Krzysztof Kieślowski

Krzysztof Kieślowski  (ur. 27 czerwca 1941 w Warszawie, zm. 13 marca 1996 tamże) – polski reżyser i scenarzysta filmowy. Karierę rozpoczął jako reżyser specjalizujący się w filmach dokumentalnych (Życiorys, Z punktu widzenia nocnego portiera), jednak w miarę upływu czasu zaangażował się w realizację filmów fabularnych. Sporadycznie podejmował też działalność teatralną.

Jego wczesna twórczość fabularna, utożsamiana z kinem moralnego niepokoju, stanowiła paradokumentalne filmy ukazujące rzeczywistość ówczesnej Polski (Personel, Blizna, Amator, Przypadek). Potem zwrócił się ku motywom metafizycznym, tworząc filmy psychologiczne podejmujące tematy moralne i egzystencjalne (telewizyjny cykl filmowy Dekalog, Podwójne życie Weroniki, trylogia Trzy kolory). Zmianie podlegała także estetyka: wczesna faza twórczości Kieślowskiego charakteryzowała się ascetyczną, naśladującą dokument formą, natomiast późna – wyrafinowanymi zabiegami wizualnymi.

Reżyser był wielokrotnie nagradzany za swoją twórczość, między innymi Europejską Nagrodą Filmową „Felix” oraz Złotym Lwem w Wenecji. Jego kino naśladowali tacy reżyserzy, jak Tom Tykwer czy Jerzy Stuhr.

Młodość i wykształcenie

Krzysztof Kieślowski urodził się 27 czerwca 1941 roku w Warszawie. Jego ojciec, Roman, był chorym na gruźlicę inżynierem budownictwa, natomiast jego matka, Barbara, pracowała na stanowisku urzędniczym. Krzysztof Kieślowski we wczesnej fazie życia cierpiał na chorobę płuc, więc rodzice jeździli z nim do sanatoriów. Często rodzina zmieniała miejsce zamieszkania, przy czym najczęściej Kieślowscy zamieszkiwali w Strzemieszycach w Zagłębiu Dąbrowskim oraz w Sokołowsku na Dolnym Śląsku. Po zdobyciu wykształcenia podstawowego Krzysztof Kieślowski uczęszczał do szkoły pożarnictwa we Wrocławiu, z której zrezygnował po upływie pół roku.

W 1957 roku Krzysztof Kieślowski za radą rodziców rozpoczął naukę w Państwowym Liceum Techniki Teatralnej w Warszawie, w którym dyrektorem był jego wuj. Podczas nauki, trwającej do 1962 roku, był garderobianym takich aktorów jak Tadeusz Łomnicki, Aleksander Bardini i Zbigniew Zapasiewicz. Po ukończeniu szkoły pragnął zostać reżyserem teatralnym, jednak nie mógł podjąć studiów na tym kierunku, gdyż nie był absolwentem szkoły wyższej. Wtedy zdecydował się studiować reżyserię filmową w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi, do której dostał się dopiero za trzecim razem. W 1968 roku ukończył szkołę filmową, a w 1970 roku otrzymał dyplom.

W trakcie studiów w 1967 roku poślubił Marię Cautillo. Z tego związku miał córkę Martę, urodzoną w 1972 roku.

Twórczość filmowa 1966–1969

Pierwsze filmy

Krzysztof Kieślowski zadebiutował w 1966 roku dwiema etiudami szkolnymi: Tramwajem opowiadającym o młodzieńcu goniącym tytułowy pojazd, zrealizowanym przy opiece pedagogicznej Wandy Jakubowskiej, oraz dokumentalnym Urzędem będącym satyrą na panującą w urzędach biurokrację, nad którym opiekę sprawował Kazimierz Karabasz. W 1967 roku wyreżyserował Koncert życzeń o zakładowej wycieczce za miasto, natomiast w 1968 roku – film dokumentalny Zdjęcie. W 1969 roku ukazała się jego praca dyplomowa pod tytułem Z miasta Łodzi, przedstawiająca życie codzienne mieszkańców Łodzi.

