Włodzimierz Sokorski

Włodzimierz Sokorski, ps. Andrzej Sokora (ur. 2 lipca 1908 w Aleksandrowsku, zm. 2 maja 1999 w Warszawie) – polski wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego, pisarz, dziennikarz i publicysta, działacz partyjny i państwowy, minister kultury i sztuki (1952–1956), przewodniczący Komitetu ds. Radia i Telewizji (1956–1972), zastępca członka Komitetu Centralnego PZPR, poseł do Krajowej Rady Narodowej (1945–1947) i poseł na Sejm Ustawodawczy, poseł na Sejm PRL I, IV, V i VI kadencji, prezes Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (1980–1983).

Syn nauczyciela Michała i Katarzyny Poleskiej Szczypiłło. Okres I wojny światowej spędził w domu dziadka na Krymie koło Jałty. W latach 1924-1926 uczeń Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży. W 1924 wstąpił do Związku Polskiej Młodzieży Socjalistycznej (ZPMS). Od 1927 był członkiem Komunistycznej Partii Polski (w latach 1929–1931 sekretarz generalny tej partii). Działacz PPS - Lewica (na I Zjeździe tej partii w 1929 r wraz z Władysławem Gomułką wchodził w skład Komisji Programowej oraz został członkiem KC). W latach 1931–1935 więziony za działalność polityczną w więzieniach w Łodzi, Wronkach i Białymstoku; w 1934 za protest przeciw odebraniu więźniom cywilnej odzieży był karany karcerem, a za ogłoszenie głodówki został pobity przez strażników. Ukończył Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Warszawskiego. W 1936 pod pseudonimem Andrzej Sokora opublikował powieść Rozdarty bruk.

Uczestnik kampanii wrześniowej, podczas II wojny światowej przebywał w ZSRR. 1939-1941 pracował w Kolejach Państwowych ZSRR w Kowlu, a po agresji Niemiec na ZSRR wcielony do Korpusu Ochrony Kolei, w którym służył początkowo w Charkowie, a w 1942 w Stalingradzie. Uzyskał stopień majora. Działacz ruchu związkowego w Kujbyszewie i Tbilisi. W latach 1943–1944 był współorganizatorem Związku Patriotów Polskich. Po sformowaniu polskich jednostek w ZSRR, był zastępcą dowódcy do spraw polityczno-wychowawczych 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, następnie 1. Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Usunięty z tej funkcji po stworzeniu (wraz z Jakubem Prawinem) dokumentu programowego "O co walczymy" znanego jako "Tezy nr 1" zakładającego wprowadzenie po wojnie w Polsce systemu tzw. demokracji zorganizowanej. Zakładał on przejęcie rządów w kraju przez armię polską tworzoną w ZSRR z pominięciem partii komunistycznej. Widział także możliwość korekt na korzyść Polski Linii Curzona. Poglądy swoje prezentował na ramach prasy 1. Korpusu oraz na odprawach jego oficerów. Uczestnik bitwy pod Lenino.

Od 1945 do 1947 był posłem do Krajowej Rady Narodowej, w latach 1947–1952 na Sejm Ustawodawczy, a w latach 1952–1976 był posłem na Sejm PRL I, IV, V i VI kadencji (kolejno z okręgów: Łomża, Chorzów, Kielce i Radzyń Podlaski). Od 1948 do 1975 był zastępcą członka KC PZPR. W latach 1945–1948 był sekretarzem Komisji Centralnej Związków Zawodowych. Od 21 listopada 1952 do 19 kwietnia 1956 był ministrem kultury i sztuki, jednym z głównych promotorów tzw. realizmu socjalistycznego (socrealizmu). W latach 1956–1972 był przewodniczącym Komitetu do spraw Radia, od 1960 Radia i Telewizji (Radiokomitetu). Od 1966 do 1990 był redaktorem naczelnym "Miesięcznika Literackiego".

Wieloletni członek Rady Naczelnej i Zarządu Głównego ZBoWiD. W latach 1980–1983 był prezesem Zarządu Głównego ZBoWiD. Był też członkiem Narodowej Rady Kultury oraz przewodniczącym Komitetu Budowy Pomnika Kościuszkowców w Warszawie. W latach 1988–1990 członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W październiku 1988 roku został mianowany generałem brygady (w okresie władzy gen. Wojciecha Jaruzelskiego). Był długoletnim członkiem Komitetu Redakcyjnego kwartalnika KC PZPR Z Pola Walki, w którym publikowano artykuły na temat historii polskiego oraz międzynarodowego ruchu robotniczego i komunistycznego. 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR - PPS - powstania PZPR, któremu przewodniczył I sekretarz KC PZPR.

12 października 1988 roku otrzymał Nagrodę Specjalną Ministra Obrony Narodowej, gen. armii Floriana Siwickiego, za całokształt twórczości literackiej.

Był czterokrotnie żonaty, miał trzy córki i syna.

Szeroko znany z wesołego cynizmu, umiłowania uciech życia i skłonności do silnego ubarwiania swoich opowieści. Był niejednoznaczną i kontrowersyjną postacią wśród kręgów władzy partyjnej. Pomimo promowania socrealizmu i linii partii komunistycznej, podkreśla się, że jako minister kultury i sztuki zarazem ratował przed represjami część pisarzy i ludzi kultury. Z drugiej strony, Andrzej Wajda działania Sokorskiego, jako ministra kultury, określił "hańbą dla polskiej kultury".

Twórczość

Włodzimierz Sokorski był autorem m.in. następujących książek:

• Sprawy ruchu zawodowego, 1947;
• Dziennik podróży dwa miesiące w Chinach, 1954;
• Grubą kreską: dialogi o sztuce, moralności i socjalizmie, 1954;
• Współczesność i młodzież, 1963;
• Współczesna kultura masowa: szkice, 1967;
• Kultura i polityka - szkice i artykuły, 1970;
• Polacy spod Lenino, 1971;
• Notatki, 1975;
• Piotr, 1976;
• Ludzie i sprawy, 1977;
• Polskie refleksje, 1977;
• Kroki, 1978;
• Leon Schiller, 1978;
• Xawery Dunikowski, 1978;
• Czas, który nie mija, 1980;
• Mikołaj, 1980;
• Refleksje o kulturze: literatura i sztuka trzydziestopięciolecia, 1980;
• Tamte lata, 1980;
• Zostać sobą, 1982;
• Nie można powtórzyć, 1984;
• Zostać sobą, 1987;
• Skazani na siebie, 1988;
• Znaki zapytania, 1988;
• Nic nie jest proste, 1989;
• Uwikłania, 1990;
• Wspomnienia, 1990;
• Romans z komuną, 1991.

Odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Budowniczych Polski Ludowej
• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Złoty Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
• Wpis do "Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich" (1985)
• Order Lenina (ZSRR)
• Medal 20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
• Medal 30-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
• Medal 40-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
• i inne