Mieczysława Ćwiklińska

Mieczysława Ćwiklińska, właściwie Mieczysława Trapszo, pseudonim Gryf, Lińska (ur. 1 stycznia 1879 w Lublinie, zm. 28 lipca 1972 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa, śpiewaczka (sopran).

Pochodziła ze słynnego polskiego rodu teatralnego Trapszów. Była córką Marcelego Trapszy i Aleksandry Trapszo z Ficzkowskich. Wykształcenie wokalne zdobyła w Paryżu u Jana Reszke.

Na scenie teatralnej zadebiutowała 2 grudnia 1900 w roli Helenki w Grubych rybach Michała Bałuckiego w Teatrze Ludowym w Warszawie. Od tego czasu była członkiem zespołu operetki Warszawskich Teatrów Rządowych. 5 stycznia 1901 wystąpiła po raz pierwszy w Teatrze Nowości jako Kasia (Gwałtu, co się dzieje). W latach 1907–1908 przebywała w Paryżu, gdzie kształciła głos u prof. Giulianiego. Od 1909 roku nagrywała dla Syreny Rekord. W czasie I wojny światowej występowała za granicą (Francja, Rosja). Do kraju powróciła w 1918. Od 1922 należała do zespołu Teatru Polskiego, później do Teatru Narodowego. W tym okresie była primadonną operetko­wą i ulubienicą Warszawy. W sezonie 1926/1927 wraz z Antonim Fertnerem utworzyła teatr komedii i farsy "Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera" w Warszawie przy Nowym Świecie 63.

W filmie zadebiutowała w wieku 54 lat rolą Idalii w filmie Jego ekscelencja subiekt (1933). Wystąpiła w wielu polskich filmach, była uznawana za jedna z najwybitniejszych aktorek komediowych. W 1937 została odznaczona Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej. Znana była głównie jako aktorka komediowa i charakterystyczna. Często grała role kobiet starszych, o zabarwieniu charakterysty­cznym. Tworzyła postaci zabawne, a nawet karyka­turalne.W początkach drogi artystycznej Ćwiklińska występowała też w rolach operetkowych i operowych w Warszawie, Berlinie i Dreźnie.

W czasie okupacji niemieckiej pracowała w Warszawie jako kelnerka w kawiarniach "Cafe Bo­do" i "U Aktorek". Podczas powstania warszawskiego była w Leśnej Podkowie, po jego upadku pojechała do Zakopanego.

Po II wojnie światowej zamieszkała w Krakowie gdzie też występowała, a od 1950 roku aż do śmierci grała w Warszawie w Teatrze Polskim i Nowym. Jej rola Babki w spektaklu Drzewa umierają stojąc zagrana po raz pierwszy 1 listopada 1958 Teatrze Rozmaitości była jej ostatnią słynną rolą. Aktorka grała ją do kwietnia 1971 roku, występując w niej około 1500 razy. Jej jubileusz siedemdziesięciolecia pracy aktorskiej miał miejsce 2 grudnia 1970 w Lublinie w Teatrze na scenie im. Osterwy. W 1971 roku odbyła tournee po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie na zaproszenie amerykańskiej Polonii.

W ostatnich latach życia stała się na wpół ociemniała, jednak nadal występowała na scenie starannie to ukrywając.

Filmografia

1933

• Jego ekscelencja subiekt

1934

• Czy Lucyna to dziewczyna?

1935

• Antek policmajster
• Panienka z poste restante
• Wacuś

1936

• Amerykańska awantura
• Dodek na froncie
• Jadzia
• Pan Twardowski
• Straszny dwór
• Trędowata

1937

• Dorożkarz nr 13
• Dyplomatyczna żona (wersja polska)
• Dyplomatyczna żona (wersja niemiecka)
• Dziewczęta z Nowolipek
• Ordynat Michorowski
• Pan redaktor szaleje
• Pani minister tańczy
• Znachor

1938

• Druga młodość
• Gehenna
• Granica
• Profesor Wilczur
• Robert i Bertrand
• Strachy
• Sygnały
• Wrzos

1939

• Biały Murzyn
• Doktór Murek
• Kłamstwo Krystyny
• U kresu drogi

1940

• Złota Maska
• Żołnierz królowej Madagaskaru

1941

• Ja tu rządzę
• Przez łzy do szczęścia
• Żona i nie żona

1942

• Testament profesora Wilczura

1948

• Ulica Graniczna

Spektakle teatralne (wybór)

• 1901 – Gwałtu, co się dzieje, Teatr Nowości
• 1909 – Krysia leśniczanka, Teatr Nowości
• 1909 – Wesoła wdówka, Teatr Nowości
• 1909 – Mimi, Teatr Nowości
• 1909 – Szalona dziewczyna, Teatr Nowości
• 1909 – Zemsta nietoperza, Teatr Nowości
• 1909 – Gejsza, Teatr Nowości
• 1909 – Król, Teatr Letni
• 1910 – Hrabia Luxemburg, Teatr Nowości
• 1919 – Targ na dziewczęta, Teatr Nowości
• 1919 – Róża Stambułu, Teatr Nowości
• 1920 – Królowa kinematografu, Teatr Nowości
• 1920 – Skowronek, Teatr Nowości
• 1920 – Czar munduru, Teatr Nowości
• 1921 – Dziewczę z Holandii, Teatr Nowy
• 1922 – Japonka, Teatr Nowy

Dyskografia (wybór)

• 1910 – Mieczysława Ćwiklińska, Józef Redo, Władysław Szczawiński artyści teatru "Nowości" śpiew z towarzyszeniem Orkiestry opery Warszawskiej Syrena Rekord (SGR 9556–9585) (utwory z operetki Hrabia Luxemburg)