Powiedz o tym miejscu
pl

Katastrofa lotnicza na Okęciu

Nie ma jeszcze zdjęć z wydarzenia. Dodaj zdjęcie!
Data wydarzenia:
14.03.1980

Katastrofa lotnicza na Okęciu w 1980 miała miejsce 14 marca 1980 o godzinie 11:15. W pobliżu warszawskiego lotniska Okęcie rozbił się lecący z Nowego Jorku samolot Polskich Linii Lotniczych LOT Ił-62 "Mikołaj Kopernik" (nr rejestracyjny SP-LAA), lot nr 007. Zginęło 77 pasażerów i 10 członków załogi.

Przebieg wypadku

Samolot miał wystartować z Nowego Jorku 13 marca 1980 około godziny 19:00 czasu lokalnego, jednak intensywna śnieżyca i konieczność oczyszczenia samolotu i pasa startowego spowodowały duże opóźnienie. Start nastąpił o 21:18. Po dziewięciu godzinach rutynowego lotu, około 11:12 czasu lokalnego, samolot pilotowany przez kapitana Pawła Lipowczana i pierwszego oficera Tadeusza Łochockiego zbliżał się do lotniska Okęcie na kierunku 15.

Na około minutę przed planowanym lądowaniem załoga zgłosiła wieży kontrolnej, iż nie zaświecił się wskaźnik wysunięcia podwozia. Tego typu awarie dość często zdarzały się w samolotach produkcji radzieckiej. Na ogół wynikały z przepalonego bezpiecznika bądź żarówki. W takim przypadku załoga przelatywała nad lotniskiem i powtarzała podejście do lądowania. W tym czasie mechanik pokładowy sprawdzał właściwe obwody, bądź ktoś z obsługi lotniska przez lornetkę obserwował i potwierdzał drogą radiową fakt wysunięcia się podwozia. Załoga zdecydowała się na pierwszy manewr.

Kontroler lotów wydał polecenie przejścia samolotu z pułapu 250 na 650 metrów. Gdy na polecenie dowódcy mechanik pokładowy zwiększył moc silników, pękł wał turbiny niskiego ciśnienia silnika nr 2, a turbina obracająca się swobodnie w strudze gazów rozpędziła się do prędkości powodującej jej wybuchowe rozerwanie na trzy części, całkowicie niszcząc silnik nr 2. Odłamki silnika rozleciały się na wszystkie strony, uszkadzając silnik nr 1, przebijając kadłub, co spowodowało zniszczenie układów sterowniczych, zasilania czarnej skrzynki i rejestratora kokpitu, oraz uszkodzenie silnika nr 3. W rezultacie przestały całkowicie działać silniki 2 i 3, uszkodzenie wykazywał silnik nr 1, utracono możliwość sterowania samolotem, a ostatnich 26 sekund lotu nie udało się zarejestrować.

Po 26 sekundach praktycznie całkowicie bezwładnego opadania, samolot ściął prawym skrzydłem drzewo i uderzył w powierzchnię pokrytej lodem fosy, okalającej XIX-wieczny wojskowy fort. Pilotowi, zmieniającemu kierunek spadania samolotu jedynie wychyleniem lotek na skrzydłach, udało się ominąć budynki zakładu poprawczego dla nieletnich. Samolot w zderzeniu z ziemią rozpadł się na wiele części. Do wydobycia ich niezbędne okazało się częściowe wypompowanie wody z fosy. Ciało kapitana Lipowczana znaleziono na ulicy wśród budynków mieszkalnych. Ciała pozostałych ofiar leżały rozrzucone wśród szczątków samolotu. Według lekarzy, którzy przybyli na miejsce wypadku, wiele ofiar najprawdopodobniej spało w momencie zderzenia z ziemią. Niektórzy jednak byli świadomi, że samolot się rozbije, i przytrzymywali się foteli tak mocno, że w momencie zderzenia uległy zerwaniu mięśnie i ścięgna w ich ramionach.

Katastrofa Lotnicza Okęcie 14.03.1980 - Film Dokumentalny

Śledztwo

Wkrótce po katastrofie "Kopernika" powołano specjalną komisję, która miała wyjaśnić przyczyny największej wówczas katastrofy lotniczej w Polsce.

Fragment raportu komisji powołanej przez rząd w celu ustalenia przyczyny katastrofy:

W końcowej fazie lotu, podczas podejścia samolotu do lądowania nastąpiło zniszczenie turbiny lewego, wewnętrznego silnika na skutek niekorzystnego i przypadkowego zbiegu okoliczności i ukrytych wad materiałowo-technologicznych, które doprowadziły do przedwczesnego zmęczenia wału silnika. Częściami zniszczonej turbiny zostały uszkodzone dwa inne silniki i układy sterowania samolotem: ster wysokości i kierunku.(...).