1970–1974

Przewaga filmów dokumentalnych

Wczesne lata 70. XX wieku Kieślowski spędził na kręceniu filmów dokumentalnych. W 1970 roku zrealizował Fabrykę, w której skontrastował optymistyczną relację z narad w fabryce traktorów w Ursusie z nędznymi warunkami pracy robotników. W tym samym roku nakręcił wspólnie z Andrzejem Titkowem film Byłem żołnierzem ukazujący weteranów II wojny światowej, którzy stracili wzrok podczas działań wojennych. W 1971 roku ukazał się film Przed rajdem, będący relacją z przygotowań polskiego rajdowca Krzysztofa Komornickiego do Rajdu Monte Carlo. W 1972 roku Kieślowski wyreżyserował Refren o pracy zakładu pogrzebowego oraz (wspólnie z Tomaszem Zygadłą) Robotnicy '71: nic o nas bez nas, ukazujący prawdziwe nastroje wśród robotników po przejęciu władzy w Polsce przez Edwarda Gierka. Film Robotnicy '71 otrzymał wówczas zakaz publikacji i ukazał się jedynie w wersji ocenzurowanej. Sam reżyser określił ten film mianem najbardziej politycznego w swojej karierze. W 1972 roku ukazały się również dokumentalne filmy kontraktowe ukazujące pracę robotników fabrycznych: Między Wrocławiem a Zieloną Górą, Podstawy BHP w kopalni miedzi i Gospodarze.

W 1973 roku Kieślowski stworzył pierwszy półgodzinny film fabularny pod nazwą Przejście podziemne, którego tematyką było spotkanie młodego nauczyciela z jego odseparowaną żoną w Warszawie. W nakręconym w ciągu dziesięciu dni, improwizowanym filmie role małżonków zagrali Teresa Budzisz-Krzyżanowska i Andrzej Seweryn. W tym roku nakręcił także film dokumentalny Murarz o byłym robotniku i aktywiście partyjnym, natomiast w 1974 roku – inscenizowany dokument Pierwsza miłość o parze licealistów wkraczających w dorosłe życie oraz Prześwietlenie podejmujące temat osób z chorobą płuc.

1975–1980

Filmy fabularne i dokumentalne o tematyce społecznej

Pierwszy pełnometrażowy film fabularny Kieślowskiego pod nazwą Personel został wyprodukowany w 1975 roku i był przez krytykę włączany w nurt kina moralnego niepokoju. Bohaterem filmu jest młody idealista (odtwórca roli – Juliusz Machulski) pracujący w teatrze, który przeżywa rozczarowanie tą instytucją i zostaje poddany presji otoczenia, żądającego donosu na kolegę z pracy. Personel stanowił rozrachunek reżysera ze swą przeszłością teatralną. Film, mimo niskiej popularności (miał premierę wyłącznie w telewizji), spotkał się z ciepłym przyjęciem krytyków, zdobył też główną nagrodę na festiwalu w Mannheim oraz nagrodę jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W roku 1975 Kieślowski wyreżyserował również dokument Życiorys o pracy Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej, w którym zainscenizował rozpatrywanie oskarżenia robotnika wyrzuconego z partii, a także dokument Legenda o życiu Stefana Żeromskiego.

W 1976 roku Kieślowski zadebiutował jako twórca fabularnego filmu kinowego Blizna, którego treścią był konflikt dyrektora kombinatu przemysłowego (Franciszek Pieczka) z robotnikami. Reżyser uznał swój film za nieudany, „à rebours socrealistyczny”, ze względu na wyraźne oddzielenie bohaterów dobrych od złych. Krytycy natomiast doceniali Bliznę jako film polityczny, który ukazywał niewydolność gospodarki kraju i korupcję w nim panującą, aczkolwiek zarzucali jej błędy dramaturgiczne i sztucznie wstawione wątki z życia reżysera. Na podstawie ujęć Blizny Kieślowski stworzył dokument Klaps. W tym samym roku wyreżyserował kolejny film fabularny pod nazwą Spokój, którego bohaterem był robotnik wypuszczony z więzienia, próbujący ułożyć sobie życie na nowo (Jerzy Stuhr). Spokój przez cztery lata nie był dopuszczany do obiegu. Gdy został wyemitowany w roku 1980, krytycy zarzucali mu doraźną wymowę, odnosząc go do wydarzeń sierpniowych 1980 roku; rzadziej wspominali o walorach estetycznych filmu.

