Katharine Hepburn

Katharine Houghton Hepburn (ur. 12 maja 1907 w Hartford, zm. 29 czerwca 2003 w Old Saybrook) – aktorka amerykańska, laureatka czterech Oscarów i dwunastu nominacji w kategorii najlepszej aktorki pierwszoplanowej.

Dzieciństwo

Urodziła się jako drugie z sześciorga dzieci chirurga Thomasa N. Hepburna i sufrażystki Katharine Marthy Houghton. Hepburn początkowo uczyła się w domu, później zaczęła uczęszczać do Bryn Mawr College. Poznała tam swojego przyszłego męża, Ludlowa Ogdena Smitha.

Aktorstwem zainteresowała się w college'u, biorąc udział w szkolnych przedstawieniach. Po ukończeniu szkoły poślubiła Smitha 12 grudnia 1928 (rozwiedli się w 1934 r.). Zaraz po zawarciu małżeństwa młoda para wyjechała do Nowego Jorku.

Jak większość aktorek tamtego okresu, Hepburn zaczęła swoją karierę od występów na Broadwayu. Pierwszą główną rolę zagrała w przedstawieniu sztuki George'a Middletona i A.E. Thomasa pt. The Big Pond.

Początek kariery filmowej

Na ekranie debiutowała w dramacie George'a Cukora A Bill of Divorcement, gdzie zagrała u boku Johna Barrymore'a (dziadka aktorki Drew Barrymore).

Pierwszy film z jej udziałem przyniósł tak niespodziewany sukces, że wytwórnia RKO podpisała z nią kontrakt na pięć kolejnych filmów. Już za rolę w swoim drugim filmie Poranna chwała zdobyła pierwszego w swojej karierze Oscara (dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej) w 1933 r.

W tym samym roku zagrała jeszcze m.in. w Małych kobietkach (film przyniósł jej Złoty Medal na Festiwalu w Wenecji). Dwa lata później zdobyła kolejną nominację do Nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej za tytułową rolę w filmie Alice Adams. Oscar został jednak przyznany nie Katharine, a Bette Davis.

Jej kolejne role z okresu trzeciej dekady XX w. przeszły bez większego echa (zagrała m.in. szkocką królową, Marię Stuart, w filmie pod tym samym tytułem). Starała się także o rolę Scarlett O'Hary w Przeminęło z wiatrem, ale powierzono ją wówczas mało znanej Vivien Leigh. Zniechęcona porażkami swoich filmów Hepburn wróciła na deski teatru.

Filadelfijska opowieść

Przełomem okazał się jej występ w Filadelfijskiej opowieści, gdzie grała rolę Tracy Lord. Postać tę najpierw grała w teatrze, dopiero potem postanowiono stworzyć film (prawa do powstania filmu zakupił dla niej specjalnie Howard Hughes). Krytycy wystawili jej bardzo pochlebne recenzje, przyznali nagrodę nowojorskiego stowarzyszenia krytyków. Ponadto otrzymała trzecią nominację do Oscara. Oprócz niej nominowane były w 1940 r. także Bette Davis, Joan Fontaine, Ginger Rogers i Martha Scott. Nagrodę otrzymała Ginger Rogers.

Wielka miłość kobiet roku

 

Spencer Tracy i Katharine Hepburn w Żebrze Adama

 

Dwa lata później trafiła na plan Kobiety roku. Otrzymała kolejną nominację do Oscara. Do nagrody nominowano jeszcze wtedy m.in. Bette Davis i Greer Garson, która zresztą zdobyła statuetkę.

Na planie Kobiety roku partnerował jej popularny aktor Spencer Tracy. Szybko zaiskrzyło między Tracym i Hepburn. Romans na planie zapoczątkował ich trwający ponad 25 lat związek. Hepburn tej miłości podporządkowała całe późniejsze życie. Nie mogli wziąć ślubu, ponieważ Tracy jako katolik nie chciał rozwieść się ze swoją dotychczasową żoną. Razem wystąpili jeszcze w ośmiu filmach w Keeper of the Flame (1942) George'a Cukora, Bez miłości (1945) Harolda S. Bucqueta, Morzu traw (1947) Elia Kazana, Stanie Unii (1948) Franka Capry. W Żebrze Adama (1949) Cukora, w komediach Pat i Mike (1952) Cukora, Biuro na tranzystorach (1957) Waltera Lang i Zgadnij, kto przyjdzie na obiad (1967) Stanleya Kramera.

