rysiów". Następnie pełnił funkcję zastępcy dowódcy 13 Wileńskiego Batalionu Strzelców "Rysiów", a później w stopniu majora zastępcy dowódcy 15 Wileńskiego Batalionu Strzelców "Wilków". W bitwie pod Monte Cassino dowodził atakiem na wzgórze "Widmo", walczył w pierwszej linii. Za tę bitwę został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari. Następnie brał udział w bitwie o Ankonę, dowodził zgrupowaniem prowadzącym pościg za wycofującymi się Niemcami. Po bitwie został awansowany na podpułkownika. 17 maja 1944 roku został dowódcą 15 baonu "Wilków".

Po zakończeniu wojny nie wrócił do kraju. Ożenił się z Katarzyną Teriaszwili, córką polskiego oficera pochodzenia gruzińskiego. Miał z nią syna Macieja, który urodził się w 1946 roku. Żona zmarła w kilka tygodni po porodzie. Początkowo założył zakład tapicerski, po jego upadku zatrudnił się w fabryce tworzyw sztucznych. Po uzyskaniu brytyjskiej emerytury wojskowej, zaczął inwestować w nieruchomości i prowadzić działalność charytatywną dla emigracji. Przyjął obywatelstwo brytyjskie, kilkakrotnie odwiedził Polskę.

Zmarł w 1987 roku, a w 2009 roku został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.