W latach 1977–1978 Kieślowski zrealizował cztery filmy dokumentalne. Tematem Nie wiem była opowieść wyrzuconego z pracy dyrektora huty, który usiłował się przeciwstawić korupcji w zakładzie; film został opublikowany dopiero w 1981 roku. Szpital traktował o pracy chirurgów przy bardzo niekorzystnych warunkach panujących w szpitalu. Bohaterem filmu Z punktu widzenia nocnego portiera, który otrzymał nagrodę FIPRESCI na Krakowskim Festiwalu Filmowym, był strażnik fabryczny o totalitarnych poglądach. Natomiast Siedem kobiet w różnym wieku traktował o siedmiu tancerkach.

Wielkim sukcesem Kieślowskiego okazał się film fabularny Amator z 1979 roku. Jego bohater (Jerzy Stuhr) jest filmowcem amatorem, który produkuje dokumenty społeczne sprzeczne z propagandą władz i naraża bohaterów swoich filmów na zwolnienia. Amator zyskał znaczący rozgłos wśród krytyków, którzy dostrzegali w nim traktat o roli kina i sztuki w życiu człowieka – z kulminacyjnym zakończeniem ukazującym filmowca kierującego kamerę na siebie; doceniano też łączenie fabuły z dokumentalną narracją. Powszechnie krytykowano natomiast źle zrealizowany wątek miłosny. Amator otrzymał Złoty Medal na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie oraz Złotego Lwa w Gdyni. W 1980 roku Kieślowski zrealizował dwa filmy dokumentalne: Gadające głowy, w których zadawał pytania egzystencjalne przypadkowym osobom, oraz Dworzec, w którym filmował Dworzec Centralny w Warszawie. Z Dworca reżyser był niezadowolony, uznając dokument za niewłaściwą metodę opowiadania o rzeczach intymnych, na dodatek pełną przypadku. Po tej realizacji porzucił kino dokumentalne.

1981–1987

Fabularne filmy społeczne

W 1981 roku Kieślowski wyreżyserował dwa filmy. Pierwszy, ukończony tuż przed stanem wojennym Krótki dzień pracy, powstał na podstawie reportażu Hanny Krall Widok z okna na pierwszym piętrze. Jego bohaterem był lokalny sekretarz partii komunistycznej, który musiał się zmierzyć z robotnikami strajkującymi w 1976 roku. Sam reżyser uznał ten film za całkowicie nieudany, gdyż sekretarz partii został w nim przedstawiony schematycznie, bez wejścia w jego psychikę. Drugi film, Przypadek, który został upowszechniony dopiero w 1987 roku, traktował o studencie (Bogusław Linda), który decyduje się na wyjazd do Warszawy. Od tej pory film pokazuje trzy wersje wydarzeń: zależnie od tego, czy student zdąży na pociąg, czy nie, zostaje aktywistą komunistycznym, działaczem „Solidarności” lub człowiekiem niezaangażowanym w politykę. We wszystkich przypadkach ponosi klęskę. Przypadek uzyskał bardzo zróżnicowane opinie krytyków – traktowali go oni jako film polityczny odnoszący się do wydarzeń przełomu lat 70. i 80. XX wieku, z niepotrzebnie rozbudowanym wątkiem erotycznym. Zwracano jednak uwagę na poruszoną w filmie rolę przypadku ludzkiego i podatności człowieka na otoczenie.

W 1984 roku Kieślowski wyreżyserował film Bez końca, którego bohaterem był zmarły adwokat (Jerzy Radziwiłowicz), wracający między żywych w celu obrony robotnika sądzonego w procesie politycznym. Początkowo reżyser planował zrobienie filmu dokumentalnego o pracy sądów w trakcie stanu wojennego, jednak gdy okazało się, że represje ustały, zdecydował się na fabułę. Nawiązał kontakt z adwokatem Krzysztofem Piesiewiczem, po czym obaj wspólnie napisali scenariusz, rozpoczynając wieloletnią współpracę. Po premierze Bez końca spotkał się z ostrą krytyką zarówno pism reżimowych, które zarzucały filmowi ukazywanie pesymistycznego obrazu Polski, jak i krytyków opozycyjnych, którzy doszukiwali się w nim przejawów kolaboracji Kieślowskiego z władzą; film był krytykowany również za stronniczość i nielogiczność fabularną. Obrońcy filmu wskazywali natomiast jako zaletę sugestywny obraz Polski 1982 roku oraz elementy symboliczne. Mimo to Kieślowski zraził się do polskiej krytyki.

1987–1993

Fabularne filmy metafizyczne

Mimo negatywnego przyjęcia Bez końca Kieślowski nadal tworzył w Polsce. Krzysztof Piesiewicz wysunął propozycję stworzenia cyklu filmów telewizyjnych, który nazwano Dekalogiem. Akcja cyklu, składającego się z dziesięciu filmów-moralitetów luźno inspirowanych Dekalogiem, obraca się wokół życia mieszkańców osiedla mieszkaniowego w Warszawie. Poszczególne części łączyła muzyka Zbigniewa Preisnera, a także postać obserwatora, która pojawiła się w ośmiu filmach cyklu. Za granicą Dekalog został odebrany przychylniej niż w Polsce; po premierze w 1989 roku cykl otrzymał nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. W trakcie kręcenia Dekalogu dwa filmy opublikowano w wersji pełnometrażowej. Pierwszy, stworzony w 1987 roku Krótki film o zabijaniu, jest opowieścią o młodzieńcu (Mirosław Baka) skazanym na śmierć za morderstwo. Po wyświetleniu na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes film zebrał entuzjastyczne recenzje francuskich krytyków, którzy okrzyknęli go arcydziełem i doszukali się w Kieślowskim estety poruszającego tematykę metafizyczną; Krótki film o zabijaniu otrzymał nagrodę FIPRESCI w Cannes, Złotego Lwa w Gdyni oraz Europejską Nagrodę Filmową „Felix”, przyznaną po raz pierwszy. Pod jego wrażeniem w Polsce wstrzymano wykonywanie kary śmierci. Kolejny film pełnometrażowy pod nazwą Krótki film o miłości, opublikowany w 1988 roku, traktował o młodym człowieku (Olaf Lubaszenko), który zakochuje się w dojrzałej kobiecie (Grażyna Szapołowska). Krótki film o miłości również zyskał uznanie krytyków, zdobywając kolejną nagrodę FIPRESCI (tym razem na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastián) oraz pięć nagród w Gdyni, w tym Złotego Lwa. W 1988 roku ukazał się również ostatni dokument Kieślowskiego pod nazwą Siedem dni w tygodniu, opublikowany w ramach holenderskiej serii Życie miejskie.

Po sukcesie Dekalogu Kieślowski nakręcił koprodukcję polsko-francuską Podwójne życie Weroniki, która była metafizyczną opowieścią o dwóch identycznych kobietach żyjących w Polsce i we Francji (obie grane przez Irène Jacob). Podwójne życie Weroniki zyskało pozytywne opinie krytyków, otrzymując kolejną nagrodę FIPRESCI w Cannes.

Dorobek Kieślowskiego zwieńczyła międzynarodowa, francusko-polsko-szwajcarska trylogia Trzy kolory kręcona w latach 1993–1994, która odwoływała się do hasła rewolucji francuskiej: „Wolność, równość, braterstwo”. Pierwszy film z trylogii, Niebieski, był opowieścią o żonie (Juliette Binoche) wybitnego kompozytora, która po utracie swojej rodziny w wypadku samochodowym zostaje pozbawiona zobowiązań, lecz odczuwa w związku z tym wewnętrzną pustkę. Niebieski zyskał pozytywny odbiór krytyków, otrzymując Złotego Lwa w Wenecji oraz trzy Cezary. Drugi film należący do trylogii, Biały traktował o polskim fryzjerze (Zbigniew Zamachowski), który zostaje porzucony przez swoją francuską żonę i usiłuje zemścić się na niej. Biały, pomimo rozczarowania krytyków zmianą stylu przez reżysera i płytkością fabularną, otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia za reżyserię na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie. Tematem ostatniego filmu z trylogii, Czerwonego, była samotność występująca wśród ludzi. Czerwony uzyskał bardzo pozytywne recenzje krytyków, którzy zachwycili się zdjęciami Piotra Sobocińskiego oraz sposobem opowiadania fabuły; był też nominowany do Oscara w trzech kategoriach. Film miał też duże szanse na otrzymanie Złotej Palmy w Cannes, lecz ostatecznie przegrał z Pulp Fiction Quentina Tarantino.

Działalność filmowa i teatralna

Kieślowski działał nie tylko jako reżyser filmowy. W 1971 roku został członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a w latach 1978–1981 był jego wiceprezesem. Wykładał również reżyserię i pisanie scenariuszy na uczelniach filmowych w Katowicach (1979–1982), Berlinie Zachodnim (1984), Helsinkach (1988), w Szwajcarii (1985, 1988, 1992) oraz w Łodzi (1993–1996). Pod koniec 1977 roku zadebiutował jako reżyser teatralny, realizując sztukę Życiorys na podstawie własnego filmu dokumentalnego. Współpracował z Teatrem Telewizji, reżyserując trzy sztuki: Szach królowi Stefana Zweiga (1972), Dwoje na huśtawce Williama Gibsona (1976) oraz Kartotekę Tadeusza Różewicza (1977).

Śmierć

W ostatnich miesiącach życia Kieślowski przygotowywał wraz z Krzysztofem Piesiewiczem scenariusz do planowanego filmowego tryptyku. Zmarł 13 marca 1996 roku po operacji serca, z którym miewał coraz częstsze problemy. Został pochowany 19 marca 1996 roku na warszawskim cmentarzu na Powązkach. Nagrobek ukazujący charakterystyczne kadrujące dłonie reżysera zaprojektował Krzysztof M. Bednarski.

Styl filmowy

Kinematografia Krzysztofa Kieślowskiego po jego międzynarodowym sukcesie była porównywana do dzieł takich reżyserów, jak Ingmar Bergman, Robert Bresson czy też Roberto Rossellini, aczkolwiek wytworzył on swój odrębny styl filmowy. Kieślowski inspirował się także literaturą, jako najważniejszych dla niego twórców wskazując Fiodora Dostojewskiego, Thomasa Manna, Franza Kafkę i Alberta Camusa.

Styl dokumentalny

W swej pracy dyplomowej Kieślowski wyłożył podstawowe cechy swojej twórczości dokumentalnej. Jego zdaniem dokument pokazuje prawdziwe wydarzenia, więc na jego potrzeby nie jest konieczne przekształcanie rzeczywistości. Celem jego początkowej twórczości było zatarcie granicy między dokumentem a fikcją fabularną, w celu uzyskania jak największego realizmu. Manifest Kieślowskiego zakładał bardziej precyzyjne ukazywanie rzeczywistości, poszukiwanie w niej cech charakterystycznych dla filmu fabularnego.

Kieślowskiego w dokumentalnej fazie twórczości cechowała wrażliwość na los innych ludzi oraz zdolność dokładnej obserwacji świata. Nie oceniał on bohaterów swoich filmów, pozwalając im na własną ocenę zjawisk i wartości. Jego dokumenty demaskowały zarazem wady represyjnego systemu komunistycznego, który nie uznawał indywidualności.

Styl filmów fabularnych

W pierwszej fazie swej twórczości fabularnej Kieślowski kontynuował założenia dokumentu, wyrażające się w opisywaniu rzeczywistości Polski przełomu lat 70. i 80. XX wieku. W filmach kręconych przez reżysera w latach 70. XX wieku silnie zaznaczone są wątki autobiograficzne (Personel, Amator), w których Kieślowski ukazał swe rozczarowanie teatrem i odkrycie niebezpieczeństw, jakie kryją się za realizacją dokumentów. W Amatorze dokonana została rewizja poglądów reżysera na opisywanie świata: bohater tego filmu decyduje się ostatecznie na poznanie samego siebie. Bohaterowie filmów społecznych Kieślowskiego (Spokój, Przypadek, Bez końca) dążą do zachowania neutralności i czystości moralnej w obliczu problemów społeczno-politycznych Polski, co prowadzi do ich klęski. Reżyser często (Blizna, Krótki dzień pracy, Przypadek) ukazywał podrzędne osoby z władzy komunistycznej, nie unikając ich schematycznego podziału na ludzi uczciwych, o czystych intencjach oraz pełnych podłości i odizolowanych od społeczeństwa. Ostatecznie w Bez końca Kieślowski porzucił opisywanie rzeczywistości, tworząc metaforyczny obraz społeczeństwa polskiego bez ukazywania władzy w jakiejkolwiek postaci.

