Rudolf Höß

Rudolf Franz Ferdinand Höß (pisownia alternatywna: Hoess lub Höss; ur. 25 listopada 1900 w Baden-Baden, stracony 16 kwietnia 1947 w Oświęcimiu, na terenie byłego obozu koncentracyjnego Auschwitz) – SS-Obersturmbannführer, komendant niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w latach 1940–1943. Członek NSDAP (numer legitymacji partyjnej 3 240) i SS (numer ewidencyjny 193 616).

Urodził się w Baden-Baden w rodzinie katolickiej. Ojcem był Franz Xaver Höß, a matką Paulina Speck. W domu o wszystkim decydował ojciec, który wymagał ślepego posłuszeństwa. Mając 16 lat Höß, wbrew woli ojca (zmarł rok wcześniej), który chciał, aby syn został kapłanem, jako ochotnik wstąpił do wojska. 1 sierpnia 1916 wstąpił do 21 Pułku Dragonów Badeńskich, w którym wcześniej służył jego ojciec i dziadek. Po przeszkoleniu w szwadronie zapasowym w Bruchsal (Badenia) został przydzielony do Korpusu Azjatyckiego i wysłany na front w roku 1917 z samodzielnym oddziałem kawalerii "Pasza II". W czasie I wojny światowej walczył w Turcji, Mezopotamii i Palestynie. Dosłużył się stopnia feldfebla. Został odznaczony Krzyżem Żelaznym II i I klasy oraz Żelaznym Półksiężycem.

Następnie wstąpił w Królewcu do Wschodniopruskiego Korpusu Ochotniczego dowodzonego przez porucznika Roßbacha (Freikorps Roßbach). Po przeszkoleniu w zakresie łączności w Rydze uczestniczył w walkach z oddziałami komunistycznymi na Łotwie. W styczniu 1920 roku oddziały Freikorpsów powróciły z krajów nadbałtyckich do Niemiec i zostały użyte do stłumienia w kwietniu 1920 roku powstania robotniczego w Zagłębiu Ruhry.

Po wojnie należał do Freikorpsu na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Ruhry. Skazany w 1923 r. na 10 lat pozbawienia wolności za morderstwo Waltera Kadowa (w odwecie za wydanie przez niego Francuzom Alberta Leo Schlagetera byłego żołnierza formacji ochotniczych), wyszedł na wolność po 6 latach w ramach amnestii, po czym wstąpił do Związku Artamanów.

W 1933 r. z namowy Himmlera zgłosił się do Schutzstaffel (SS) i został przyjęty rok później, został też członkiem Totenkopfverband. Skierowany do Dachau pracował w oddziale wartowniczym i w zarządzie obozu. Doszedł w tym czasie do stopnia SS-Untersturmführera i funkcji Blockführera. W 1938 r. otrzymał awans na SS-Hauptsturmführera i został skierowany do Sachsenhausen, gdzie pełnił funkcję kolejno adiutanta komendanta i Schutzhaftlagerführera (kierownika obozu). W 1940 r. wstąpił do Waffen-SS.

4 maja 1940 r. otrzymał nominację na komendanta mającego powstać nowego niemieckiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Reichsführer-SS Heinrich Himmler powierzył mu zadanie budowy tego obozu. Funkcję komendanta pełnił do 1 grudnia 1943 r. W tym czasie obóz rozrósł się do największego kompleksu obozów w III Rzeszy i został przekształcony z obozu koncentracyjnego przeznaczonego głównie dla Polaków w największy znany obóz masowej eksterminacji – głównie Żydów. Höß był osobiście odpowiedzialny za tę zbrodnię ludobójstwa i metody jej przeprowadzenia – komory gazowe z Cyklonem B i krematoria. Rozmiary tej zagłady są oceniane na 1,1 do 1,5 mln istnień ludzkich, sam Höß na swoim procesie oceniał, że do Auschwitz było skierowanych do 2,5 mln Żydów, zastrzegał się jednak, że powtarza to za Adolfem Eichmannem i że było to za dużo jak na możliwości tego obozu. Sam nigdy nie miał wglądu do liczby zgładzonych ludzi. Za swoje dokonania odznaczony został hitlerowskim Wojennym Krzyżem Zasługi II i I klasy.

Po odwołaniu z Auschwitz w stopniu SS-Obersturmbannführera został przeniesiony 1 grudnia 1943 r. na stanowisko komisarycznego szefa urzędu D I (Inspektorat Obozów Koncentracyjnych) w SS-Wirtschafts- und Verwaltungshauptamt (Główny Urząd Administracji i Gospodarki SS). Był też zastępcą szefa WVHA, Richarda Glücksa. Pracując tam, na osobiste polecenie Himmlera, wrócił jeszcze do Auschwitz 8 maja 1944 by nadzorować w ramach tzw. Akcji Höss masową zagładę Żydów deportowanych z Węgier. Brał udział w ewakuacji obozów koncentracyjnych.

Okres powojenny

Po wojnie ukrywał się pod przybranym nazwiskiem Franz Langer (lub Lang). Został uwięziony 11 marca 1946 r. przez Brytyjczyków w pobliżu Flensburga. Był świadkiem na procesie norymberskim w sprawach Ernsta Kaltenbrunnera, Oswalda Pohla i IG Farben. 25 maja tego roku został wydany polskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Oskarżenie przygotował sędzia śledczy Jan Sehn, który w latach 1945–46 z ramienia Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich prowadził badania na terenie obozu Auschwitz-Birkenau.

Sądzony przez Najwyższy Trybunał Narodowy w Warszawie, 2 kwietnia 1947 został skazany na karę śmierci; wyrok wykonano 16 kwietnia 1947 o godzinie 10:00 rano przez powieszenie na terenie obozu w Oświęcimiu, obok budynku byłej komendantury i krematorium. Egzekucja miała się odbyć dwa dni wcześniej, jednak ludność Oświęcimia chciała na Hössie dokonać samosądu, dlatego wykonanie egzekucji przeniesiono nie podając wiadomości do opinii publicznej. Szubienica, na której go powieszono, została zachowana na terenie muzeum do dnia dzisiejszego.

Przebywając w więzieniu w Wadowicach, tuż przed śmiercią nawrócił się i wyspowiadał. Jego spowiednikiem był jezuita ojciec Władysław Lhon. Z relacji Hößa wynika, że najprawdopodobniej otrzymał on rozgrzeszenie.

Höß jest autorem pamiętnika wydanego przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. W roku 1990 Wydawnictwo Prawnicze. W 2006 wydawnictwo Mireki wydało "Autobiografię Rudolfa Hößa" złożoną z różnych jego zapisków napisanych w więzieniu w 1946 roku. Był żonaty, miał pięcioro dzieci. Podczas służby w KL Auschwitz mieszkał w willi zabranej przedwojennym właścicielom, rodzinie Sojów, Polakom, którą siłami więźniów przekształcił w luksusową rezydencję z pięknym parkiem dookoła. Willa była położna w pobliżu budynku komendantury obozowej.