Adolf Joffe

Adolf Abramowicz Joffe, ros. Адолф Абрамович Иоффе, (ur. 10 października 1883 w Symferopolu, zm. 16 listopada 1927) – sowiecki polityk, dyplomata, zwolennik trockizmu.

Pochodził z zamożnej rodziny krymskich kupców żydowskich, uważany był za jednego z bardziej inteligentnych bolszewików. Działalność rewolucyjną rozpoczął jako nastolatek - już pod koniec lat dziewięćdziesiątych. W 1903 wstąpił do socjaldemokratów, opowiadając się po stronie mienszewików. W 1904 przydzielono mu ważne zadanie - przemyt materiałów agitacyjnych do Baku, z którego wywiązał się znakomicie.

W czasie rewolucji 1905 przebywał w Moskwie, po czym zmuszony był wyemigrować, początkowo do Berlina, a następnie do Wiednia, gdyż prześladowała go policja niemiecka. W stolicy Austrii redagował "Prawdę" wraz z Lwem Trockim.

Często wyjeżdżał do Rosji - w 1912 został pojmany i uwięziony na rok. Zesłano go na Syberię, z której uciekł w 1917, by zjawić się w Piotrogrodzie. Został członkiem piotrogrodzkiego sowietu (rady) i KC SDPRR(b). W czasie rewolucji październikowej piastował stanowisko szefa Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego, kierującego działaniami mającymi doprowadzić do rewolucji październikowej. W listopadzie 1917 w demokratycznych wyborach do Konstytuanty wybrany deputowanym z okręgu Psków z listy bolszewików. W grudniu 1917 przybył wraz z Trockim do Brześcia na rozmowy z Niemcami i Austrią, które doprowadziły do zrzeczenia się przez bolszewików obszarów na zachód od linii Carycyn-Kursk-Dniepr.

Po traktacie brzeskim Joffe od marca do listopada 1918 reprezentował RFSRR w Berlinie jako ambasador. Oprócz normalnych obowiązków dyplomatycznych uczestniczył w organizacji rewolucji komunistycznej w Cesarstwie Niemieckim. Później sprawował funkcję szefa misji w Chinach, Japonii i Austrii. Brał udział w rokowaniach z Polską po wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie reprezentował interesy RFSRR i USRR, w następstwie których podpisano traktat ryski. Przez polską delegację zapamiętany został jako godny i inteligentny przeciwnik. Udział wziął również w negocjowaniu umów z Estonią (2 lutego 1920 w Tartu) i Łotwą (11 sierpnia 1920 w Rydze).

Od 1926 zajmował się pracą naukową.

W konflikcie między Trockim i Stalinem wziął stronę tego pierwszego. Po zdymisjonowaniu Trockiego z funkcji partyjnych Joffe, trapiony dziedziczną chorobą, załamany nagonką antytrockistowską popełnił samobójstwo. Wdowa po nim, Maria, została zesłana. Zdaniem Trockiego był „dobrym, wnikliwym mówcą, chwytającym swą mową za serce”.

***