Powiedz o tym miejscu
pl

Zenon Klemensiewicz

Dodaj nowe zdjęcie!
Data urodzenia:
02.11.1891
Data śmierci:
02.04.1969
Kategorie:
członek akademii nauk, filolog, profesor, uczestnik II wojny światowej
Narodowość:
 polska
Cmentarz:
Określ cmentarz

Zenon Ludwik Klemensiewicz (ur. 2 listopada 1891 w Tarnowie, zm. 2 kwietnia 1969 w Zawoi-Podpolicach koło Suchej Beskidzkiej) – polski językoznawca, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk.

Był synem Ignacego (urzędnika) i Kamili z Rożanowiczów. W latach 1901–1909 uczęszczał do gimnazjum w Nowym Sączu, następnie (do 1914) studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim językoznawstwo i historię literatury, m.in. u Ignacego Chrzanowskiego, Józefa Kallenbacha, Jana Łosia, Jana Michała Rozwadowskiego; w późniejszym czasie uzupełniał studia na uniwersytetach we Fryburgu i Paryżu (1926–1927). W czasie I wojny światowej służył w armii austriackiej na frontach rosyjskim i włoskim. W latach 1918–1921 był oficerem Wojska Polskiego. W 1919 rozpoczął pracę jako profesor języka polskiego w Gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie (do 1939). Od 1923 współpracował z Uniwersytetem Jagielońskim, prowadząc wykłady z dydaktyki języka polskiego; na podstawie pracy Orzecznik przy formach osobowych słowa "być" doktoryzował się na tej uczelni w 1925. Analogiczne wykłady prowadził również w Państwowym Pedagogium w Krakowie (1928–1931) i Instytucie Pedagogicznym w Katowicach (1928–1932). W 1930 uzyskał na UJ habilitację z języka polskiego (po przedstawieniu rozprawy Liczebnik główny w polszczyźnie literackiej. Historia formy i składni), a w 1933 habilitację z dydaktyki języka polskiego. W 1939 został najpierw profesorem tytularnym, a wkrótce profesorem zwyczajnym UJ (w Katedrze Języka Polskiego).

Jako oficer rezerwy brał udział w kampanii wrześniowej, później uczestniczył w tajnym nauczaniu uniwersyteckim. W 1945 powrócił do pracy na UJ, w latach 1947–1952 kierował Katedrą Języka Polskiego, w roku akademickim 1947/1948 był dziekanem Wydziału Humanistycznego; przeszedł na emeryturę w 1961. Był związany także z innymi jednostkami naukowymi – Pracownią Słownika Polskiego XVI Wieku Instytutu Badań Literackich PAN (1953–1961), Pracownią Słownika Staropolskiego PAN (1956–1958 kierownik), Zakładem Językoznawstwa PAN w Krakowie (1958–1961 kierownik, 1958–1960 kierownik Pracowni Historii Języka Polskiego, 1960–1961 kierownik Pracowni Składni Historycznej), Ośrodkiem Badań Prasoznawczych w Krakowie (od 1961 kierownik Pracowni Językoznawczej, od 1965 przewodniczący Rady Naukowej). W latach 1945–1948 przewodniczył Sekcji Szkół Wyższych i Instytutów Naukowych Związku Nauczycielstwa Polskiego.

W 1946 został powołany na członka-korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności. Od 1954 był członkiem-korespondentem, a od 1961 członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, w latach 1965–1968 zasiadał w Prezydium PAN, był członkiem władz Oddziału PAN w Krakowie (1957–1965 wiceprzewodniczący, od 1965 przewodniczący) oraz wiceprzewodniczącym Komitetu Językoznawstwa PAN (od 1961). Należał ponadto m.in. do Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego (1923–1949 sekretarz, od 1959 prezes) i Polskiego Towarzystwa Językoznawczego (1925 członek-założyciel, 1938–1949 sekretarz, 1950–1956 prezes); był wiceprezesem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Wspólnie z Julianem Aleksandrowiczem, Walerym Goetlem, Romanem Ingardenem i Antonim Kępińskim zakładał pod koniec lat 50. Krakowskie Towarzystwo Higieny Psychicznej. Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, bułgarskim Orderem Św. Cyryla i Metodego, tytułem Zasłużonego Nauczyciela PRL.

Zginął w katastrofie lotniczej pod Zawoją.

