Aleksander Michałowski

Aleksander Michałowski h. Jelita (ur. 17 maja 1851 w Kamieńcu Podolskim, zm. 17 października 1938 w Warszawie) – polski pianista, kompozytor i pedagog.

Był synem Konstantego oraz Róży z Regulskich. Od szóstego roku życia uczył się gry na fortepianie. W latach 1867–1869 studiował w Konserwatorium Lipskim u Teodora Cocciusa, Ignaza Moschelesa (fortepian) oraz Carla Reinecke (kompozycja). Tam też debiutował jako pianista w 1869, wykonując koncert e-moll Chopina w sali lipskiego Gewandhausu. Repertuar Michałowskiego w tym czasie był niezwykle obszerny. Obejmował wszystkie preludia i fugi z Das Wohltemperierte Klavier Johanna Sebastiana Bacha (potrafił transponować je do dowolnych tonacji), wszystkie sonaty Ludwiga van Beethovena i wiele utworów m.in. Chopina, Moschelesa, Ferenca Liszta.

Studia muzyczne kontynuował w 1870 w Berlinie u Karola Tausiga oraz w 1871 Galicyjskim Towarzystwie Muzycznym u Karola Mikulego, ucznia Chopina.

W 1874 przeprowadził się do Warszawy, gdzie zadebiutował rok później. Do końca życia był związany z tym miastem, gdzie koncertował niemal do śmierci wyjeżdżając na koncerty po Polsce, Niemczech, Austrii i Rosji.

Uprawiał również kameralistykę, partnerując skrzypkowi Stanisławowi Barcewiczowi, tworząc wraz z nim oraz wiolonczelistą Aleksandrem Wierzbiłłowiczem trio.

W 1874 rozpoczął działalność pedagogiczną w Warszawie. W latach 1874–17 prowadził klasę fortepianu w Instytucie Muzyki w Warszawie (od 1891 jako profesor), od 1918 w Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie.

Zasłynął jako wykonawca dzieł Chopina oraz znakomity pedagog. Jest uważany za jednego z twórców polskiej szkoły pianistycznej przełomu XIX i XX wieku. Do jego najbardziej znanych uczniów należą Róża Etkin, Jerzy Lefeld, Wanda Landowska, Heinrich Neuhaus (niektórzy tego nie potwierdzają), Jerzy Żurawlew, Władysław Szpilman i inni.

Zainicjował tradycję recitali chopinowskich w dniu śmierci Chopina (17 października).

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Życie prywatne

W 1883 ożenił się ze Stefanią Władysławą Kunegundą Załęską h. Prus i miał z nią piątkę dzieci: Aleksandrę, Konstantego, Władysława, Pawła, Stanisława.

Aleksander Michałowski spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 207–IV–22/23).

Kompozycje (wybór)

• Berceuse Des-dur op. 1 na fortepian
• Etude d'après l'Impromptu As-dur de F. Chopin op. 2 na fortepian
• Feuille d'album D-dur op. 3 na fortepian
• Gavotte g-moll op. 4 na fortepian
• Mazurek fis-moll op. 5 na fortepian
• Mazurek cis-moll op. 6 na fortepian
• Mazurek f-moll op. 7 na fortepian
• Menuet es-moll op. 8 na fortepian
• Prélude b-moll op. 9 na fortepian
• Romance C-dur op. 10 na fortepian
• Valse triste op. 11 na fortepian
• Mélodie E-dur op. 12 na fortepian
• Valse brillante As-dur op. 13 na fortepian
• Prélude a-moll op. 14 na fortepian
• Menuet G-dur op. 15 na fortepian
• Mazourka As-dur op. 16 na fortepian
• Mazurek cis-moll op. 17 na fortepian
• Mazurek F-dur op. 18 na fortepian
• Mazurek e-moll op. 19 na fortepian
• Gavotte b-moll op. 20 na fortepian
• Impromptu Des-dur op. 21 na fortepian
• Romance Des-dur op. 22 na fortepian
• Valse A-dur op. 23 na fortepian
• Rêverie A-dur op. 24 na fortepian
• Pensée fugitive a-moll op. 25 na fortepian
• Capriccietto (quasi polka) As-dur op. 26 na fortepian
• Berceuse As-dur op. 27 na fortepian
• Valse-impromptu G-dur op. 28 na fortepian
• Valse mélancolique b-moll op. 29 na fortepian
• Ballade op. 30 na fortepian
• Mazurek h-moll op. 31 na fortepian
• Cinq Préludes op. 33 na fortepian
• Quatre Valse op. 34 na fortepian
• Deux Bagatelles op. 35 na fortepian
• Polonez gis-moll op. 36 na fortepian