Walter Schellenberg

Walter Friedrich Schellenberg (ur. 16 stycznia 1910, zm. 31 marca 1952) – SS-Brigadeführer, wyższy funkcjonariusz SS, szef wywiadu Sicherheitsdienst (SD).

Biografia

Schellenberg urodził się w Niemczech 16 stycznia 1910 roku w Saarbrücken. Po I wojnie światowej, kiedy Francuzi zajęli kraj Saary, przeniósł się wraz z rodziną doLuksemburga. Od 1929 roku do 1933 roku studiował prawo na uniwersytecie wBonn.

Karierę w wywiadzie rozpoczął po wstąpieniu do nazistowskiej partii NSDAP, następnie do SS w 1933 roku. Tam zainteresował się nim Reinhard Heydrich, który w 1935 roku ściągnął go do kwatery głównej SD w Berlinie, gdzie Schellenberg pracował w kontrwywiadzie SS.

Po utworzeniu w 1939 roku Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) został mianowany szefem kontrwywiadu "Amt IVE" w IV departamencie Gestapo. Osobiście kierował operacją uprowadzenia z holenderskiego miasteczka nad granicą z Niemcami, Venlo (tzw. incydent w Venlo), dwóch wysokich rangą oficerów Secret Intelligence Service (wywiadu brytyjskiego MI6). Za wykonanie udanej akcji został odznaczony przez Adolfa Hitlera Krzyżem Żelaznym i promowany do stopnia pułkownika SS (Standartenführer).

W 1940 roku Walter Schellenberg został wysłany do Portugalii, aby osobiście poprowadzić operację o kryptonimie "Willi". Celem operacji było uprowadzenie z Portugalii księcia Windsoru (b. króla), Edwarda VIII. Edward VIII był sympatykiem nazizmu i Hitler planował, że po kapitulacji lub pokonaniu Wielkiej Brytanii Edward wróci na brytyjski tron i powoła proniemiecki rząd. Agenci brytyjskiego wywiadu jednak nie dali się oszukać i podali Schellenbergowi środek, który spowodował u niego poważną chorobę nerek i uniemożliwił dokonanie porwania.

21 czerwca 1941 roku, Walter Schellenberg objął szefostwo wywiadu zagranicznego, czyli VI departamentu Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy RSHA. Dużym osiągnięciem Schellenberga było wytropienie działalności radzieckiej siatki szpiegowskiej Czerwonej Orkiestry (Rote Kapelle). Po zlikwidowaniu wywiadu wojskowego, Abwehry i przyłączeniu jej obowiązków do SD jako Amt Mil, Schellenberg w końcu lipca 1944 roku stanął na jego czele kierując tym samym całym wywiadem SS.

Schellenberg już w roku 1942 zorientował się, że Niemcy wojny nie wygrają i usiłował nakłonić szefa SS - Heinricha Himmlerado rokowań pokojowych z aliantami zachodnimi - rokowań prowadzonych za pośrednictwem przedstawicieli Czerwonego Krzyża (szwedzki hrabia Folke Bernadotte) i bez wiedzy ZSRR. Schellenbergowi udało się nakłonić Himmlera do podjęcia rokowań w tajemnicy przed Hitlerem przed samym zakończeniem wojny. Jednak alianci zachodni odrzucili ofertę zawarcia separatystycznego pokoju na Zachodzie, a Hitler na dwa dni przed samobójczą śmiercią (28 kwietnia 1945) roku dowiedział się o sprawie z zachodnich mediów i zdegradował Himmlera, na jego miejsce mianując Karla Hanke.

Schellenberg na ławie oskarżonych w Norymberdze (drugi od prawej w tylnym rzędzie)

Trybunał norymberski uznał Schellenberga winnym przynależności do SS i służby bezpieczeństwa SD. Obie te organizacje zostały uznane jako zbrodnicze. Skazany został na 6 lat więzienia, wyszedł na wolność w czerwcu 1951 roku. Zmarł wTurynie (Włochy) w marcu 1952 roku.

Kultura masowa

Postać Schellenberga ukazana jest w radzieckim serialu telewizyjnym Siedemnaście mgnień wiosny, skupiającym się na próbach zawarcia przez III Rzeszę w tajemnicy przed Hitlerem i ZSRR osobnego pokoju z aliantami zachodnimi po to, by ze zwiększoną siłą odeprzeć atak radziecki i uniknąć sowietyzacji Europy. Rokowania takie podjął Himmler za usilną namową Schellenberga, którego rolę gra w serialu Oleg Tabakow.

Zobacz też

• Sonderfahndungsbuch G.B.

Literatura

• Walter Schellenberg: Wspomnienia. Wrocław : Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987. Przekład: Tadeusz Rybowski.