Afrykańska królowa

 

Katharine Hepburn w filmie Afrykańska królowa

 

W 1951 r. zagrała jedną ze swoich najlepszych ról w filmie Afrykańska królowa. Jej partnerem był Humphrey Bogart.

Otrzymała za ten film kolejną nominację do Oscara, ale statuetka powędrowała do najlepszej przyjaciółki Katharine – Vivien Leigh, która wcieliła się w rolę Blanche DuBois w Tramwaju zwanym pożądaniem. Aktorka była świadkiem na ślubie Vivien i Laurence Oliviera.

Oprócz tego w latach 50. zdobyła jeszcze dwie nominacje do Nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej za Summertime w 1955 r., Rainmaker rok później (statuetka dla Ingrid Bergman za Anastazję) i Nagle, zeszłego lata w 1959 r., kiedy konkurencja była silna: Audrey Hepburn, Elizabeth Taylor, Doris Day i Simone Signoret, która w ostateczności wygrała.

W latach 60. wystąpiła zaledwie cztery razy na ekranie, z czego dwie role przyniosły jej Oscary. W 1962 r. za sprawą filmu U kresu dnia była nominowana znowu z m.in. Bette Davis, ale nagrodę przyznano Anne Bancroft. W tym samym roku za rolę w tym samym filmie dostała nagrodę dla najlepszej aktorki na festiwalu w Cannes.

W 1968 r. dostała Oscara za rolę w filmie Zgadnij, kto przyjdzie na obiad; pokonała Anne Bancroft oraz Faye Dunaway i Audrey Hepburn, której zresztą nie lubiła od momentu, gdy młoda Audrey po swojej pierwszej roli w Rzymskich wakacjach, za którą dostała Oscara, odmówiła zmiany nazwiska na prośbę Katharine, która nie chciała, aby młoda aktorka była kojarzona z nią. W 1969 otrzymała Oscara (za rolę Eleonory Akwitańskiej w filmie Lew w zimie) wraz z Barbrą Streisand. Był to jedyny przypadek w historii, kiedy dwie aktorki dostały jednego Oscara, gdyż otrzymały tyle samo głosów od członków Akademii.

W 1967 r. po raz ostatni spotkała się na planie ze swoim ukochanym Spencerem. Kilka tygodni po ukończeniu zdjęć do Zgadnij, kto przyjdzie na obiad Stanleya Kramera, Tracy zmarł. Hepburn nigdy nie obejrzała tego filmu.

Dalsza kariera

W latach 70. na ekranie pojawiła się osiem razy.

W 1981 r. zagrała w filmie Nad złotym stawem wraz z przedstawicielami klanu Fondów: Henrym i Jane. Film przyniósł jej czwartego i ostatniego Oscara, którego odebrał za nią Jon Voight.

Pod koniec aktorskiej kariery grała w filmach Anthony'ego Harveya Grace Quigley (1984) i Jesienna miłość (1994) oraz George'a Schaefera Mrs. Delafield Wants to Marry (1986), Laura Lansing Slept Hera (1988) i Mężczyzna na poddaszu (1992).

Jej ostatnie role to Ginny w Love Affair (1994) Glena Gordona Carona oraz Cornelia Beaumont w filmie telewizyjnym Tamta Gwiazdka Tony'ego Billa, według opowiadania Trumana Capote'a. Zmarła 29 czerwca 2003 r. w Old Saybrook, stan Connecticut, USA.

Ciekawostki

 

Katharine Hepburn w filmie Stage Door Canteen

 

• Była drugą aktorką, która wygrała jednego po drugim Oscara dla najlepszej aktorki – za rolę w filmie Zgadnij kto przyjdzie na obiad z 1967 r. i za rolę w filmie Lew w zimie z 1968 r. Katharine Hepburn powtórzyła to po Luise Rainer, która otrzymała statuetki w latach 1937 i 1938.
• Żadnego spośród czterech Oscarów nie odebrała osobiście, gdyż nie zjawiała się na ceremonii rozdania nagród.
• Amerykański Instytut Filmowy nazwał ją w 1999 r. najlepszą aktorką spośród 50 największych legend kina, których debiut miał miejsce przed rokiem 1950.
• W 2006 znalazła się na 13. miejscu w plebiscycie magazynu Premiere na najlepszą kreację aktorską wszech czasów za rolę w filmie Lew w zimie
• Pomoc domowa aktorki, Emma Faust Tillman (1892-2007) była uznana w późniejszym okresie za najstarszą żyjącą osobę na świecie.