Kariera naukowa

Jego zainteresowania naukowe obejmowały gramatykę historyczną, gramatykę języka polskiego, dydaktykę języka polskiego. W 3-tomowej publikacji Historia języka polskiego (1961–1972) przedstawił szerokie opracowanie dziejów języka polskiego od czasów prasłowiańskich do 1939 roku. Prowadził badania porównawcze nad językiem poetyckim polskiego romantyzmu, modernizmu, pozytywizmu i dwudziestolecia międzywojennego. Dokonał nowego ujęcia wszystkich typów związków składniowych w języku polskim (Składnia opisowa współczesnej polszczyzny kulturalnej, 1937). Opracował wiele podręczników dla szkół powszechnych i średnich, współpracował z redakcjami "Języka Polskiego", Słownika staropolskiego, Słownika języka A. Mickiewicza. Jako gimnazjalista, członek kółka literacko-artystycznego, przełożył na esperanto jedną z nowel Sienkiewicza (1908). W latach 30. był członkiem Komitetu Ortograficznego, zajmującego się reformą pisowni polskiej. Krótko przed śmiercią zainicjował telewizyjny cykl audycji poświęconych językowi polskiemu. Do grona jego uczniów należeli m.in. Walery i Krystyna Pisarkowie.

Dzieło naukowca kontynuowała jego córka, także językoznawca, profesor doktor habilitowany, członek Rady Języka Polskiego i Rady Naukowej Instytutu Języka Polskiego PAN, Irena Bajerowa.

Dzieła

Ogłosił około 600 prac naukowych, m.in.:

  • Dwa urywki z dziennika polonisty (1922)
  • Jak uczyć języka ojczystego (1922)
  • Język polski. Podręcznik do nauki o języku ojczystym (1926)
  • Nauka gramatyki języka ojczystego za granicą (1927-1928)
  • Szczątki niezłożonej odmiany przymiotników w staropolszczyźnie (1927)
  • Cel nauczania gramatyki języka ojczystego w szkole (1928)
  • Dydaktyka nauki o języku ojczystym (1929)
  • Podstawowe zagadnienia zamierzonej reformy ortograficznej (1935)
  • Walka o ortografię (1935)
  • Gramatyka współczesnej polszczyzny kulturalnej w zarysie (1939)
  • Jak charakteryzować język osobniczy (1946)
  • Poprawność i pedagogika językowa (1947)
  • Skupienia czyli syntetyczne grupy wyrazowe (1948)
  • Jak żyła polszczyzna do końca XVI wieku (1949)
  • Problematyka składniowej interpretacji stylu (1951)
  • Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego (1952)
  • O różnych odmianach współczesnej polszczyzny (1953)
  • Zarys składni polskiej (1953)
  • Bibliografia ekslibrisu polskiego (1954)
  • Gramatyka historyczna języka polskiego (1955, z Tadeuszem Lehrem-Spławińskim i Stanisławem Urbańczykiem)
  • W kręgu języka literackiego i artystycznego (1961)
  • Znaczenie realne i etymologiczne (1962)
  • Usługowa funkcja języka (1966)
  • Ze studiów nad językiem i stylem (1969)

 

Źródło informacji: wikipedia.org

Brak miejsc

    loading...

        ImięRodzaj relacjiData urodzeniaData śmierciOpis
        1Tadeusz Lehr-SpławińskiTadeusz Lehr-Spławińskikolega/koleżanka20.09.189117.02.1965
        2Antoni KępińskiAntoni Kępińskikolega/koleżanka16.11.191808.06.1972
        3Józef KallenbachJózef Kallenbachnauczyciel24.11.186112.09.1929

        01.09.1939 | Wojska niemieckie napadły o świcie bez wypowiedzenia wojny na Polskę, rozpoczynając kampanię wrześniową a tym samym II wojnę światową

        Kampania wrześniowa (inne stosowane nazwy: kampania polska 1939, wojna polska 1939, wojna obronna Polski 1939) – obrona terytorium Polski przed agresją militarną (bez określonego w prawie międzynarodowym wypowiedzenia wojny) wojsk III Rzeszy (Wehrmacht) i ZSRR (Armia Czerwona); pierwszy etap II wojny światowej. Była to pierwsza kampania II wojny światowej, trwająca od 1 września (zbrojna agresja Niemiec) do 6 października 1939, kiedy z chwilą kapitulacji SGO Polesie pod Kockiem zakończyły się walki regularnych oddziałów Wojska Polskiego z agresorami. Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego w kampanii był marszałek Edward Rydz-Śmigły, a szefem sztabu gen. bryg. Wacław Stachiewicz. Od 3 września 1939 wojna koalicyjna Polski, Francji i Wielkiej Brytanii przeciw III Rzeszy.

        Prześlij wspomnienia

        02.04.1969 | W Zawoi na Policy rozbił się samolot pasażerski An-24 należący do PLL LOT; zginęły 53 osoby

        2 kwietnia 1969 na stokach Policy rozbił się samolot PLL LOT An-24. W katastrofie zginęli wszyscy członkowie ekipy i pasażerowie, w tym znany językoznawca Zenon Klemensiewicz.

        Prześlij wspomnienia

        Dodaj słowa kluczowe