Maria Piłsudska

Maria Piłsudska z Billewiczów (ur. 1842 w Adamowie, zm. 1 września 1884 w Wilnie) – matka Józefa Piłsudskiego.

Maria Billewicz urodziła się w Adamowie pod Teneniami, w ówczesnej guberni kowieńskiej, w rodzinie Antoniego Billewicza herbu Mogiła i Heleny z Michałowskich. Pochodziła z jednego z najznakomitszych rodów szlacheckich Billewiczów. Miała dwójkę rodzeństwa: brata (ojca Joanny Narutowicz) i siostrę Zofię Zubow z Billewiczów. W dzieciństwie przeszła operację biodra w Berlinie, przez co całe życie lekko utykała.

22 kwietnia 1863 w Teneniach wyszła za mąż za Józefa Wincentego Piłsudskiego. W posagu wniosła majątek odziedziczony po swojej matce Helenie z Michałowskich. Z Józefem Wincentym miała dwanaścioro dzieci.

Maria wpajała dzieciom patriotyzm, uczyła je polskiej literatury i historii. Nie zaniedbywała także innej edukacji: szwajcarska guwernantka uczyła dzieci francuskiego i niemieckiego. Maria widziała w swoich synach, szczególnie w Józefie bojowników o wolność Polski.

Śmierć i miejsce spoczynku

Maria Piłsudska zmarła 1 września 1884 i została pochowana w Sugintach. 1 czerwca 1935 jej zwłoki ekshumowano i złożono tymczasowo w kaplicy kościoła św. Teresy w Wilnie. 12 maja 1936 trumnę ze zwłokami uroczyście złożono w krypcie mauzoleum na cmentarzu Na Rossie. Obok trumny złożono kryształową urnę z sercem Józefa Piłsudskiego.

Nagrobek wieńczy płyta granitowa wydobyta na terenie polskiej wsi kresowej Bronisławka na Wołyniu. Płyta została obrobiona i oszlifowana przez Bolesława Sypniewskiego w warszawskim Zakładzie Rzeźbiarsko-Kamieniarskim Sypniewski, tam też został wykuty słynny napis na płycie: "Matka i serce syna". Przed mauzoleum aż do zajęcia Wilna przez Armię Czerwoną w 1939 stała warta honorowa harcerzy. W okresie okupacji Wileńszczyzny przez Litwę przed grobem stanęła warta żołnierzy litewskich.

Dzieci

• Helena Piłsudska (1864–1917)
• Zofia Kadenacowa (1865–3 lutego 1935, żona dr. med. Bolesława Kadenacego; pochowana w Wilnie, na cmentarzu Bernardyńskim)
• Bronisław Piłsudski
• Józef Piłsudski
• Adam Piłsudski
• Kazimierz Piłsudski
• Maria Juchniewiczowa (1873–1921), żona Cezarego Juchniewicza
• Jan Piłsudski
• Ludwika Majewska (1879–1924), żona Leona Majewskiego; pochowana w Wilnie, na cmentarzu Na Rossie
• Kacper Piłsudski (1881–1915)
• Piotr Piłsudski (ur. i zm. 1882), brat bliźniak Teodory
• Teodora Piłsudska (ur. i zm. 1882), siostra bliźniaczka Piotra