Konstantin von Neurath

Konstantin Hermann Karl von Neurath (ur. 2 lutego 1873 w Vaihingen an der Enz, zm. 14 kwietnia 1956 tamże) – niemiecki dyplomata, minister spraw zagranicznych Niemiec w latach 1932-1938 i protektor Czech i Moraw w latach 1939-1941 (tytularnie do 1943), baron.

Młodość

Neurath urodził się w Vaihingen an der Enz, w Królestwie Wirtembergii, jako najstarszy syn barona Konstantina Sebastiana von Neuratha, szambelana i zaufanego współpracownika króla Wilhelma II Wirtemberskiego. Dziadek Constantin Franz von Neurath, był ministrem spraw zagranicznych, sprawiedliwości i przewodniczącym Tajnej Rady Królestwa Wirtembergii.

Studiował prawo w Tybindze i w Berlinie. Po ukończeniu edukacji w 1892 zatrudnił się w lokalnej kancelarii adwokackiej w swoim rodzinnym mieście. W 1901 przystąpił do służby cywilnej i pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Berlinie. W 1903 został skierowany do ambasady w Londynie w charakterze wicekonsula i począwszy od 1909 pełnił funkcję wysłannika (Legationsrat) w ambasadzie. W 1914 został przeniesiony do ambasady w Konstantynopolu.

30 maja 1901 poślubił w Stuttgarcie Marię Augustę Moser von Filseck. Małżeństwo Neurathów miało dwoje dzieci: syna Konstantina oraz córkę Winfried. Podczas I wojny światowej von Neurath był oficerem w pułku piechoty do 1916, gdy odniósł poważne rany. W grudniu 1914 został odznaczony Krzyżem Żelaznym. Powrócił wtedy do służby dyplomatycznej w Imperium Ottomańskim. Do końca wojny kierował rządem wirtemberskim.

Życie polityczne

W 1919 Neurath powrócił do kariery w dyplomacji. Został oddelegowany do ambasady w Kopenhadze jako minister ds. Danii. W latach 1921-30 był ambasadorem w Rzymie, nie zrobił jednak na nim wrażenia włoski faszyzm. Paul von Hindenburg rozważał przydzielenie mu urzędu w świeżo sformowanym rządzie w 1929. W 1930 został szefem ambasady niemieckiej w Londynie. W czerwcu 1932 Neurath został ściągnięty do Niemiec i uczyniony ministrem spraw zagranicznych w rządzie Franza von Papena. Utrzymał to stanowisko za kadencji Kurta von Schleichera a następnie Adolfa Hitlera. W początkowym okresie rządów Hitlera Neurath z respektem odnosił się do jego polityki zagranicznej nastawionej na ekspansję Niemiec.

Von Neurath był zaangażowany w wycofanie się Niemiec z Ligi Narodów w 1933, w negocjacje dotyczące anglo-niemieckiego porozumienia dot. floty wojennej (1935) i remilitaryzację Nadrenii. Neurath wstąpił do NSDAP w 1937, a we wrześniu tego samego otrzymał stopień Obergruppenführera w SS.

4 lutego 1938 został wydalony z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Uważał, że rola jego urzędu była zmarginalizowana i nie przystawała do agresywnych planów wojennych Hitlera, które w szczegółach zostały skumulowane w Memorandum Hossbacha z 5 listopada 1937. Neuratha zastąpił na urzędzie Joachim von Ribbentrop, jednak sam Neurath pozostał w rządzie jako minister bez teki.

18 marca 1939 Neurath otrzymał stanowisko protektora (Reichsprotektor) Czech i Moraw. Służył jako osobisty przedstawiciel Hitlera w Protektoracie. Wprowadził niemieckie prawo kontrolujące prasę oraz zakazał działalności partii politycznych i związków zawodowych. Wprowadził także ostre rygory wobec studentów protestujących w październiku i listopadzie 1939. Niezależnie od tego, jak bardzo drakońskie były ustawy wprowadzone przez Neuratha, Hitler uważał, że jego rządy w Protektoracie były zbyt łagodne. Dlatego we wrześniu 1941 odciążył go z części obowiązków, powierzając je Reinhardowi Heydrichowi. Neurath próbował zrezygnować w 1941, ale jego wniosek nie został zaakceptowany aż do 25 sierpnia 1943.

Proces i więzienie

Proces Neuratha odbył się w Norymberdze w 1946 roku. Jego obrońcą był Otto von Ludinghausen. Alianci oskarżyli go o spiskowanie w celu popełnienia zbrodni przeciwko pokojowi, planowanie i inicjowanie agresji wojennej, zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości. Został uznany za winnego wszystkich czterech zarzutów i skazany na piętnaście lat więzienia. Do 1954 roku był zamknięty w więzieniu jako przestępca wojenny, później zwolniono go ze względu na zły stan zdrowia (cierpiał na ataki serca). Zmarł w Enzweihingen.