Powiedz o tym miejscu
pl

Wyemitowano pierwszy odcinek serialu "Czterej pancerni i pies"

Nie ma jeszcze zdjęć z wydarzenia. Dodaj zdjęcie!
Data wydarzenia:
09.05.1966

Czterej pancerni i pies – serial telewizyjny w reżyserii Konrada Nałęckiego, według scenariusza Janusza Przymanowskiego na podstawie książki tegoż autora pod tym samym tytułem. Fabuła przedstawia losy załogi czołgu Rudy i psa Szarika podczas II wojny światowej. Serial powstał w latach 1966-1970. Czołówka serialu zmieniła się raz w odcinku 8.

Czterej Pancerni i Pies 01 Załoga

Lista odcinków

Seria I, rok 1966 (9 maja – pierwsza emisja)

  • 1. Załoga
  • 2. Radość i gorycz
  • 3. Gdzie my – tam granica
  • 4. Psi pazur
  • 5. „Rudy”, miód i krzyże
  • 6. Most
  • 7. Rozstajne drogi
  • 8. Brzeg morza

Seria II, rok 1969

  • 9. Zamiana
  • 10. Kwadrans po nieparzystej
  • 11. Wojenny siew
  • 12. Fort Olgierd
  • 13. Zakład o śmierć
  • 14. Czerwona seria
  • 15. Wysoka fala
  • 16. Daleki patrol
  • 17. Klin
  • 18. Pierścienie
  • 19. Tiergarten
  • 20. Brama
  • 21. Dom

Postacie i obsada aktorska

(Role główne i drugoplanowe pojawiają się we wszystkich bądź w zdecydowanej większości odcinków)

Role główne

  • porucznik Olgierd Jarosz, Olgierd (Roman Wilhelmi) – dowódca czołgu, w cywilu meteorolog, najbardziej charyzmatyczna postać serialu. Potomek Polaków zesłanych na Syberię przez cara. Poległ na końcu pierwszej serii serialu, na Pomorzu, niedaleko Gdyni (jego postać występuje w odc. 1-6).
  • kapral/plutonowy/sierżant Gustaw Jeleń, Gustlik (Franciszek Pieczka) – ładowniczy czołgu, najsilniejszy w załodze, wielokrotnie popisujący się swoją niemal nadludzką siłą, a kilka razy ratujący własną tężyzną życie całej załodze. Ślązak z Ustronia (Śląsk Cieszyński). Przed okresem opisywanym w filmie został siłą wcielony do niemieckich wojsk pancernych, skąd uciekł do Rosjan uprowadzając czołg, w którym służył. Gdy załoga Rudego dostała nowy czołg (5-osobowy), zostaje działonowym. Pod koniec III serii awansowany do stopnia sierżanta.
  • kapral/plutonowy/sierżant/podporucznik Jan Kos, Janek (Janusz Gajos) – strzelec-radiotelegrafista, a po śmierci Olgierda mianowany dowódcą czołgu, najmłodszy w załodze, gdańszczanin, jego ojciec walczył podczas obrony Westerplatte. Janek przez całą pierwszą serię filmu szuka ojca, odnajdując go w końcu nad samym Bałtykiem. Jest świetnym snajperem. Pod koniec III serii awansowany do stopnia podporucznika.
  • plutonowy/sierżant/starszy sierżant Grigorij Saakaszwili, Grześ (Włodzimierz Press) – czołgowy kierowca-mechanik, Gruzin z charakterystycznym wąsikiem. Od wachmistrza Kality dostaje szablę ułańską. Pod koniec III serii awansowany do stopnia starszego sierżanta.
  • szeregowy/kapral Tomasz Czereśniak, Tomuś, Tomek (Wiesław Gołas) – strzelec-radiotelegrafista czołgu, pochodzi ze wsi Studzianki, dołącza do załogi na Pomorzu (odc. 9), bardzo przywiązany do swojego chłopskiego pochodzenia, gra na akordeonie. Podobnie jak Gustlik, niezwykle silny i podobnie jak Janek, świetny strzelec. Zaczynał w leśnej partyzantce. Gdy załoga Rudego dostała nowy czołg (5-osobowy), zostaje ładowniczym. Pod koniec III serii awansowany do stopnia kaprala.
  • Szarik (pol. „kuleczka”) – pies Janka, jako szczeniak pochodził od suki towarzyszącego Jankowi na dalekim wschodzie ZSRR Jefima Siemionowicza, członek załogi czołgu, wielokrotnie pomocny w potrzebie. W filmie jego rolę odgrywały trzy psy – „Trymer” (główny) oraz „Atak” i „Spik” (dwaj dublerzy).
  • kapral/plutonowy Franciszek Wichura, Wichura, Franek (Witold Pyrkosz) – okazjonalnie zastępuje czołgowego mechanika-kierowcę, m.in. w akcji nieopodal Schwarzer Forst, przyprowadza też z bazy pojazdów nowego „Rudego” zakupionego ze środków zebranych na zabawie w zdobytym Gdańsku; choć jest przede wszystkim kierowcą samochodowym, ma ambicje prowadzenia pojazdu bojowego i po śmierci Olgierda wprost mówi o swym wejściu do załogi „Rudego”; gdy załoga dostała nowy czołg (5-osobowy), dołącza do załogi jako strzelec-radiotelegrafista. Pod koniec III serii awansowany do stopnia plutonowego.
  • Rudy – nazwa czołgu typu T34/76 i T-34/85 (od odc. 16) o numerze taktycznym 102. W serialu obie wersje czołgu „odgrywa” model T-34/85. Różnią się one m.in. liczbą członków załogi. Pierwszy jest 4-osobowy (stąd „Czterej pancerni”), a drugi 5-osobowy (do załogi dochodzi Wichura). Czołg w filmie wchodzi w skład Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte, choć często wraz z załogą bierze udział w „indywidualnych” akcjach poza ugrupowaniem macierzystego oddziału. Jeden z pojazdów, które „zagrały” „Rudego” w serialu, do lat 80. znajdował się w zbiorach muzeum broni pancernej w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Pancernych w Poznaniu.

