Wacław Komar

Wacław Komar właściwie Mendel Kossoj, ps. "Kucyk", "Morski", "Herbut", "Nestor", "Cygan" (ur. 4 maja 1909 w Warszawie, zm. 26 stycznia 1972 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, wieloletni funkcjonariusz komunistycznych służb specjalnych, szef wywiadu wojskowego (Oddziału II Sztabu Generalnego LWP) i wywiadu cywilnego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego oraz dowódca Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Ojciec Michała Komara.

Urodził się w Warszawie w rodzinie żydowskiej, jako syn rymarza Dawida (1883-1956) i Fejgi (1884-1965).

W 1924 roku został członkiem międzynarodowej żydowskiej organizacji młodzieżowej Ha-Szomer Ha-Cair. W 1925 wstąpił do Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK, później Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej), a w 1926 do Komunistycznej Partii Polski (KPP). Jako kilkunastoletni chłopak brał udział w zabójstwach tajnych współpracowników polskiej policji politycznej na polecenie Komunistycznej Partii Polski. W czerwcu 1927 został przerzucony do Związku Radzieckiego, gdzie przebywał do lipca 1933, szkolony na kursach dywersyjnych pod nazwą podgatowka komandnogo sostawa pri sztabie RKKA Armii Czerwonej, potem skierowany do OGPU/NKWD. Wstąpił do WKP(b). Na początku lat 30 tych XX w skierowany "na robotę wojskową" do Niemiec a potem do Polski. Działał w Komunistycznej Międzynarodówce Młodzieży. Między grudniem 1936 a lutym 1939 przebywał w Hiszpanii i wziął udział w wojnie domowej. Walczył pod Guadalajarą, Saragossą, nad Ebro i w obronie Madrytu, trzykrotnie ranny. 16 lipca 1946 Krajowa Rada Narodowa na wniosek Ministra Obrony Narodowej "w uznaniu bohaterskich zasług ochotników polskich w bojach z niemieckim faszyzmem na polach Hiszpanii w 1936-1939 r. o Polskę Demokratyczną" odznaczyła go Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

W latach 1939-1940 był żołnierzem Wojska Polskiego we Francji. Walczył w kampanii francuskiej 1940, w trakcie której dostał się do niemieckiej niewoli. W niewoli przebywał do kwietnia 1945 roku. Po uwolnieniu z niewoli pozostał we Francji, gdzie w czerwcu 1945 roku objął stanowisko zastępcy szefa tamtejszej Polskiej Misji Wojskowej.

19 grudnia 1945 roku, po powrocie do kraju, zastąpił na stanowisku szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, pułkownika Gieorgija Domeradzkiego. Od 20 czerwca 1947 roku łączył obowiązki szefa wywiadu wojskowego z funkcją naczelnika Wydziału II Samodzielnego (wywiadu) Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, a od 17 lipca 1947 roku – dyrektora Departamentu VII Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. 5 czerwca 1950 roku został odwołany ze stanowiska dyrektora departamentu, a następnie ze stanowiska szefa Oddziału II Sztabu Generalnego WP. 6 lipca 1951 roku został Głównym Kwatermistrzem Wojska Polskiego.

11 listopada 1952 roku został aresztowany i w śledztwie poddany torturom. 23 grudnia 1954 zwolniony został z aresztu GZI. Od 1955 do 1956 roku był dyrektorem Fabryki "Spefika" na Służewcu i Warszawskich Zakładów Fotochemicznych "Foton" na Woli.

24 sierpnia 1956 roku stanął na czele Wojsk Wewnętrznych, w skład których wchodził między innymi Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego. W październiku 1956 roku dowodzone przez niego oddziały Wojsk Wewnętrznych podjęły działania zmierzające do zapewnienia ochrony odbywającego się wówczas w Warszawie VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR. Wspomniane działania były reakcją na przemieszczanie się jednostek Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej i Wojska Polskiego w kierunku stolicy.

W okresie od listopada 1957 roku do lipca 1959 roku obowiązki dowódcy Wojsk Wewnętrznych łączył z pełnieniem obowiązków dowódcy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. 10 czerwca 1960 roku został dyrektorem generalnym w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Odwołany z tego stanowiska 15 lutego 1968 w związku z jego żydowskim pochodzeniem, zmarł cztery lata później.

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B 2 Tuje m. 16).