Wacław Lipiński

Wacław Lipiński ps. „obywatel Socha”, „Aleksander” (ur. 28 września 1896 w Łodzi, zm. 4 kwietnia 1949 w komunistycznym więzieniu we Wronkach) – doktor hab. historii, podpułkownik Wojska Polskiego, działacz antykomunistycznego podziemia niepodległościowego.

W okresie przed odzyskaniem niepodległości w 1918 roku był organizatorem tajnego skautingu w Łodzi (1911) oraz członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich (1912). W latach 1914–1917 był żołnierzem Legionów Polskich a później Polskiej Organizacji Wojskowej. Od 1918 był żołnierzem WP i uczestniczył w walkach o Lwów oraz w wojnie polsko-bolszewickiej (1919-1921).

W 1927 mianowany został kierownikiem Samodzielnego Referatu Formacji Polskich w Wojskowym Biurze Historycznym w Warszawie. W 1932 powołany został na stanowisko sekretarza czasopisma "Niepodległość", organu Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski, dwa lata później został sekretarzem generalnym tego instytutu, a w 1936 jego dyrektorem. W 1939, m.in. w czasie oblężenia Warszawy, zamieszkiwał przy ul. Szucha 16 w budynku spółdzielni "Proporzec"

W kampanii wrześniowej 1939 początkowo w Biurze Propagandy Naczelnego Dowództwa, a od 7 do 29 września w Dowództwie Obrony Warszawy na stanowisku szefa propagandy, gdzie nadawał codzienne komunikaty radiowe przez rozgłośnię Warszawa II. Współpracował wówczas z gen. bryg. Walerianem Czumą, dowodzącym obroną stolicy oraz braćmi Starzyńskimi: Stefanem i Mieczysławem.

W czasie okupacji do 1942 przebywał na Węgrzech, a po powrocie do Warszawy współtworzył propiłsudczykowski Konwent Organizacji Niepodległościowych. Od lutego do maja 1944 był więziony przez Niemców.

Od marca 1946 stał na czele Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej jako przedstawiciel Stronnictwa Niezawisłości Narodowej. Na początku 1947, po rozbiciu Komitetu przez komunistyczne służby bezpieczeństwa, został aresztowany i bezprawnym procesie skazany na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywotnie więzienie. Osadzony w więzieniu we Wronkach został tam najprawdopodobniej zamordowany na polecenie władz komunistycznych.

Wszystkie jego utwory objęte były w 1951 zapisem cenzury w Polsce, podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek.

Awanse

• major – ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 (w 1932 r. zajmował 2 lokatę w korpusie oficerów administracji, grupa oficerów naukowo-oświatowych)
• podpułkownik (styczeń 1939)

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2010)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych – pięciokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
• Srebrny Wawrzyn Akademicki
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości