Iwan Czerniachowski

Iwan Daniłowicz Czerniachowski, ros. Иван Данилович Черняховский (ur. 29 czerwca 1906 we wsi Oksanino, zm. 18 lutego 1945 w okolicach Melzaka) – radziecki dowódca wojskowy, generał armii, najmłodszy generał Armii Czerwonej, dowódca wyższych związków operacyjnych RKKA, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1943, 1944).

Życiorys

Urodził się 29 czerwca 1906 we wsi Oksanino w okolicach Humania na Ukrainie, w rodzinie kolejarskiej. Przed wstąpieniem do wojska pracował na kolei jako robotnik. W 1924 wstąpił do Armii Czerwonej. W 1928 ukończył Szkołę Oficerów Artylerii w Kijowie, a w 1936 Akademię Wojsk Pancernych i Zmotoryzowanych RKKA.

W latach 1928–1931 służył na stanowiskach dowódczych w jednostkach artylerii, a w 1938–1941 w oddziałach pancernych rozmieszczonych w Kijowskim i Białoruskim Okręgu Wojskowym. W marcu 1941 został dowódcą 28. Dywizji Pancernej w Przybałtyckim Okręgu Wojskowym, a nstępnie 241. Dywizji Piechoty na Froncie Północno-Zachodnim. Podczas walk wyróżnił się sprawnym dowodzeniem i od czerwca 1942 został mianowany dowódcą 18. Korpusu Pancernego na Froncie Woroneskim.

Od lipca 1942 do kwietnia 1944 objął dowództwo 60. Armii, z którą walczył m.in. w składzie Frontu Woroneskiego w bitwie na Łuku Kurskim i podczas forsowania Dniepru. 14 lutego 1943 został awansowany na stopień generała-lejtnanta. Dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 17 października 1943, za forsowanie Dniepru został uhonorowany tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. Po przemianowaniu Frontu Woroneskiego na 1 Front Ukraiński walczył na Ukrainie.

Od 15 kwietnia 1944 dowodził Frontem Zachodnim, a od 24 kwietnia 3. Frontem Białoruskim. Pod jego dowództwem front uzyskał znaczące sukcesy, takie jak okrążenie na wschód od Mińska ponad 100 tys. żołnierzy niemieckich. Dowodził operacją wileńską i kowieńską, w wyniku których Niemcy zostali wyparci zLitwy i północno-zachodniej Białorusi oraz uzyskano przyczółki na lewym brzegu Niemna. 29 lipca 1944 – za udział w tych operacjach – został ponownie wyróżniony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.

17 lipca 1944 w ramach tajnej operacji rozbrajania żołnierzy Armii Krajowej gen. Iwan Czerniachowski wraz z gen. Iwanem Sierowem, przysłanym przez NKWD prowadził rozmowy z dowództwem AK. Podstępem wezwany na odprawę do budynku dowództwa Frontu Białoruskiego komendant ppłk Aleksander Krzyżanowski"Wilk" i szef sztabu mjr Teodor Cetys "Sław", zostali rozbrojeni i aresztowani. Tego samego dnia, w godzinach popołudniowych, w miejscowości Bogusze miała się odbyć odprawa dowódców oddziałów partyzanckich, na którą zapowiedział przybycie zarówno ppłk "Wilk", jak i gen. Iwan Czerniachowski. Odprawa zakończyła się jednak rozbrojeniem oficerów przez oddział NKWD.

W styczniu 1945 z 3. Frontem Białoruskim brał udział w operacji wschodniopruskiej przełamując niemiecką obronę w północnej części Prus Wschodnich i wraz z 2. Frontem Białoruskim odciął od sił głównych zgrupowania niemieckie w Sambii, Królewcu i na wybrzeżu Zalewu Wiślanego. Zmarł ranny odłamkiem artyleryjskim podczas wizyty na linii frontu w okolicach w okolicach Melzaka (ob. Pieniężno w woj. warmińsko-mazurskim), gdzie do dziś stoi jego pomnik.

Został pochowany na jednym z centralnych placów w Wilna. Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, w latach 90. XX wieku, jego ciało przeniesiono do Moskwy i pochowano na Cmentarzu Nowodziewiczym.

Jego imię nadano miastu w obwodzie kaliningradzkim w Rosji.

Niektóre źródła podają, że gen. armii Iwan Czerniachowski miał zostać awansowany na marszałka Związku Radzieckiego, ale zmarł przed ogłoszeniem dekretu Rady Najwyższej ZSRR.

Awanse

• generał-major – 5 maja 1942
• generał-lejtnant – 14 lutego 1943
• generał-pułkownik – 5 marca 1944
• generał armii – 28 czerwca 1944

Odznaczenia

• Medal "Złota Gwiazda" Bohatera Związku Radzieckiego – dwukrotnie (17 października 1943, 29 lipca 1944)
• Order Lenina – dwukrotnie (17 października 1943, 29 lipca 1944)
• Order Czerwonego Sztandaru – czterokrotnie (16 stycznia 1942, 3 maja 1942, 4 lutego 1943, 3 listopada 1944)
• Order Suworowa I klasy – dwukrotnie (8 lutego 1943, 11 września 1943)
• Order Kutuzowa I klasy (29 maja 1944)
• Order Bohdana Chmielnickiego I klasy (10 stycznia 1944)
• I inne