Powiedz o tym miejscu
pl

Zatopienie przez Aliantów SS Cap Arcona z więźniami obozu koncentracyjnego na pokładzie

Nie ma jeszcze zdjęć z wydarzenia. Dodaj zdjęcie!
Data wydarzenia:
03.05.1945

Na Zatoce Lubeckiej samoloty RAF zatopiły statki: SS Cap Arcona, Thielbek, wiozące więźniów z obozów koncentracyjnych oraz SS Deutschland obsadzony niemiecką załogą, czwarty statek Athen zdołał zawinąć do portu. Zginęło około 7,7 tys. osób.

Ostatnim dowódcą "Cap Arcony" mianowany został kapitan Heinrich Bertram, oficer ze "stajni" HSDG, który wcześniej dowodził m.in. "Wilhelmem Gustloffem". 26 kwietnia 1945 roku na statek przeniesiono 6500 więźniów z obozu koncentracyjnego Neuengamme oraz około 400 więźniów, którzy przeżyli marsz śmierci z obozu Wesoła (niem. Fürstengrube, podobóz KL Auschwitz). Więźniów umieszczono także na innych, mniejszych jednostkach "Thielbeck" i "Athen". Wszystkie statki zakotwiczono w Zatoce Lubeckiej z przypuszczalnym zamiarem zatopienia ich wraz z więźniami, aby ukryć dowody zbrodni wojennych. Wspomniany kpt. Bertram protestował przeciwko przyjęciu tylu na raz ludzi na pokład nieprzygotowanego logistycznie statku, ale ustąpił wobec przemocy (zob. Woelfer, s. 121).

2 maja 1945 po wstrzymaniu działań wojennych na lądzie, dowództwo alianckie podało otwartym tekstem następujący meldunek: "Wzywamy wszystkie jednostki morskie pływające pod banderą III Rzeszy do natychmiastowego zawinięcia do portu. Wszystkie statki niemieckie spotkane na morzu po godz. 14.00 dnia 3 maja zostaną zbombardowane. Powtarzam. Wzywamy wszystkie..."

Dowodzący statkiem "Athen" kapitan Nibmann, znając treść ostrzeżenia Brytyjczyków, wywiesił białą flagę (mimo stacjonowania na pokładzie uzbrojonego oddziału SS i uzbrojonych marynarzy Kriegsmarine), porozumiał się z komendantem portu w Neustadt i o godzinie 13:45 zawinął do portu. Kapitan Nibmann wiedział, że statki znajdujące się na redzie portu, nie spełniają warunków określonych w ostrzeżeniu radiowym. Na flagsztokach i masztach statków-więzień powiewały bandery III Rzeszy i żaden z nich nie posiadał oznaczeń Czerwonego Krzyża. Kapitan Nibmann, zawijając do portu przed upływem brytyjskiego ultimatum, uratował życie 1998 więźniom statku "Athen" (który po wojnie w ramach reparacji wojennych pływał pod polską banderą jako "Ludwik Waryński").

Pozostałe trzy statki mimo całej świadomości ostrzeżenia Aliantów pozostawały na redzie z podniesionymi banderami do momentu ataku lotniczego włącznie. Kapitan "Cap Arcony" zamierzał w nocy po ostrzeżeniu brytyjskim oświetlić statek (był poprzednio kapitanem oficjalnego zarejestrowanego statku szpitalnego "Monte Rosa"), zostało to jednak kategorycznie zakazane. Na pokładzie statku dochodziło do licznych spięć między wartownikami SS i cywilną załogą "Cap Arcony", która nie była gotowa, w przededniu zakończenia wojny, do ponoszenia współodpowiedzialności za planowaną z premedytacją zbrodnię. Statek "Thielbeck" również nie podniósł białej flagi.

Wypowiedź kapitana Jacobsena z "Thielbeck": Meine Jungs, seid doch vernünftig, die Einheiten der Kriegsmarine sind immer noch treu. Nachdem wir die weiße Fahne gezogen haben, werden die auf uns sofort das Feuer eröffnen / Moi chłopcy bądźcie rozsądni, jednostki marynarki wojennej są nadal wierne. Gdy tylko wciągniemy białą flagę, otworzą do nas ogień.

