Michał Hieronim Radziwiłł

Michał Hieronim Radziwiłł herbu Trąby (ur. 10 października 1744, zm. 28 marca 1831 w Warszawie) – wojewoda wileński, książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego, miecznik wielki litewski 1771-1775, kasztelan wileński 1775-1790, konsyliarz Rady Nieustającej w 1775 roku, targowiczanin. Odznaczony Orderem Orła Białego (1773), Orderem Świętego Stanisława (1773), pruskimi Orderem Czarnego Orła i Orderem Czerwonego Orła, bawarskim Orderem Świętego Huberta, kawaler maltański od 1797.

Syn Marcina Mikołaja Radziwiłła i Marty z Trembickich. Brat Józefa Mikołaja Radziwiłła.

Jako dziecko pozostawał zaniedbany aż do ubezwłasnowolnienia chorego umysłowo ojca w roku 1748. Otrzymał staranne wykształcenie. Ożenił się z Heleną Przezdziecką, znaną między innymi z powodu romansu z królem Stanisławem Augustem. Osiedli w Nieborowie.

Właściciel licznych dóbr, zasłynął jako dobry gospodarz. Za jego rządów stawy w położonych k. Ostrowa Wielkopolskiego dobrach przygodzickich stały się jednymi z najznaczniejszych w Polsce i w Europie (ich powierzchnia wynosiła wówczas ok. 700 ha, tj. była porównywalna z obecną). W Nieborowie zgromadził pokaźny zbiór dzieł sztuki.

Był marszałkiem brześciańskim w konfederacji radomskiej. Poseł województwa brzeskolitewskiego na Sejm Repninowski, 23 października 1767 wszedł w skład delegacji Sejmu, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej. Marszałek konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego, zawiązanej na Sejmie Rozbiorowym w Warszawie w 1773. Jako poseł brzeskolitewski wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór. 18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku. Składał podpisy na dokumentach sankcjonujących rozbiory w 1793 na ostatnim sejmie rozbiorowym. Został członkiem Komisji Rozdawniczej Litewskiej, ustanowionej dla likwidacji majątku skasowanego w Rzeczypospolitej zakonu jezuitów. W latach 1773-1775 pobierał miesięcznie 1000 czerwonych złotych z kasy wspólnej trzech dworów rozbiorczych[10]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja. Na sejmie grodzieńskim w 1793 roku został mianowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego członkiem deputacji do traktowania z posłem rosyjskim Jakobem Sieversem. 22 lipca 1793 roku podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję w II rozbiorze Polski. Sejm grodzieński (1793) nominował go do Rady Nieustającej i Komisji Edukacji Narodowej.

W 1773 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława.

Za pieniądze, które otrzymał od Rosji za złożenie podpisów pod aktami rozbiorowymi, kupił pałac w Nieborowie wraz z otaczającymi go gruntami w roku 1774. Julian Ursyn Niemcewicz napisał o Michale, że był to w ostatnim sposobie samolub, zły obywatel, nieuczynny.

W 1812 roku przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego.

Miał pięciu synów, w tym Antoniego Henryka Radziwiłła i Michała Gedeona Radziwiłła, oraz trzy córki.

Zmarł w Warszawie w wieku 87 lat. Pochowano go w Nieborowie. Był najprawdopodobniej ostatnim żyjącym senatorem świeckim Rzeczypospolitej Obojga Narodów.