Oficjalny komunikat podawał, iż przyczyną pęknięcia były wady materiałowe i technologiczne wału silnika nr 2. W wyniku oględzin części zniszczonego samolotu ustalono, że powodem była wada konstrukcyjno-wykonawcza wału silnika, który zawierał tzw. karb będący powodem spiętrzenia naprężeń i zmęczenia materiału, w efekcie czego nastąpiło pęknięcie wału silnika. Silnik ten (2) wykazywał zwiększone poziomy drgań podczas pracy, pomimo tego był nadal eksploatowany.

Ustalenia komisji wysłano do Związku Radzieckiego. Rosjanie odrzucili jednak raport komisji jako niewiarygodny. Twierdzili, że pęknięcie wału silnika było skutkiem katastrofy, nie zaś jej przyczyną. Dopiero po późniejszej o siedem lat tragedii lotu nr 5055, spowodowanej pęknięciem wału silnika (w tym przypadku powodem nie był karb, a zatarcie łożyska podpory pośredniej wału), Rosjanie bardzo niechętnie zaakceptowali ustalenia komisji. W 2010 wyszła na jaw archiwalna wiadomość pozyskana ze źródeł IPN-u, że do katastrofy przyczyniła się eksploatacja silników ponad ich resurs oraz wysyłanie w rejs niesprawnych samolotów LOT-u.

Ofiary

W katastrofie zginęli m.in. Anna Jantar, amerykański etnomuzykolog Alan Merriam, 22 członków amatorskiej reprezentacji bokserskiej USA oraz szóstka młodych delegatów z warszawskich uczelni, wracająca z obrad Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Nauk Ekonomicznych i Handlowych AIESEC.

Ofiary katastrofy pochowane zostały w zbiorowej mogile na Cmentarzu Komumalnym Północnym (Wólka Węglowa) w Warszawie.

Imieniem kapitana Pawła Lipowczana nazwana jest ulica na warszawskim Okęciu (dawniej Rozwojowa przy kinie Lotnik), przecznica al. Krakowskiej. Na terenie klubu sportowego Skra Warszawa postawiono mały pomnik, poświęcony sportowcom którzy zginęli w katastrofie – monument w połowie 2013 roku został przeniesiony w pobliże Centrum Olimpijskiego w Warszawie.

Kraj             Liczba ofiar

 Polska 45

USA     35

 ZSRR   4

 NRD     3

Razem        87

 

Czarny serial - Katastrofa Kopernika

30 lat temu zginęła Anna Jantar - Katastrofa Kopernika cz. 1/2

Nie udało się nam dotrzeć do kompletnej listy ofiar. Wiemy, że załog samolotu stanowili:

  • Paweł Lipowczan - kapitan
  • Tadeusz Łochocki (II pilot, w PLL LOT od 14 lat)
  • Jan Łubniewski 
  • Konstanty Chorzewski (nawigator, w PLL LOT od 7 lat)
  • Stefan Wąsiewicz (radiotelegrafista, w PLL LOT od 29 lat)
  • Alicja Duryasz (szefowa pokładu, w PLL LOT od 17 lat)
  • Alicja Mormol Dudlej
  • Grażyna Szafarkiewicz Węglińska
  • Elżbieta Grabowska
  • Krystyna Krawczyk 
  • Joanna Podstolska 

 