Postacie drugoplanowe

  • sierżant Marusia Ogoniok, Marusia (Pola Raksa) – Rosjanka, rudowłosa sanitariuszka w Armii Czerwonej, narzeczona Janka. W serialu pojawia się w odc. 4- Pod koniec III serii przenosi się do Wojska Polskiego i bierze ślub z Jankiem.
  • plutonowy Lidia Wiśniewska, Lidka (Małgorzata Niemirska) – radiotelegrafistka w brygadzie, przez całą fabułę kochała się bez wzajemności w Janku, by w końcu poślubić Grigorija (faktycznie flirtowała ze wszystkimi napotkanymi żołnierzami), warszawianka.
  • Pułkownik, Generał, Stary (Tadeusz Kalinowski) dowódca brygady pancernej, najczęściej w polowej furażerce na głowie (rogatywkę zakładał tylko przy specjalnych okazjach), w idealnie obciągniętym (bez fałd) mundurze i zawsze ciasno zapięty pod samą szyją, postać wygłaszająca w filmie najbardziej patetyczne i oficjalne kwestie, a do żołnierzy zwracająca się niemal po ojcowsku, przez nich zaś traktowany z olbrzymim respektem i szacunkiem. Pod koniec III serii awansowany do stopnia generała brygady. W książce, ta postać od początku ma stopień generała. Ostatnią część serii „Pancernych” udźwiękowiono częściowo już w czasie po śmierci grającego go aktora. Z tego względu w ostatnich odcinkach serialu głosu pułkownikowi użycza inny aktor – Józef Nowak.
  • Honorata (Barbara Krafftówna) – dziewczyna z Koniakowa w Beskidzie Śląskim, miłość Gustlika. Służyła jako pokojówka u generała Wehrmachtu (pojawia się w odc. 16-18 i 21).
  • kapral podchorąży Daniel „Magneto” Łażewski (Tomasz Zaliwski) – były powstaniec z 1944, jego przydomek, jak sam wyjaśnia, pochodzi od urządzenia do generowania iskier, pośmiertnie awansowany do podporucznika, (pojawia się w odcinkach 16-18).
  • Obergefreiter Kugel (Stanisław Gronkowski) członek załogi „Sprengkommando”, mieszkaniec pobliskiego Ritzen, pacyfista, zamknięty w areszcie za defetyzm, znający język polski, uświadamiany „politycznie” przez Gustlika (pojawia się w odcinkach 14-16, 21).

Inne postacie

(Postacie pojawiające się w kilku odcinkach)

