Wiktor Thommée

Wiktor Thommée (ur. 30 grudnia 1881 w Święcianach, zm. 13 listopada 1962 w Warszawie) – polski dowódca wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w Święcianach na Wileńszczyźnie w rodzinie pochodzenia francuskiego, syn Edwarda i Józefy z Egertów. Tam też się kształcił oraz w Lidzie i Dyneburgu. Ukończył szkołę realną w Petersburgu w 1900.

W 1901 wstąpił do szkoły oficerskiej w Petersburgu, którą ukończył w 1904. Będąc podporucznikiem, otrzymał przydział do woroneskiego 124 Pułku Piechoty (był młodszym oficerem 10 kompanii dowodzonej przez Polaka kpt. Leona Berbeckiego), z którym wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej 1904–1905. Dwukrotnie ranny, przez dłuższy czas przebywał w szpitalu, po czym podjął studia w Wyższym Instytucie Handlowym w Charkowie, zaliczając pięć semestrów. W latach 1912–1914 był słuchaczem w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu. Od 17 lipca 1914 dowodził najpierw kompanią w 276 Pułku Piechoty, a następnie batalionem. W 1916 został mianowany adiutantem sztabu XXXXVIII Korpusu na Froncie Rumuńskim.

Od 25 września 1918 był na Kubaniu oficerem operacyjnym, a od 9 listopada – p.o. szefa sztabu Wojska Polskiego na Wschodzie. Następnie pełnił funkcję kwatermistrza, I oficera sztabu oraz p.o. szefa sztabu 4 Dywizji Strzelców Polskich dowodzonej przez gen. Lucjana Żeligowskiego.

Po powrocie do kraju z dywizją gen. Lucjana Żeligowskiego, przeformowanej na 10 Dywizję Piechoty, od czerwca 1919 był szefem sztabu tej dywizji. Od 22 sierpnia 1919 pełnił kolejno funkcje: szefa Oddziału III Sztabu Frontu Południowo-Zachodniego, Frontu Mazowieckiego i 1 Armii. 17 czerwca 1920 objął dowództwo 28 Pułku Strzelców Kaniowskich, a następnie XIX i XX Brygady Piechoty.

10 sierpnia 1921 objął funkcję szefa sztabu Okręgu Generalnego „Brześć”, a 20 października 1922 – I oficera sztabu Inspektoratu Armii nr III w Toruniu. W 1923 ukończył kurs informacyjny dla wyższych dowódców przy Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, a w 1924 – w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych. 15 sierpnia 1924 powierzono mu dowodzenie 15 Dywizją Piechoty w Bydgoszczy. W 1926 został skierowany do Francji na kurs wyższych dowódców, po czym ponownie objął poprzednie stanowisko. Od 24 listopada 1934 do 16 lutego 1938 był dowódcą Okręgu Korpusu nr VIII w Toruniu, po czym do 1 września 1939 dowodził Okręgiem Korpusu nr IV w Łodzi.

1 września 1939 objął dowództwo Grupy Operacyjnej „Piotrków”, wchodzącej w skład Armii „Łódź” (6 września przemianowana na Grupę Operacyjną gen. Thommée). 7 września objął dowództwo nad Armią „Łódź” znajdującą się w rejonie Góry Kalwarii i Otwocka, i skierował się ku Warszawie.

Po ciężkich walkach i nieudanej próbie przebicia się do Warszawy oddziały wkroczyły 13 września do Modlina, podejmując zadanie obrony twierdzy. Od 18 września trwały ataki na Modlin. 29 września, w związku z wyczerpaniem zapasów żywności, wody, lekarstw i amunicji zdecydował się na kapitulację. Akt kapitulacji przewidywał, że żołnierze nie będą traktowani jako jeńcy, lecz po złożeniu broni zostaną zwolnieni do domów, czego Niemcy nie dotrzymali i zwolnili żołnierzy dopiero w połowie listopada.

Mimo honorowych warunków kapitulacji Modlina, 7 listopada 1939 został aresztowany przez Niemców. Przebywał w kilku obozach jenieckich, m.in. w Königsteinie, Hohensteinie, Johannisbrunnie, Murnau oraz w Dössel, gdzie 27 września 1944 został ranny w wyniku przypadkowego zbombardowania obozu. Próbował ucieczki. Po wyzwoleniu przedostał się do Wielkiej Brytanii.

Od kwietnia 1945 służył w Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, lecz bez przydziału. W styczniu 1947 powrócił do Polski, gdzie zamieszkał u rodziny w Toruniu. Formalnie został przyjęty do wojska i przeniesiony w stan spoczynku, lecz bez zaopatrzenia emerytalnego. Żył w nędzy w Gdyni, czasowo pracując jako dozorca domu. Dopiero po październiku 1956 uzyskał emeryturę i mieszkanie w Warszawie. Zmarł w 1962 w Warszawie, a w 1994 został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Był żonaty z Niwą z domu Bemm, miał jedno dziecko – córkę Violante.

Thommée był ewangelikiem.

W uznaniu zasług dla Bydgoszczy, od 1990 jedna z bydgoskich ulic nosi nazwisko generała.

Awanse

• podporucznik – 1904
• porucznik – 1907
• sztabskapitan – 1911
• kapitan – 1915
• podpułkownik – 1916
• pułkownik – zweryfikowany w 1922 ze starszeństwem z 1 czerwca 1919
• generał brygady – 31 marca 1924 ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 22 lokatą
• generał dywizji – pośmiertnie ze starszeństwem z 1 stycznia 1964

Ordery i Odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Medal Niepodległości
• Złoty Krzyż Zasługi