Jan Białostocki

Jan Białostocki (ur. 14 sierpnia 1921 w Saratowie, zm. 25 grudnia 1988 w Warszawie) – polski historyk sztuki.

Uczeń Władysława Tatarkiewicza, Tadeusza Kotarbińskiego i Michała Walickiego. Absolwent i wieloletni pracownik naukowo-dydaktyczny (od 1962 profesor) Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, od 1976 członek korespondent PAN. Wieloletni pracownik (od 1956 kurator) Galerii Sztuki Obcej Muzeum Narodowego w Warszawie. Nauczyciel wielu roczników studentów historii sztuki.

Zainteresowania naukowe Białostockiego były wyjątkowo szerokie i obejmowały m.in.: historię malarstwa (zwłaszcza holenderskiego XVII wieku, m.in.twórczości Rembrandta), sztukę renesansu, baroku, romantyzmu, historię doktryn artystycznych, metodologię historii sztuki.

Wykładał w licznych instytucjach uniwersyteckich i muzealnych wielu krajów europejskich, USA i Meksyku, m.in. w Yale University w New Haven (1965-1966), New York University (1972), University of Wisconsin (1972), Pennsylvania State University (1973), Collège de France (1978).

Autor licznych prac (jego bibliografia liczy ok. 500 pozycji), opublikowanych w kraju i za granicą. Był redaktorem "Bulletin du Musée National de Varsovie" oraz serii wydawniczej Sztuka i idee w PWN. Spopularyzował w Polsce metodę ikonologiczną w badaniach nad dziełami sztuki. W latach 1963-1979 był prezesem Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Był członkiem zagranicznych akademii naukowych: holenderskiej, belgijskiej i mogunckiej, a także Akademii Sztuk Pięknych San Fernando w Madrycie. Doktor honoris causa Uniwersytetu w Groningen.

Laureat "Nagrody Państwowej I stopnia" (1978). Pierwszy laureat międzynarodowej nagrody "Aby-M.-Warburg Preis" (1981), przyznawanej najwybitniejszym historykom sztuki przez władze miasta Hamburg.

Był również twórcą drzeworytu, którego uczył się na początku lat czterdziestych w Warszawie, od Tadeusza Cieślewskiego. W latach 1943-1947 wykonał ekslibrisy Ihora Szewczenki, Andrzeja Vincenza, Michała Walickiego. Jego dziełem jest również logo Stowarzyszenia Historyków Sztuki.

Ważniejsze prace i publikacje

• Poussin i teoria klasycyzmu (1953)
• Pojęcie manieryzmu i problem odrębności sztuki polskiej w końcu XVI i w początku XVII wieku (1953)
• Cyrkiel i „Melancholia”. O teorii sztuki Abrechta Dürera (1954)
• Malarstwo europejskie w zbiorach polskich (1955), z M. Walickim)
• Badania ikonograficzne nad Rembrandtem (1957)
• Metoda ikonologiczna w badaniach nad sztuką (1957)
• Pięć wieków myśli o sztuce (1959) — zbiór atykułów
• Dürer Albrecht [w:] Encyclopedia of World Art (1961)
• Styl i modus w sztukach plastycznych (1961)
• Teoria i twórczość. O tradycji i inwencji w teorii sztuki i ikonografii (1961)
• Le „Baroque”: style, epoque, attitude (1962)
• Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery (1963)
• Iconography and Iconology [w:] Encyclopedia of World Art (1963)
• Encompassing Themes and Archetypal Images (1965)
• Der Manierismus zwischen Triumph und Dämmerung (1965)
• Późny gotyk: rozwój pojęcia i terminu (1965)
• Stil und Ikonographie. Studien zur Kunstwissenschaft (1966)
• Kompozycja emblematyczna epitafiów śląskich XVI wieku (1968)
• Symbolika drzwi w sepulkralnej sztuce baroku (1968)
• Rembrandt's „Eques Polonus” (1969)
• Erwin Panofsky (1892 — 1968) (1970)
• Two Types of International Mannerism: Italian and Northern (1970)
• Refleksje i syntezy ze świata sztuki (1978) — zbiór artykułów
• Historia sztuki wśród nauk humanistycznych (1980)
• Symbole i obrazy w świecie sztuki (1982) — zbiór artykułów
• Sztuka XV wieku. Od Parlerów do Dürera Przekład Grzegorz Przewłocki. Redakcja naukowa, aktualizacje i uzupełnienia bibliograficzne Antoni Ziemba Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2010