Druga faza twórczości fabularnej reżysera była skupiona na zagadnieniach z zakresu metafizyki. Rozpoczął ją Dekalog, w którym Kieślowski odciął się ostatecznie od polityki i starał się postawić uniwersalne pytania moralne, jednocześnie odbiegając od realiów współczesnej Polski. Przemiana ta spowodowała, że z braku zaczepienia w rzeczywistości reżyser zaczął tworzyć własny, odrębny świat. W Podwójnym życiu Weroniki między dwiema bohaterkami występuje szczególna więź, która pozwala drugiej z nich na niepowtórzenie błędów pierwszej. Trylogia Trzy kolory z kolei traktowała o różnych formach miłości w świecie racjonalnym końca XX wieku, łącząc melodramat z kinem autorskim i inspiracją postmodernizmem na poziomie bliskim kiczowi. Niebieski podejmował polemikę z formułą klasycznego melodramatu, jednocześnie ukazując proces otrząśnięcia się człowieka z tragedii rodzinnej. Biały z kolei stanowi szereg cytatów i aluzji do klasyków kina. Czerwony, będący najbardziej odległym od rzeczywistości i metaforycznym filmem reżysera, zamyka dzieje bohaterów tryptyku, stanowiąc jednocześnie refleksję o znaczącej roli przypadku w życiu człowieka.

Strona estetyczna

Filmy dokumentalne, a także wczesne fabularne w dorobku Kieślowskiego, ukazywały Polskę w całej swej brzydocie, uwypuklając jej bezbarwny krajobraz. Twórczość wczesną Kieślowskiego wyróżniają ascetyczna forma, chłodne ukazywanie ponurej rzeczywistości PRL-u oraz brak różnic między głównymi bohaterami a statystami.

W Dekalogu Kieślowski zaczął stosować wyszukane zabiegi wizualne, na przykład budowę drugiego planu w głębi sceny czy też ujęcia pod światło z zastosowaniem kontrastu. Zastosował też liczne niedomówienia fabularne; dzieła z tego cyklu były utworami kontemplacyjnymi, o powolnym rytmie. W związku z tym francuska krytyk Véronique Campan opisała Kieślowskiego jako „reżysera bezczynności, nudy, powolności” i „mistrza opisów”.

Od filmu Podwójne życie Weroniki uwidacznia się zmiana estetyki autorskiej. Kieślowski zaczął tworzyć własną rzeczywistość, w związku w czym filmowany przez niego świat stał się malowniczy, nabrał uroku oraz stylu, przypominając reklamy drukowane i telewizyjne. W związku ze skupieniem się reżysera na twarzach głównych bohaterów znaczenia nabrały ich najdrobniejsze gesty.

Zmiany były widoczne także w muzyce. We wczesnej fazie twórczości Kieślowski używał oszczędnej, niekoniecznie powiązanej z dramaturgią filmu ścieżki dźwiękowej. Od filmu Bez końca reżyser podjął stałą współpracę z kompozytorem Zbigniewem Preisnerem, co przełożyło się na zmianę w muzyce; przyczyniała się ona do wzmocnienia dramaturgii i współgrała z obrazem.

Kieślowski przywiązywał wielką uwagę do montażu. Po nakręceniu materiału filmowego często wycinał spore fragmenty filmu, tworząc niedomówienia i tajemnice w fabule.

Znaczenie

Twórczość Krzysztofa Kieślowskiego wywarła znaczący wpływ na dalszą kinematografię. Inspirację jego kinem dostrzegano w filmach Nuri Bilge Ceylana czy Grzegorza Zglińskiego; do korzystania z dorobku reżysera przyznał się też Cristian Mungiu. Jerzy Stuhr, który wykazywał znaczną inspirację dziełami Kieślowskiego, zadedykował mu swój film Historie miłosne, w którym również przedstawił moralitet o miłości; wykorzystał również zarzucony scenariusz Kieślowskiego, tworząc film Duże zwierzę. Kinematografia Kieślowskiego wywarła wpływ również na twórczość Toma Tykwera, który też wykorzystał jego niezrealizowany scenariusz (napisany wraz z Krzysztofem Piesiewiczem) do filmu Niebo, mającego być w zamierzeniu początkiem trylogii; w 2006 roku ukazał się drugi film z nieukończonego tryptyku, Piekło w reżyserii Danisa Tanovicia.