Stanisław Milski

Stanisław Jan Milski, właściwie Stanisław Jan Hołyst (ur. 8 lutego 1897 w Czchowie, zm. 4 września 1972 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny.

Był synem Jana Hołysta i Katarzyny z Rychterów. Ukończył szkołę baletową w Poznaniu. Po kontuzji uniemożliwiającej mu uprawianie zawodu tancerza, której nabawił się podczas wypadku, zainteresował się scenografią i kostiumologią teatralną.

Od 1916 występował na scenach teatrów Wilna, Katowic, Poznania, Lwowa, Krakowa, Łodzi i Torunia. W latach 30. XX w. parał się również reżyserią. Od 1937 współpracował z warszawską rozgłośnią Polskiego Radia jako spiker i lektor. W latach 1939–1941 występował na deskach Teatru Polskiego w Wilnie. Podczas II wojny światowej pracował również jako woźnica na Wileńszczyźnie.

W sezonie 1944/45 reżyserował w Polskim Teatrze Dramatycznym w Wilnie. W 1945 razem z całym zespołem teatru wileńskiego przeniósł się do Torunia, gdzie był aktorem i reżyserem Teatru Ziemi Pomorskiej.

W sezonie 1945/1946 występował w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie, będąc jednocześnie kierownikiem artystycznym tego teatru. W sezonie 1946/1947 grał i reżyserował w Teatrze im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku, w 1948 w Teatrze Klasycznym w Warszawie, a w latach 1948–1952 ponownie w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie.

W sezonie 1955/56 reżyserował w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, a w latach 1955–1964 także w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Od 1964 reżyserował w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie. W 1966 obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy artystycznej i przeszedł na emeryturę.

Pod koniec życia nie występował już na scenie, stał się natomiast popularnym aktorem filmowym. Grając głównie w rolach drugoplanowych, dzięki posiadanemu talentowi, tworzył prawdziwe kreacje i stąd często nazywano go "mistrzem epizodu".

Został pochowany na cmentarzu w Warszawie-Radości.

Filmografia (wybór)

• Gromada (1951) – Jaglik, sekretarz "Samopomocy"
• Celuloza (1953) – Tomasz, ojciec Szczęsnego oraz majster Czerwiaczek (2. role)
• Pod gwiazdą frygijską (1954) – Tomasz, ojciec Szczęsnego
• Pokolenie (1954) – dozorca Krone, ojciec Jasia
• Godziny nadziei (1955) – Nagel, pułkownik SS
• Podhale w ogniu (1955) – Radocki, bakałarz wiejski
• Nikodem Dyzma (1956) – Owsik, właściciel dancingu "Gigolo"
• Tajemnica dzikiego szybu (1956) – Zajączkowski, dyrektor szkoły
• Ewa chce spać (1957) – Fafuła, woźny w Technikum Geodezyjnym
• Pętla (1957) – Rybicki, deliryk na komisariacie
• Baza ludzi umarłych (1958) – dyrektor
• Krzyż walecznych (1958) – chłop Bartłomiej Kowal
• Miasteczko (1958) – Zygmunt Sobczak
• Orzeł (1958) – Hozer, zastępca komendanta portu w Tallinnie
• Pigułki dla Aurelii (1958) – Jarema
• Popiół i diament (1958) – redaktor Pieniążek
• Zadzwońcie do mojej żony (1958) – Pietrzykowski, właściciel gospody
• Biały niedźwiedź (1959) – profesor
• Historia współczesna (1960) – listonosz
• Krzyżacy (1960) – ksiądz-znachor opatrujący Maćka
• Szatan z siódmej klasy (1960) – profesor Karol Gąsowski, nauczyciel Adama Cisowskiego
• Dziś w nocy umrze miasto (1961) – cyrkowiec Vittorio
• O dwóch takich, co ukradli księżyc (1962) – szewc w Zapiecku
• Gdzie jest generał... (1963) – generał Ernest von Falkenberg
• Mansarda (1963) – hrabia Świętokrzyski
• Zacne grzechy (1963) – przeor oo. karmelitów
• Panienka z okienka (1964) – Mikołaj Struś
• Echo (1964) - Stary wędkarz na sopockim molo
• Faraon (1965) – arcykapłan Mefres
• Profesor Zazul (1965) – profesor Zazul
• Bicz Boży (1966) – kościelny Antoni
• Niewiarygodne przygody Marka Piegusa (serial telewizyjny) (1966) – dyrektor szkoły
• Pieczone gołąbki (1966) – lokator bez zębów
• Stawka większa niż życie (serial telewizyjny) (1967) – Miller (odc. 17. Spotkanie)
• Hrabina Cosel (1968) – hrabia Egon Furstenberg, marszałek dworu
• Hrabina Cosel (serial) (1968) – hrabia Egon Furstenberg, marszałek dworu
• Kierunek Berlin (1968) – szeregowy Stanisław Fronczak
• Samotność we dwoje (1968) – Zając
• Czerwone i złote (1969) – kościelny Zapieralski
• Do przerwy 0:1 (serial telewizyjny) (1969) – dziadek "Rudego Milka" (odc. 4. Ucieczka i odc. 7. Pożegnanie z wakacjami)
• Gniewko, syn rybaka (serial telewizyjny) (1969–1970) – sieciarz (odc. 1. Zdrada)
• Jak rozpętałem drugą wojnę światową (1969) – niemiecki generał (cz. 1. Ucieczka)
• Epilog norymberski (1970) – mecenas Seidl, obrońca Franka
• Lokis. Rękopis profesora Wittembacha (1970) – wiedźma
• Nie lubię poniedziałku (1971) – prezes zespołu góralskiego
• Samochodzik i templariusze (serial telewizyjny) (1971) – kościelny (odc. 4. Podziemny labirynt)
• Chłopi (serial telewizyjny) (1972) – Bylica, ojciec Hanki
• Gruby (serial telewizyjny) (1972) – pan Józef, woźny w szkole
• Zwycięstwo (1974) – szeregowy Stanisław Fronczak

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1966)
• Wyróżnienie na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych za rolę Trzeba było iskry Leona Pasternaka w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie (1951)
• Nagroda Państwowa II stopnia za rolę Tomasza, ojca Szczęsnego i majstra Czerwiaczka w filmie Celuloza oraz rolę Tomasza w filmie Pod gwiazdą frygijską w reż. Jerzego Kawalerowicza (1955)