Aleksander Szelepin

Aleksander Nikołajewicz Szelepin (ros. Александр Николаевич Шелепин, ur. 18 sierpnia 1918 w Woroneżu, zm. 24 października 1994) – polityk radziecki oraz wysoki funkcjonariusz służby bezpieczeństwa, szef Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) ZSRR od grudnia 1958 do listopada 1961.

Urodzony w 1918, absolwent Moskiewskiego Instytutu Historii Literatury i Filozofii. Po napaści Niemiec na Związek Radziecki 22 czerwca 1941 Szelepin walczył w oddziale partyzanckim, nad którym wkrótce objął dowodzenie. W 1943 został wysokiego szczebla funkcjonariuszem Komsomołu; w 1952 – jego przewodniczącym, sprawował to stanowisko do 1958. W tym czasie m.in. towarzyszył Nikicie Chruszczowowi w czasie jego podróży do Chin (w 1954). Pod koniec 1958 został mianowany przez Chruszczowa przewodniczącym Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) ZSRR. Główną przyczyną zwolnienia ze stanowiska ówczesnego szefa KGB Iwana Sierowa była seria dezercji z szeregów KGB, w czasie sprawowania przez niego kierownictwa nad tą instytucją. Sierow odszedł z KGB i został mianowany szefem wywiadu wojskowego GRU.

Szelepin próbował przekształcić KGB w prawdziwą służbę wywiadowczo-kontrwywiadowczą. Starał się także przywrócić organom bezpieczeństwa znaczenie, jakie miały w czasach Stalina. Szelepin przeprowadził głębokie zmiany organizacyjne i personalne. Po odejściu ze stanowiska szefa KGB w listopadzie 1961 Szelepin został mianowany na stanowisko sekretarza Komitetu Centralnego KPZR. Uważano, że po odejściu z KGB Szelepin nadal sprawował kontrolę nad tą instytucją. W 1962 Szelepin został pierwszym wicepremierem; był jednym z organizatorów spisku przeciwko Nikicie Chruszczowowi w 1964. Po obaleniu Chruszczowa został członkiem Prezydium Komitetu Centralnego KC KPZR, był najmłodszym członkiem w Biurze Politycznym KC KPZR. W 1975 Szelepina zwolniono z Biura Politycznego, a rok później w 1976 pozbawiono członkostwa w KC. Do 1984, kiedy odszedł na emeryturę, zajmował drugorzędne funkcje.