Powiązane wydarzenia

OsobaData wydarzeniaJęzyk
1Tokijā, Japānā, sākās 32. Vasaras Olimpiskās spēlesTokijā, Japānā, sākās 32. Vasaras Olimpiskās spēles23.07.2021lv
210 человек погибли в катастрофе автобуса в Забайкалье10 человек погибли в катастрофе автобуса в Забайкалье01.12.2019ru
3Katastrofa tureckiego samolotu transportowego w Kirgistanie, zginęło co najmniej 37 osóbKatastrofa tureckiego samolotu transportowego w Kirgistanie, zginęło co najmniej 37 osób16.01.2017en, lv, pl, ru
4Samolot Tu-154 rosyjskiego ministerstwa obrony z 92 osobami na pokładzie po starcie z Soczi spadł do Morza CzarnegoSamolot Tu-154 rosyjskiego ministerstwa obrony z 92 osobami na pokładzie po starcie z Soczi spadł do Morza Czarnego25.12.2016de, en, fr, lv, pl, ru, ua
5Kolumbia: katastrofa samolotu Avro RJ85 z drużyną piłkarską. Zginęło 76 osób spośród 81 na porładzieKolumbia: katastrofa samolotu Avro RJ85 z drużyną piłkarską. Zginęło 76 osób spośród 81 na porładzie29.11.2016de, en, fr, lv, pl, ru
662 osoby zginęły w katastrofie lotniczej w Rostowie nad Donem62 osoby zginęły w katastrofie lotniczej w Rostowie nad Donem19.03.2016en, lv, pl, ru, ua
7Szwedzki samolot rozbił się na granicy z Norwegią. Los pilotów nie jest znanySzwedzki samolot rozbił się na granicy z Norwegią. Los pilotów nie jest znany08.01.2016lv, pl, ru
8Katastrofa rosyjskiego samolotu transportowego An-12 w Sudanie PołudniowymKatastrofa rosyjskiego samolotu transportowego An-12 w Sudanie Południowym04.11.2015en, lv, pl, ru
9Airbus A-321 rosyjskich linii Metrojet rozbił się w Egipcie. Zginęłi wszyscy znajdujący się na pokładzie, 224 osobyAirbus A-321 rosyjskich linii Metrojet rozbił się w Egipcie. Zginęłi wszyscy znajdujący się na pokładzie, 224 osoby31.10.2015de, ee, en, fr, lv, pl, ru, ua
10150 osób zginęło w katastrofie lotu Germanwings 9525 we francuskich Alpach150 osób zginęło w katastrofie lotu Germanwings 9525 we francuskich Alpach24.03.2015de, en, fr, lt, lv, pl, ru, ua
11Katastrofa lotu Sepahan Air 5915Katastrofa lotu Sepahan Air 591510.08.2014de, en, pl, ru
12W pobliżu miasta Gossi w Mali rozbił się samolot pasażerski ze 116 osobami na pokładzieW pobliżu miasta Gossi w Mali rozbił się samolot pasażerski ze 116 osobami na pokładzie24.07.2014en, lv, pl, ru
13Katastrofa samolotu ze spadochroniarzami pod CzęstochowąKatastrofa samolotu ze spadochroniarzami pod Częstochową05.07.2014lv, pl, ru
14Wszystkie 33 osoby na pokładzie zginęły w katastrofie należącego do LAM Mozambique Airlines Embraera 190 w Parku Narodowym Bwabwata w NamibiiWszystkie 33 osoby na pokładzie zginęły w katastrofie należącego do LAM Mozambique Airlines Embraera 190 w Parku Narodowym Bwabwata w Namibii29.11.2013de, en, fr, pl, ru
1550 osób zginęło w katastrofie lotu Tatarstan Airlines 363 w Kazaniu (Rosja)50 osób zginęło w katastrofie lotu Tatarstan Airlines 363 w Kazaniu (Rosja)17.11.2013en, pl, ru
1624 osoby zginęły, a 4 zostały ranne w katastrofie śmigłowca Mi-8 Polarnych Linii Lotniczych w Jakucji24 osoby zginęły, a 4 zostały ranne w katastrofie śmigłowca Mi-8 Polarnych Linii Lotniczych w Jakucji02.07.2013en, pl, ru
1777 osób zginęło w katastrofie lotu Iran Air 277 nieopodal miasta Urmia w prowincji Azerbejdżan w zachodnim w Iranie77 osób zginęło w katastrofie lotu Iran Air 277 nieopodal miasta Urmia w prowincji Azerbejdżan w zachodnim w Iranie09.01.2011de, en, pl, ru
1822 osoby zginęły w katastrofie należącego do linii Jahangir Siddiqui Air samolotu pasażerskiego Beechcraft 1900 pod Karaczi w Pakistanie22 osoby zginęły w katastrofie należącego do linii Jahangir Siddiqui Air samolotu pasażerskiego Beechcraft 1900 pod Karaczi w Pakistanie05.11.2010en, pl, ru
1968 osób zginęło w katastrofie lotu Aero Caribbean 883 w Guasimal na Kubie68 osób zginęło w katastrofie lotu Aero Caribbean 883 w Guasimal na Kubie04.11.2010de, en, pl, ru
2017 osób zginęło, a 34 zostały ranne w katastrofie lotu Conviasa 2350 w wenezuelskim Ciudad Guayana17 osób zginęło, a 34 zostały ranne w katastrofie lotu Conviasa 2350 w wenezuelskim Ciudad Guayana13.09.2010en, pl

Mapa

Źródła: wikipedia.org

    Osoby

    Osoba Data ur. Data śm. Język
    1Anna JantarAnna Jantar10.06.195014.03.1980de, en, fr, pl, ru
    2Paweł LipowczanPaweł Lipowczan01.07.193314.03.1980pl
    3Alan Parkhurst MerriamAlan Parkhurst Merriam01.11.192314.03.1980en, pl
    Tagi