Filmografia

 

Hepburn w filmie Małe kobietki z 1933 roku

 

• 1994
  • Tamta Gwiazdka (One Christmas) jako Cornelia
  • Przygoda miłosna (Love Affair) jako Ginny
  • Jesienna miłość (This Can't Be Love) jako Marion Bennett
• 1992: Mężczyzna na poddaszu (The Man Upstairs) jako Victoria Brown
• 1988: Tu spała Laura Lansing (Laura Lansing Slept Here) jako Laura Lansing
• 1986: Pani Delafield wychodzi za mąż (Mrs. Delafield Wants to Marry) jako Margaret Delafield
• 1984: Grace Quigley jako Grace Quigley
• 1981: Nad złotym stawem (On Golden Pond) jako Ethel Thayer
• 1979: Kukurydza jest zielona (The Corn Is Green) jako Lilly C. Moffat
• 1978: Olly, Olly, Oxen Free jako Panna Pudd
• 1975
  • Rooster Cogburn jako Eula
  • Love Among the Ruins jako Jessica Medlicott
• 1973
  • Delikatna równowaga (A Delicate Balance) jako Agnes
  • Szklana menażeria (The Glass Menagerie) jako Amanda Wingfield
• 1971: Trojańskie kobiety (The Trojan Women) jako Hekuba
• 1969: Wariatka z Chaillot (The Madwoman of Chaillot) jako Hrabina Aurelia
• 1968: Lew w zimie (The Lion in Winter) jako Eleanor
• 1967: Zgadnij, kto przyjdzie na obiad (Guess Who's Coming to Dinner) jako Christina Drayton
• 1962: U kresu dnia (Long Day's Journey Into Night) jako Mary Tyrone
• 1959: Nagle, zeszłego lata (Suddenly, Last Summer) jako Violet Venable
• 1957: Biuro na tranzystorach (Desk Set) jako Bunny Watson
• 1956
  • Zaklinacz deszczu (The Rainmaker) jako Lizzie Curry
  • Żelazna krynolina (The Iron Petticoat) jako Vinka Kovalenko
• 1955: Urlop w Wenecji (Summertime) jako Jane Hudson
• 1952: Pat i Mike (Pat and Mike) jako Patricia 'Pat' Pemberton
• 1951: Afrykańska królowa (The African Queen) jako Rose Sayer
• 1949: Żebro Adama (Adam's Rib) jako Amanda Bonner
• 1948: Stan Unii (State of the Union) jako Mary Matthews
• 1947
  • Morze traw (The Sea of Grass) jako Lutie Cameron Brewton
  • Miłosna piosenka (Song of Love) jako Clara Wieck Schumann
• 1946: W kręgu zła (Undercurrent) jako Ann Hamilton
• 1945: Bez miłości (Without Love) jako Jamie Rowan
• 1944: Dragon Seed jako Jade
• 1942
  • Kobieta roku (Woman of the Year) jako Tess Harding
  • Keeper of the Flame jako Christine Forrest
• 1940: Filadelfijska opowieść (The Philadelphia Story) jako Tracy Lord
• 1938
  • Drapieżne maleństwo (Bringing Up Baby) jako Susan Vance
  • Wakacje (Holiday) jako Linda Seton
• 1937
  • Obcym wstęp wzbroniony (Stage Door) jako Terry Randall
  • Dziesięć lat życia (Quality Street) jako Phoebe Throssel
• 1936
  • Mary Stuart (Mary of Scotland) jako Królowa Maria Stuart
  • Buntowniczka (A Woman Rebels) jako Pamela Thistlewaite
• 1935
  • Alice Adams jako Alice Adams
  • Sylvia Scarlett jako Sylvia Scarlett
  • Złamane serca (Break of Hearts) jako Constance Dane Roberti
• 1934
  • The Little Minister jako Barbara "Babbie"
  • Raptus (Spitfire) jako Trigger Hicks
• 1933
  • Poranna chwała (Morning Glory) jako Eva Lovelace / Ada Love
  • Małe kobietki (Little Women) jako Josephine "Jo" March
  • Christopher Strong jako Lady Cynthia Darrington
• 1932: A Bill of Divorcement jako Sydney Fairfield

***