Fiodor Tołbuchin

Fiodor Iwanowicz Tołbuchin (ros. Фёдор Иванович Толбухин ur. 16 czerwca 1894 we wsi Androniki, zm. 17 października 1949 w Moskwie) – oficer Armii Imperium Rosyjskiego, radziecki dowódca wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego (1944), Bohater Związku Radzieckiego (1965, pośmiertnie), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2. kadencji (1946–1949).

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Urodził się 16 czerwca 1894 we wsi Androniki w guberni jarosławskiej (ob. obwód jarosławski) w rodzinie chłopskiej. Ukończył szkołę parafialną i szkołę ziemską.W 1912 ukończył prywatną szkołę w Sankt Petersburgu i tam pracował jako księgowy.

I wojna światowa

Na początku I wojny światowej został powołany do wojska, służył jako motocyklista, a następnie został wysłany na naukę do szkoły chorążych. W 1915 został skierowany na Front Poudniowo-Zachodni, gdzie dowodził kompanią, a następnie batalionem. Za zasługi bojowe na froncie został odznaczony Orderem Świętej Anny i Orderem Świętego Stanisława.

Po rewolucji październikowej został wybrany na przewodniczącego pułkowego komitetu. Wojnę zakończył w randze sztabs-kapitana. W 1918 został zdemobilizowany.

Dwudziestolecie międzywojenne

Wkrótce wstąpił do Armii Czerwonej i służył jako tzw. wojenspec. Od sierpnia 1918 komendant Komisariatu Wojskowego.

W 1919 ukończył szkołę służby sztabowej i brał udział w wojnie domowej jako młodszy pomocnik szefa sztabu dywizji piechoty na Froncie Północnym i Froncie Zachodnim. W 1921 uczestniczył w tłumieniu powstania w Kronsztadzie, a następnie w działaniach zbrojnych przeciwko Finom i Karelom w Karelii.

W 1927 i 1930 ukończył kursy doskonalenia dowódców, a w 1934 ukończył Akademię Wojskową im. Michaiła Frunzego. Zajmował stanowisko szefa sztabu dywizji piechoty, a od czerwca 1934 szefa sztabu korpusu piechoty. Od września 1937 dowodził dywizją piechoty na Ukrainie. W od lipca 1938 do sierpnia 1941 był szefem sztabu Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego.

Od 1938 członek partii komunistycznej WKP(b).

II wojna światowa

W czerwcu 1940, wraz z wprowadzeniem zmian stopni w Armii Czerwonej, przyznano mu stopień generała majora.

Od sierpnia do grudzień 1941 był szefem sztabu Frontu Zakaukaskiego, od grudnia 1941 do stycznia 1942 – szef sztabu Frontu Kaukaskiego, a od stycznia do marca 1942 – szef sztabu Frontu Krymskiego. W okresie maj – lipiec 1942 – zastępca dowódcy Stalingradzkiego Okręgu Wojskowego.

Od lipca 1942 do stycznia 1943 był dowódcą 57 Armii w bitwie stalingradzkiej, a od lutego 1943 do marca 1943 dowódcą 68 Armii na Froncie Północno-Zachodnim. Następnie szef sztabu wielu frontów i dowódca Frontu Południowego oraz 4. i 3. Frontu Ukraińskiego, które wkroczyły do Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Węgier i Austrii.

Okres powojenny

Po wojnie był głównodowodzącym Południowej Grupy Wojsk na terytorium Rumunii i Bułgarii. Od 1947 dowódca Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego. Deputowany Rady Najwyższej ZSRR 2. kadencji (1946-1949). Zmarł na zawał serca 17 października 1949, w wieku 55 lat. Jego ciało zostało skremowane, a urnę z prochami umieszczono pod murem kremlowskim na Placu Czerwonym w Moskwie.

Dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 7 maja 1965, jako wybitny dowódca wojskowy ZSRR, marsz. Fiodor Iwanowicz Tołbuchin pośmiertnie otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.

Awanse

• sztabs-kapitan – 1918
• generał major – czerwiec 1940
• generał porucznik – 19 stycznia 1943
• generał pułkownik – 28 kwietnia 1943
• generał armii – 21 września 1943
• marszałek Związku Radzieckiego – 12 września 1944

Odznaczenia

• Medal "Złota Gwiazda" Bohatera Związku Radzieckiego (7 maja 1965, pośmiertnie)
• Order Zwycięstwa (1945)
• Order Lenina – dwukrotnie (1944, 1945)
• Order Czerwonego Sztandaru – trzykrotnie (1922, 1944)
• Order Suworowa I klasy – dwukrotnie (1943, 1944)
• Order Kutuzowa I klasy (1943)
• Order Czerwonej Gwiazdy (1938)
• Medal za Obronę Stalingradu
• Medal za zdobycie Budapesztu
• Medal za Zdobycie Wiednia
• Medal za Wyzwolenie Belgradu
• Medal 800-lecia Moskwy
• Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945
• Medal jubileuszowy XX-lecia Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej
• Medal jubileuszowy 30-lecia Radzieckiej Armii i Marynarki Wojennej
• Order św. Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie)
• Order św. Stanisława (Imperium Rosyjskie)
• Bohater Bułgarskiej Republiki Ludowej (Bułgaria)
• Order Georgi Dymitrowa (Bułgaria)
• Order za Odwagę (Bułgaria)
• Order Narodowego Bohatera Jugosławii (Jugosławia)
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Węgierskiej Republiki Ludowej (Węgry)
• Order Wolności (Węgry)
• Wielki Oficer Legii Honorowej (Francja)