3 maja krótko po godzinie 14:00 stojące na redzie statki zostały zaatakowane przez samoloty Hawker Typhoon trzech dywizjonów RAF (197.,198. i 263.). Samoloty 198. dywizjonu wystrzeliły 62 rakiety w kierunku "Cap Arcony" i "Thielbecka" (z których 40 było celnych). 197. i 263. dywizjon zaatakowały bombami i rakietami statek "Deutschland IV".

Tysiąc osób, które przeżyło atak, dopłynęło do brzegu, ale tam, według relacji świadków, SS, marynarze Kriegsmarine oraz uzbrojeni cywile strzelali do rozbitków w morzu i zabijali tych, którzy dotarli do brzegu. Mimo wszystko około 350 osób zdołało przeżyć, gdyż na miejsce dotarli żołnierze brytyjscy.

Z Niemców, którzy zabijali więźniów, ci, którzy nie uciekli przed nadejściem Brytyjczyków, zostali albo wybici przez żołnierzy brytyjskich, którzy widząc co się dzieje, prawie nie brali jeńców, albo więźniów (Brytyjczycy nie oponowali, gdy więźniowie zaatakowali uciekających Niemców). W przypadku pozostałych Niemców (tych, którzy wcześniej uciekli), śledztwo w celu ich odnalezienia zakończyło się niepowodzeniem.

3 maja dowództwo 2 Armii Lotnictwa Taktycznego wydaje "rozkaz nr 71": Hospital and Red Cross relief ships will be operating in the area. This vessels will be illuminated and are not repeat not to be attacked / Statki szpitalne i statki ewakuacyjne Czerwonego Krzyża będą się znajdowały w akwenie. Statki te będą oświetlone i nie mają być, powtarzam: nie mają być atakowane.

Zawieszenie działań wojennych dotyczyło regionu Hamburga. Dania i Norwegia znajdowały się dalej pod kontrolą niemieckich nazistów, istniało praktyczne zagrożenie ucieczki zbrodniarzy i dygnitarzy niemieckich do tych okupowanych jeszcze krajów, ze względu na zaminowanie akwenu morskie działania przechwytujące Aliantów były wykluczone. Niemcy nie zastosowali się w tych dniach wielokrotnie do ostrzeżenia Aliantów z 2 maja - do 4 maja włącznie Brytyjczycy zatopili na akwenie objętym ostrzeżeniem z 2 maja 21 transportowców i okrętów jak również 7 mniejszych jednostek.

Moralną odpowiedzialność za zbrodniczą hekatombę więźniów ponoszą Heinrich Himmler i następca Hitlera - wielki admirał (Grossadmiral) Karl Dönitz.

Niektórym SS-mannom pełniącym służbę na zatopionych statkach wytoczono proces w Hamburgu (w Curio-Haus) trwający od 18 marca do 3 maja 1946

Zdarzenie to, wraz z zatopieniem statków MS "Wilhelm Gustloff" i MS "Goya" na Morzu Bałtyckim, należy do największych katastrof morskich w dziejach.

 

