Henryk Minkiewicz

Gen. dyw. Henryk Minkiewicz s. Kazimierza i Karoliny z Michałowskich, ur. 19 I 1880 w Suwałkach. Student medycyny na UJ i malarstwa w ASP w Krakowie. Dowódca 3 pułku piechoty Leg. W WP od 1918, dowódca GO „Bug”, dowódca 2 DP Legionów. Generał dywizji mianowany 15 VII 1924. W latach 1924–1929 dowódca KOP. Od 1934 w stanie spoczynku. Odznaczony Virtuti Militari 5 kl., KOOP 2 i 3 kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych czterokrotnie. Żonaty z Marią z Markowskich, bezdzietny.

CAW, AP 8879, VM 73-6702, KW 80-2541; MiD WIH, Ł.W. 015/2 z 1940.

***

Był synem Kazimierza, urzędnika skarbowego i Karoliny z Michałowskich oraz bratem Romualda. Ukończył gimnazjum w Mariampolu. Od 1898 studiował nauki przyrodnicze w Petersburgu. W tym czasie związał się z Polską Partią Socjalistyczną. W 1902 – porzuciwszy uczelnię petersburską – przeniósł się do Krakowa, gdzie przez rok studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie – malarstwo w Szkole Sztuk Pięknych, której również nie ukończył.

Po definitywnej rezygnacji ze studiów w 1904 poświęcił się działalności politycznej, był m.in. członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego PPS oraz bliskim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego. Działał w Organizacji Bojowej PPS PPS-FR, Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim "Strzelec". W 1909 wraz Kazimierzem Pużakiem wykonał w Rzymie wyrok śmierci na policyjnym prowokatorze, Edmundzie Tarantowiczu. Po konflikcie z Józefem Piłsudskim, do którego doszło w 1912 (prawdopodobnie z powodu umniejszenia znaczenia oddziału zakopiańskiego "Strzelca"), został usunięty z ZSS i ZWC.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich, otrzymując stopień porucznika i funkcję dowódcy kompanii w II Brygadzie. W trakcie służby awansował do rangi podpułkownika i stanowiska dowódcy 3 Pułku Piechoty Legionów. 6 lipca 1916 w bitwie pod Kostiuchnówką został ranny i wzięty przez Rosjan do niewoli, z której po roku zbiegł.

W lipcu 1917 przystąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Będąc w jej szeregach awansował do stopnia pułkownika, sprawując m.in. funkcję dowódcy I Brygady Piechoty oraz komendanta Garnizonu Warszawa. W listopadzie 1918 kierował akcją rozbrajania oddziałów niemieckich oraz zajmowania ważnych obiektów przez żołnierzy PSZ. 29 listopada został mianowany zastępcą dowódcy Okręgu Wojskowego "Przemyśl".

W latach 1918-1920 walczył na froncie wschodnim. Najpierw jako dowódca grup operacyjnych brał udział w walkach z Ukraińcami, a później – na czele 2 Dywizji Piechoty Legionów – walczył z Armią Czerwoną podczas wojny polsko-bolszewickiej. 1 czerwca 1919 otrzymał awans na stopień generała brygady. Uczestniczył w bitwie warszawskiej, będąc od 25 lipca 1920 zastępcą gubernatora Warszawy i dowódcy 1 Armii, gen. Franciszka Latinika.

Po zakończeniu wojny z Sowietami został zastępcą dowódcy Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. Funkcję tę pełnił do 1 września 1924. Oddelegowany do dyspozycji ministra spraw wewnętrznych, otrzymał nominację na stanowisko p.o. dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza z zadaniem jego sformowania. 1 grudnia 1924 został awansowany do stopnia generała dywizji ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 9 lokatą w korpusie generałów. 16 lutego 1925 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski mianował go dowódcą KOP.

Pomimo dużych osiągnięć dowódczych i organizacyjnych, 7 maja 1929 na polecenie Józefa Piłsudskiego został zwolniony z zajmowanego stanowiska. Zamieszkał w osadzie wojskowej Jamno w powiecie brzeskim. Do 1934, kiedy to przeszedł w stan spoczynku, pozostawał w dyspozycji ministra spraw wojskowych.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 i sowieckiej napaści na Polskę został aresztowany przez NKWD, pomimo zaawansowanego wieku i statusu oficera w stanie spoczynku, i osadzony w obozie w Kozielsku. Był najwyższym rangą jeńcem w obozie. Ponadto cieszył się dużym autorytetem, dzięki któremu stał się dla oficerów swego rodzaju arbitrem, będąc także doradcą i opiekunem młodszych stopniem kolegów, przez co zyskał ich uznanie i szacunek.

7 kwietnia 1940 wyruszył się w swoją ostatnią drogę z czwartym transportem, razem z majorem Adamem Solskim, którego notes został odnaleziony na miejscu kaźni w lesie katyńskim. Z ostatniego w nim zapisu wynika, że mjr Solski został zamordowany 9 kwietnia, co oznacza, iż tego samego dnia zabito także gen. Minkiewicza.

Małżeństwo

Henryk Minkiewicz był żonaty ze starszą od niego o dwa lata Marią Markowską, poetką, zmarłą w 1939. Ich związek był bezdzietny.

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)