Zdzisław Dziadulski

Ppłk kaw. Zdzisław Dziadulski s. Leona i Katarzyny z Korneckich, ur. 5 XII 1896 w Krakowie. Od 1912 w Drużynach Strzeleckich, od 1914 w 1 p. uł. Legionów Polskich; w 1917 kontuzjowany. W WP od 1918 w 1p. szwol.; podczas walk frontowych dwukrotnie ranny. W 1938 został I zastępcą dowódcy macierzystego 1 p. szwol. Awansowany w 1939 do stopnia ppłk. W kampanii wrześniowej zastępca dowódcy „Warszawskiego” Pułku Ułanów. Odznaczony Orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Waleznych 4, Sregrnym Krzyżem Zasługi oraz medalami 1918–1921 i 10-lecia.

L.S. 1032; CAW, Ap 778, KN 12.5.1931; J. Tucholski, Mord w Katyniu.

***

Zdzisław Dziadulski (ur. 5 grudnia 1896 w Krakowie, zm. 1940 w Charkowie) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, jeździec sportowy, olimpijczyk z Paryża 1924, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się jako syn Leona i Katarzyny, z domu Kornecka. W latach 1912–1914 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich w Rzeszowie. Po wybuchu I wojny światowej, 4 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Walczył w I Brygadzie w 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich. W 1917 odniósł kontuzję. Zdał maturę w krakowskiej szkole realnej. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do 1 Pułk Ułanów Armii Austro-Węgier i brał udział w walkach na froncie włoskim.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, 5 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i został oficerem kawalerii. W szeregach 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w stopniu podporucznika uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Pełnił wówczas funkcje dowódcy plutonu karabinów maszynowych i zastępcy dowódcy szwadronu. Podczas walk na froncie został dwukrotnie ranny. Za bohaterstwo i czyny bojowe został odznaczony Krzyżem Srebrnym Wojennego Orderu Virtuti Militari 30 czerwca 1921 i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Został zweryfikowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919.

W kolejnych latach nadal służył w 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, gdzie w 1930 był p. o. dowódcy szwadronu, w 1933 dowódcą szwadronu zapasowego, od 1934 do 1937 kwatermistrzem, w 1938 został I zastępcą dowódcy. 15 sierpnia 1924 został awansowany do stopnia rotmistrza, 1 stycznia 1932 do stopnia majora, a w 1939 do stopnia podpułkownika.

Uprawiał jeździectwo i był uznawany za wybitnego jeźdzca. W 1922 został zakwalifikowany do ekipy olimpijskiej tworzonej przy macierzystym pułku. Uczestniczył w igrzyskach olimpijskich w 1924 roku, podczas których na koniu „Zefer” startował w konkursach jeździeckich skoków przez przeszkody zarówno indywidualnie, gdzie zajął 28 miejsce, jak i w drużynie zajmując z nią 6 miejsce (poza nim startowali Adam Królikiewicz, Karol Rómmel, Kazimierz Szosland). Na igrzyskach olimpijskich w 1928 roku był rezerwowym zawodnikiem w konkursie drużynowym do startu w Pucharze Narodów. Brał udział w zawodach konnych (m. in. w europejskich miastach Nicea, Rzym, Mediolan).

Po wybuchu II wojny światowej w czasie kampanii wrześniowej najpierw został dowódcą nadwyżek Mazowieckiej Brygady Kawalerii w Garwolinie, a 8 września 1939 zastępcą dowódcy Warszawskiego Pułku Ułanów. Kierował walkami pułku na Lubelszczyźnie. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 oraz związanej z tym odprawie z 22 września u dowódcy nadrzędnej Kombinowanej Brygady Kawalerii płk. Adama Zakrzewskiego i podjętej decyzji o kierowaniu się na Węgry, został aresztowany przez sowietów. Był przetrzymywany w obozie starobielskim. W 1940 wraz z jeńcami osadzonymi w Starobielsku został przewieziony do Charkowa i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 (część zbrodni katyńskiej). Zamordowani jeńcy są pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie w Piatichatkach.

Upamiętnienie

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie do stopnia pułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” w 2009 Zdzisław Dziadulski został uhonorowany poprzez zasadzenie Dębu Pamięci przy Szkole Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Staniszewskiem.

Zdzisławowi Dziadulskiemu został poświęcony jeden z odcinków filmowego cyklu dokumentalnego pt. Epitafia katyńskie (2010).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – nr 2959 (1921)
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Państwowa Odznaka Sportowa