Stanisław Wierzyński

Stanisław Wierzyński (ur. 10 lutego 1910 we Lwowie, zm. 7 września 1988 w Warszawie) – oficer rezerwy piechoty WP, podchorąży (1934), podporucznik (15 sierpnia 1942), porucznik (wrzesień 1944), kapitan (1986). Syn Hieronima Wierzyńskiego, ojciec Macieja Wierzyńskiego i Anny Wierzyńskiej.

Z wykształcenia był magistrem prawa i ekonomistą. Ukończył Uniwersytet im. Jana Kazimierza we Lwowie – kierunek Prawo i Nauki Dyplomatyczne. Jednakże nie zrobił aplikacji adwokackiej, odbył jedynie w latach 30. praktykę konsularną w Budapeszcie. W latach 1933-1934 odbył kurs podchorążych rezerwy przy 13. Dywizji Piechoty – 43. Pułk Piechoty Strzelców Legionu Bajończyków i 26. Pułku Piechoty.

Ukończył kilka kursów związanych z ekonomią i organizacją pracy. Przed wojną pracował w Funduszu Pracy, który miał za zadanie przeciwdziałanie bezrobociu (tworzenie miejsc pracy poprzez organizację robót interwencyjnych). Tam poznał swoją żonę, Romanę z d. Miller, z którą wziął ślub 1 września 1936 r. o godzinie 8:00 w kościele św. Bonifacego (ul. Czerniakowska 2) w Warszawie. Mieszkali wówczas przy ul. Belwederskiej 10.

W kampanii wrześniowej 1939 r. był kierowcą w kolumnie samochodowej Dowództwa Łączności Kwatery Głównej WP (odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari). Po wycofaniu się wojsk na Kresy Wschodnie został aresztowany przez NKWD, lecz po kilku dniach uciekł z niewoli. Od października 1939 r. do listopada 1939 r. był oficerem do zleceń specjalnych gen. Mariana Januszajtisa i kurierem na Kresy Wschodnie. Odnalazł żonę z synem (którzy ewakuowali się z Warszawy do rodziny w Krzemieńcu) i zdecydował o powrocie do Warszawy (wolał okupację niemiecką od sowieckiej – zamieszkali przy ul. Mickiewicza 27). Zagrożony aresztowaniem przez Niemców, zmuszony był się ukrywać. W styczniu 1942 r. wstąpił do wydzielonej organizacji dywersyjnej ZWZ – AK Wachlarz, gdzie pełnił funkcję sztabowego oficera werbunkowego i ewidencji personalnej w I oddziale Wachlarza (pseudonimy "Korybut", "Maj", "Smotrycz"). Od lutego 1943 r., po rozbiciu przez Niemców IV Odcinka Wachlarza w Mińsku Białoruskim, przeszedł do Kedywu Komendy Głównej AK, gdzie działał w dziale Legalizacji Oddziału I – Organizacyjnego ("Magistrat", "Gromada").

W powstaniu warszawskim walczył w zgrupowaniu AK "Radosław", nosił pseudonim "Klara". Od 14 sierpnia 1944 r. był kwatermistrzem zgrupowania, a od 5 września 1944 r. adiutantem ppłk. Mazurkiewicza; ranny. Po upadku powstania trafił do obozu jenieckiego w Murnau, gdzie wraz z mjr. Wacławem Chojną "Horodyńskim" spisał "Notatkę z przebiegu działań powstańczych Zgrupowania Radosław". Po opuszczeniu obozu wstąpił do Drugiego Korpusu Polskiego gen. W. Andersa we Włoszech, który w 1946 r. przeniesiono do Wielkiej Brytanii. W 1947 r., po rozwiązaniu korpusu, powrócił do Polski. Nękany był krótkotrwałymi aresztowaniami przez UB (kilka godzin, 1 dzień). Pracował wówczas w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, skąd zwolniono go na przełomie 1949-1950 r. W latach 1954-1955 był świadkiem w procesie kpt. cc Adama Boryczki ps. "Brona". Następnie pracował w Instytucie Organizacji Mechanizacji Budownictwa, gdzie związał się z sekcją narciarską przy Zrzeszeniu Sportowym Budowlani Warszawa (prezesem sekcji był Roman Skirgajło).

W połowie lat 50. został wiceprezesem Polskiego Związku Narciarskiego, którym był do 1963 r. Wraz z trzema kolegami: Henrykiem Komorowskim, Zygmuntem Rakowieckim (adwokatem, Prezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego) oraz Stanisławem Ziobrzyńskim (1925-1989) byli inicjatorami i głównymi organizatorami narciarskich Mistrzostw Świata FIS w Zakopanem organizowanych w lutym i marcu 1962 r. Była to pierwsza tej rangi impreza międzynarodowa w powojennej Polsce. Był też członkiem Prezydium Polskiego Komitetu Olimpijskiego i międzynarodowym sędzią w skokach narciarskich.

Był założycielem (19 listopada 1983 r.), przewodniczącym i wieloletnim seniorem środowiska żołnierzy Wachlarza.

Zmarł 7 września 1988 r. w Warszawie, pochowany wraz z żoną na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1939)
• Krzyż Walecznych
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Krzyż Armii Krajowej
• Warszawski Krzyż Powstańczy