de

Antoni Henryk Radziwiłł

Persan haben keine Bilder. Fügen Sie neue Bilder.

Antoni Henryk Radziwiłł herbu Trąby (ur. 13 czerwca 1775 w Wilnie, zm. 7 kwietnia 1833 w Berlinie) – polski książę, polityk, kompozytor, książę-namiestnik (niem. Statthalter) Wielkiego Księstwa Poznańskiego, I ordynat na Przygodzicach, XII ordynat na Nieświeżu. Najwybitniejszy w XIX. w. przedstawiciel orientacji polsko-pruskiej. Bezpodstawnie tytułował się także hrabią szydłowieckim. Pruski generał-lejtnant, odznaczony Orderem Orła Białego w 1793 i 1815, pruskim Orderem Czarnego Orła, kawaler maltański.

Młodość

Syn Michała Hieronima i Heleny z Przeździeckich. Młode lata spędził głównie w Berlinie, co zaowocowało jego późniejszą propruską postawą. W 1796 poślubił Fryderykę Dorotę Ludwikę Hohenzollern (1770-1836), córkę Augusta Ferdynanda, brata Fryderyka II Wielkiego – króla Prus.

Zgodnie z umową przedślubną córki były ewangeliczkami po matce, synowie katolikami po ojcu. Mieli razem sześcioro dzieci:

  • Wilhelma Pawła Radziwiłła;
  • Ferdynanda;
  • Bogusława Fryderyka Radziwiłła;
  • Władysława;
  • Elizę Radziwiłłównę;
  • Wandę, żonę ks. Adama Konstantego Czartoryskiego.

Jego dzieci uległy częściowej germanizacji.

Uważał, że powinowactwo z pruskim domem panującym zobowiązuje go do czynnej mediacji pomiędzy Polakami a władzami pruskimi. Zaowocowało to nieudanym planem wystąpienia Polaków po stronie Prus przeciw Napoleonowi I w (1806/1807) oraz równie nieudaną próbą skłonienia księcia Józefa Poniatowskiego w 1813 do przejścia na stronę prusko-rosyjską.

Namiestnik

15 maja 1815 został mianowany pierwszym i jedynym księciem-namiestnikiem autonomicznego Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Choć była to funkcja niemal wyłącznie reprezentacyjna, w początkowym okresie miał pewien wpływ na politykę, lecz później coraz bardziej ograniczał go rząd w Berlinie. Zdaniem polskich historyków, jego chwiejny charakter i lękliwe usposobienie sprawiły, że nie był w stanie zapobiegać polityce germanizacji.

Z funkcji tej o charakterze bardziej politycznym, aniżeli administracyjnym, nie wywiązał się, należycie dbając o kulturę Poznańskiego, opiekując się młodzieżą studiującą, prowadząc świetny dom, nie zdobył się na energiczną obronę praw kraju przed zakusami germanizatorskimi władz. Wybuch powstania listopadowego osłabił jego pozycję i zmusił do wniesienia dymisji.

Był mecenasem sztuki, dbał jednak o rozwój i ochronę kultury Wielkiego Księstwa. Interweniował w sprawie pozwolenia na wystawienie polskich sztuk w teatrze miejskim w Poznaniu w latach 1817, 1823, 1824 oraz 1829 co pogorszyło jego stosunki z władzami pruskimi. Doprowadził również do koncertu Niccolò Paganiniego w Poznaniu 19 maja 1829. Jego żona była bardzo przychylna Polakom; w 1830 założyła pierwszą żeńską szkołę – Szkołę Luizy (od imienia swej matki – księżniczki wirtemberskiej), która przetrwała do 1919. Obecnie tradycje kontynuuje VII LO im. Dąbrówki w Poznaniu.

W chwili wybuchu powstania listopadowego w 1831 został zawieszony w funkcji księcia-namiestnika, a autonomię stopniowo zniesiono przekształcając Wielkie Księstwo w Prowincję Poznańską. Wkrótce po tych wydarzeniach książę zmarł.

