Wojska rosyjskie rozpoczęły likwidację Siczy Zaporoskiej
Sicz Zaporoska (Запорозька Січ) – główny ośrodek Kozaków zaporoskich (niżowych). Ufortyfikowany obóz (por. kosz) kozacki, zakładany od XVI wieku na różnych wyspach dolnego Dniepru.
15 czerwca 1775 realizując projekt Grigorija Potiomkina, wojska rosyjskie pod dowództwem generała 1. armii Piotra Tekely w sile 10 pułków piechoty, 8 pułków kawalerii i 13 pułków dońskich kozaków, otoczyły umocnienia Siczy i ogłosiły, że Sicz została zlikwidowana. Przewaga wojsk rosyjskich była tak duża, że poddano się bez walki. Większość Kozaków uciekła w nocy czółnami na ziemie Chanatu Krymskiego, natomiast umocnienia i budynki zostały rozebrane, archiwum i skarbiec wywiezione do Moskwy, a starszyzna: Ataman koszowy Piotr Kalniszewski, pisarz wojskowy Hłoba i sędzia Pawło Hołowaty aresztowana i skazana na więzienia lub zesłanie. Cała operacja odbyła się przy okazji powrotu armii rosyjskiej z frontu tureckiego po zawarciu w dniu 21 lipca 1774 traktatu w Küczük Kajnardży.
"Ziemie kozackie przyłączono częściowo do guberni noworosyjskiej, a częściowo do azowskiej. Wprowadzono rosyjską administrację i sądownictwo, zlikwidowano skarb wojskowy, zatarto wszelkie ślady autonomii. Zaporoże stało się częścią składową państwa rosyjskiego. Większość Kozaków zamieniono w chłopstwo, część wcielono do różnych pułków rosyjskich bądź osiedlono na nowych terenach".
Manifest Katarzyny II brzmiał -- "Sicz Zaporoska została zniszczona z wykluczeniem na przyszłe lata i samej nazwy zaporoskich Kozaków (...) na rozkaz nasz przez postępki swoje (...) i okazane przez Kozaków nieposłuszeństwo wobec naszych najwyższych rozkazów".
Ziemie Zaporoża nadano dworzanom carskim (Grigorij Potiomkin, Aleksander Wiaziemski, Prozorowski, Cyryl Razumowski).
Przyczyny likwidacji Siczy Zaporoskiej:
- udział Zaporożców w Powstaniu Pugaczowa;
- uzyskanie przez Rosję po wojnie z Turcją (1768-1774) wybrzeża Morza Czarnego, a co za tym idzie, minimalizacja znaczenia Kozaków jako strażników pogranicza;
- Sicz Zaporoska - ośrodek antyfeudalnej walki ludu, wprowadzający anarchię, nie mógł istnieć w absolutystycznym i scentralizowanym mocarstwie, jakim była wtedy Rosja
- Ekspansjonizm rosyjski dążący do wchłonięcia żyznych stepów Zaporoża, nadających się znakomicie pod kolonizację.
Powiązane wydarzenia
Mapa
Źródła: wikipedia.org, news.lv
Osoby
Osoba | ||
---|---|---|
1 | Grigorij Potiomkin | |
2 | Katarzyna II Wielka | |
3 | Piotr Kalniszewski |