Romuald Ochęduszko

Romuald Ochęduszko (ur. 15 stycznia 1911 w Sanoku, zm. 13 maja 1944 pod Monte Cassino) – podporucznik, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, odznaczony pośmiertnie Krzyżem Wojennym Orderu Virtuti Militari.

W rodzinnym Sanoku ukończył szkołę podstawową, po czym od 1922 do 1927 uczęszczał do sanockiego Gimnazjum Męskiego. Po ukończeniu piątej klasy w 1927 przerwał naukę i przez kolejne lata do 1939 pracował jako sekretarz Sądu Powiatowego w Sanoku. W tym czasie dokształcał się. Do 1939 był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, działającego w gmachu przy ulicy Mickiewicza.

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez sowietów, internowany i deportowany w głąb ZSRR. Na mocy układu Sikorski-Majski w 1941 odzyskał wolność, po czym wstąpił w Tockoje do formującego się 2 Korpusu Polskiego, gdzie trafił do szeregów 5 Dywizji PSZ.

Po ewakuacji wojsk przeszedł szlak wojskowy przez Iran, Irak, Palestynę (tam ukończył szkołę oficerską), Liban, Egipt, po czym trafił do Włoch, gdzie jako kapral podchorąży zdał maturę. Brał udział w kampanii włoskiej w szeregach 18 Lwowskiego Batalionu Strzelców i 15 Wileńskiego Batalionu Strzelców. Poległ w bitwie o Monte Cassino 13 maja 1944 podczas ataku na „Widmo” i zdobywania czwartego bunkra niemieckiego. Bohaterstwo Romualda Ochęduszki opisał Melchior Wańkowicz w rozdziale Polegli w rycerskiej chwale w swojej książce pt. Monte Cassino:

Był lubiany przez żołnierzy z jego drużyny i przez przełożonych. Nie zawiódł ani jednych ani drugich. Spokój i opanowanie, jakie wykazał w czasie długich godzin walki na WIDMIE, były godne podziwu. Zginął nie doczekawszy się urzeczywistnienia swego najgorętszego życzenia – powrotu do Polski. Zginął śmiercią bohatera, spełniając swój najświętszy obowiązek, walki o Polskę.

— Melchior Wańkowicz, Monte Cassino

Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino (taras VII, sektor E, nr 1).

Pośmiertnie został odznaczony Orderem Virtuti Militari i awansowany do stopnia porucznika.

Był jednym z trzech wychowanków sanockiego gimnazjum, którzy polegli pod Monte Cassino i zostali pośmiertnie odznaczeni Orderem Virtuti Militari (dwaj pozostali to Władysław Majcher i Leopold Żołnierczyk).

Odznaczenia

• Srebrny Krzyż Wojenny Orderu Virtuti Militari V klasy (pośmiertnie, za męstwo w bitwie pod Monte Cassino)