Zainteresowania muzyczne

Radziwiłł był uzdolnionym kompozytorem, wiolonczelistą, gitarzystą i śpiewakiem. Jego berliński pałac (od 1875 roku siedziba Kancelarii Rzeszy, gdzie rezydowali m.in. Bismarck i Hitler) pełnił funkcję ośrodka życia muzycznego, literackiego i teatralnego; do grona przyjaciół księcia należeli Johann Wolfgang von Goethe i Ludwig van Beethoven, który zadedykował mu uwerturę Zur Namensfeier (opus 115). W swoim pałacyku myśliwskim w Antoninie, w pobliżu Ostrowa Wielkopolskiego (którego był właścicielem), gościł dwukrotnie (1827 oraz 1829) Fryderyka Chopina, który napisał dla niego Introdukcję i Poloneza na wiolonczelę i fortepian (opus 3); Chopin dał również 2 X 1828 koncert w poznańskiej siedzibie namiestnika. Pierwszy swój utwór zadedykował mu również Feliks Mendelssohn (Radziwiłł bywał częstym gościem w domu jego rodziców). Miejsce w historii muzyki zapewniło mu autorstwo pierwszej muzyki skomponowanej do Fausta (1808-1832, wystawiona w pełnej wersji w 1835 roku) J. W. Goethego napisanej w latach 1808-1831 w pałacu Ciszyca w Kowarach, a wystawionej po jego śmierci w 1835 w Berlinie, którą podziwiał nawet sam Chopin. Skomponował również wiele pieśni. Był również rysownikiem i rytownikiem, pozostawił też nieliczne akwaforty: głównie portrety osób z najbliższego, arystokratycznego otoczenia.

Sam książę Antoni wraz z żoną spoczywa w krypcie rodowej w kościele pw. M.B. Ostrobramskiej w Antoninie.

 

Ursache: wikipedia.org

Keine Orte

    loading...

        NameBeziehungGeburtTotBeschreibung
        1Michał Hieronim RadziwiłłMichał Hieronim RadziwiłłVater10.10.174428.03.1831
        2Helena RadziwiłłowaHelena RadziwiłłowaMutter06.01.175301.04.1821
        3Bogusław Fryderyk RadziwiłłBogusław Fryderyk RadziwiłłSohn03.01.180902.01.1873
        4Wilhelm von RadziwillWilhelm von RadziwillSohn19.03.179705.08.1870
        5Eliza RadziwiłłównaEliza RadziwiłłównaTochter28.10.180327.09.1834
        6Michał Gedeon RadziwiłłMichał Gedeon RadziwiłłBrüder24.09.177824.05.1850
        7Luiza PruskaLuiza PruskaEhefrau24.05.177007.12.1836
        8Józef Mikołaj RadziwiłłJózef Mikołaj RadziwiłłOnkel13.11.173615.02.1813
        9Zygmunt RadziwiłłZygmunt RadziwiłłNeffe02.02.182207.07.1892
        10Karol Andrzej RadziwiłłKarol Andrzej RadziwiłłNeffe00.00.182100.00.1886
        11
        Aleksandra RadziwiłłowaSchwägerin00.00.179614.07.1864
        12Marcin Mikołaj RadziwiłłMarcin Mikołaj RadziwiłłGroßvater11.11.170511.01.1782
        13Anton von RadziwillAnton von RadziwillEnkel31.03.183316.12.1904
        14Ferdynand RadziwiłłFerdynand RadziwiłłEnkel19.10.183428.02.1926
        15Edmund RadziwiłłEdmund RadziwiłłEnkel06.09.184209.08.1895
        16Michał RadziwiłłMichał RadziwiłłUrenkel08.02.187006.10.1955
        17Janusz Franciszek RadziwiłłJanusz Franciszek RadziwiłłUrenkel03.09.188004.10.1967

        Keine Termine gesetzt

        Schlagwörter