Powiązane wydarzenia

OsobaData wydarzeniaJęzyk
1Budapeštā nogrimis upes kruīzu kuģis, vismaz 7 cilvēki gājuši bojā un 19 pazudušiBudapeštā nogrimis upes kruīzu kuģis, vismaz 7 cilvēki gājuši bojā un 19 pazuduši29.05.2019lv
2Boat with around 150 people on board sinks in ColombiaBoat with around 150 people on board sinks in Colombia25.06.2017en, lv
3Russian naval intelligence vessel Liman sunk after a collision with  freighter Youzarsif-H carrying 9000 Romanian sheepRussian naval intelligence vessel Liman sunk after a collision with freighter Youzarsif-H carrying 9000 Romanian sheep27.04.2017en, lv
4144 osoby zginęły w spowodowanej błędem pilota katastrofie lotu ADC Airlines 86 w Nigerii144 osoby zginęły w spowodowanej błędem pilota katastrofie lotu ADC Airlines 86 w Nigerii07.11.1996pl
5
47 osób zginęło w Panamie w katastrofie należącego do Copa Airlines Boeinga 73706.06.1992pl
6130 osób zginęło w katastrofie należącego do TAAG Angola Airlines Boeinga 737-200 w Angoli130 osób zginęło w katastrofie należącego do TAAG Angola Airlines Boeinga 737-200 w Angoli08.11.1983pl
7Wojna o Falklandy-Malwiny: brytyjski niszczyciel HMS Sheffield został zatopiony przez Argentyńczyków; zginęło 20 marynarzyWojna o Falklandy-Malwiny: brytyjski niszczyciel HMS Sheffield został zatopiony przez Argentyńczyków; zginęło 20 marynarzy04.06.1982lv, pl
8
77 osób zginęło, a 2 zostały ranne w katastrofie należącego do Imperial Airlines samolotu Lockheed Constellation w Richmond w amerykańskim stanie Wirginia08.11.1961pl
9
Koło Świnoujścia zatonął trafiony bombami niemiecki krążownik HSK Orion z uchodźcami wojennymi. Zginęło 150 z ponad 4 tys. osób na pokładzie04.06.1945pl
10Soviet bombers hit  S "Orion". 3800, mainly refugees killedSoviet bombers hit S "Orion". 3800, mainly refugees killed04.05.1945en, lv
11Britu Karaliskie gaisa spēki nogremdē kuģi "Thielbek" ar 2750 ieslodzītajiemBritu Karaliskie gaisa spēki nogremdē kuģi "Thielbek" ar 2750 ieslodzītajiem03.05.1945lv
12Zatopienie MS Goya przez sowiecki okręt podwodny; 6900 ofiarZatopienie MS Goya przez sowiecki okręt podwodny; 6900 ofiar16.04.1945en, lv, pl
13Zatopienie MS Wilhelm Gustloff. Największa katastrofa morska w historii.Zatopienie MS Wilhelm Gustloff. Największa katastrofa morska w historii.30.01.1945en, lv, pl
14
Japoński statek transportowy Jun'yō Maru został zatopiony przez brytyjski okręt podwodny HMS Tradewind, w wyniku czego śmierć poniosło ponad 5 tys. osób18.09.1944pl
15RMS Laconia torpedoed off the coast of West Africa.  1,649 people diedRMS Laconia torpedoed off the coast of West Africa. 1,649 people died12.09.1942en, lv
16Adolf Hitler visiting Malnava (Latvia), at HQ of Army, Group NorthAdolf Hitler visiting Malnava (Latvia), at HQ of Army, Group North21.07.1941en, lv, ru
17Rīgu okupē vācu karaspēksRīgu okupē vācu karaspēks01.07.1941lv
18Adolf Hitler held a secret meeting with his generals at which he outlined his plans to gain 'living space' through warAdolf Hitler held a secret meeting with his generals at which he outlined his plans to gain 'living space' through war05.11.1937en, lv
19Adolf Hitler został skazany na 5 lat pozbawienia wolności za próbę zamachu stanuAdolf Hitler został skazany na 5 lat pozbawienia wolności za próbę zamachu stanu01.04.1924lv, pl
20Zatonął HMHS Britannic, bliźniaczy statek RMS TitanicaZatonął HMHS Britannic, bliźniaczy statek RMS Titanica21.11.1916en, lv, pl

Mapa

Źródła: wikipedia.org

    Osoby

    Osoba Data ur. Data śm. Język
    1Stanisław CzarkowskiStanisław Czarkowski28.04.191503.05.1945pl
    2Heinrich HimmlerHeinrich Himmler07.10.190023.05.1945de, en, lv, ru
    3Winston ChurchillWinston Churchill30.11.187424.01.1965ee, en, lv, pl, ru
    Tagi