  • Józef Nalberczak – Fiedia „Jołki-połki” (1, 3)
  • Janusz Kłosiński – starszy sierżant Czernousow (1, 3, 6-9, 12-16, 18-19, 21)
  • Krzysztof Litwin – chorąży Zenek (1, 3-4)
  • Tadeusz Fijewski – Czereśniak, ojciec Tomka (4, 9, 21)
  • Jan Cybulski – kucharz (4-5)
  • Stanisław Jasiukiewicz – porucznik Stanisław „West” Kos, ojciec Janka (7-9, 21)
  • Aleksander Sewruk – generał radziecki (4, 7-9)
  • Florian Wolny – Kaszub (7-9)
  • Ryszard Kotys – radziecki saper z oddziału Czernousowa (8, 14)
  • Waldemar Kwasieborski – żołnierz z oddziału Czernousowa (8, 13)
  • Zdzisław Grudzień – żołnierz z oddziału Czernousowa (8, 13)
  • Krzysztof Chamiec – kapitan Hugo Krummel, dowódca spadochroniarzy (10-11)
  • Mieczysław Stoor – wachmistrz Feliks Kalita (10-12)
  • Andrzej Wohl – kawalerzysta ze szwadronu Kality (11-12)
  • Franciszek Trzeciak – kawalerzysta ze szwadronu Kality (11-12)
  • Mieczysław Czechowicz – sierżant Konstanty Szawełło (13, 15-16, 18-21)
  • Jerzy Turek – szeregowy Józek Szawełło (13, 15-16, 18-21)
  • Andrzej Herder – chorąży żandarmerii (13-15, 19)
  • Roman Sykała – pułkownik (14-15, 19)
  • Roman Talarczyk – radiotelegrafista (14-15)
  • Kazimierz Talarczyk – major wzywający „Rosomaka” (15, 19-20)
  • Piotr Wysocki – porucznik Kozub, „Hiszpan” (16-18)
  • Wiesław Michnikowski – chorąży felczer Stanisław Zubryk (16, 18-21)
  • Marian Opania – kapral podchorąży Marian „Zadra” Łażewski, awansowany do podporucznika (17-20)
  • Joanna Sobieska – lekarka Irena (17-18)
  • Zygmunt Kęstowicz – pułkownik, dowódca brygady haubic (18-20)
  • Roman Kłosowski – sierżant podchorąży Staśko (18-19)
  • Aleksandr Bielawski – kapitan Iwan Pawłow (19-21)

Postacie epizodyczne

(Postacie pojawiające się tylko w jednym odcinku)

  • Zdzisław Karczewski – Jefim Siemionowicz (1)
  • Mieczysław Łoza – major w komendzie werbunkowej (1)
  • Tadeusz Skorulski – żołnierz radziecki w wagonie (1)
  • Andrzej Dadaczyński – lekarz (1)
  • Wojciech Siemion – kpr. Kucharek (2)
  • Zygmunt Zintel – grabarz (2)
  • Anna Lutosławska – nauczycielka z Lublina (2)
  • Tadeusz Kozłowski – kierownik fabryki zapraszający pancernych na spotkanie (2)
  • Kazimierz Runowski – jeden z pracowników fabryki (2)
  • Jolanta Lothe – Rosjanka kierująca ruchem na moście (2)
  • Asja Łamtiugina – dziewczyna wręczająca Gustlikowi kwiatki (2)
  • Wiesław Kowalczyk – SS-mann w grobowcu (2)
  • Janusz Hejnowicz – Niemiec w okularach w grobowcu (2)
  • Zdzisław Giżejewski – mieszkaniec wioski pytający o pochodzenie Grigorija (2)
  • Mieczysław Piotrowski – mieszkaniec wioski, którego Janek wypytuje o ojca (2)
  • Stefania Cybulska – kobieta wysyłająca Julkę po jedzenie dla psa (2)
  • Janusz Paluszkiewicz – kapitan Baranow (4)
  • Jerzy Smyk – Sybirak (4)
  • Wojciech Malec – żołnierz komentujący nowe zadanie Rudego (4)
  • Andrzej Richter – artylerzysta (4)
  • Tadeusz Jurasz – żołnierz niemiecki, z którym walczy Janek (4)
  • Władysław Lepka – żołnierz powożący wozem z rannymi (4)
  • Elżbieta Nurczyńska – Sonia, dziewczyna pisząca list Marusi (5)
  • Ryszard Jaśniewicz – żołnierz naprawiający radiostacje (5)
  • Stefan Kantek – oficer w polówce asystujący pułkownikowi podczas wręczania Krzyży Walecznych (5)
  • Ferdynand Matysik – dowódca niemieckich zwiadowców (5)
  • Eliasz Kuziemski – Warszawiak z chrypką (6)
  • Barbara Rachwalska – kobieta rzucająca doniczką (6)
  • Kazimierz Malesza – chłopak uczestniczący w walkach na Pradze (6)
  • Artur Młodnicki – lekarz-profesor w szpitalu (6)
  • Elwira Stankiewicz – Helcia, dziewczynka recytująca wiersz (6)
  • Henryk Radecki – Ziółko (6)
  • Jacek Gacparski – chłopak w szpitalu (6)
  • Ewaryst Jaskólski – mężczyzna skaczący z balkonu (6)
  • Zdzisław Klucznik – Iwan (7)
  • Hanna Skarżanka – Natasza, artystka cyrkowa (7)
  • Henryk Kluba – konferansjer (7)
  • Stanisław Michalik – żołnierz-widz na przedstawieniu rozmawiający z Jankiem (7)
  • Zygmunt Bielawski – żołnierz z oddziału Czernousowa (7)
  • Mieczysław Tumidajski – żołnierz z oddziału Czernousowa (7)
  • Kazimierz Ostrowicz – oficer niemiecki przesłuchujący Janka (7)
  • Barbara Stesłowicz – Tamara, żołnierka radziecka z punktu kontrolnego na skrzyżowaniu (7)
  • Henryk Talaga – kierowca ciągnika wozu cyrkowego (7)
  • Bolesław Abart – dowódca radzieckich pilotów (7)
  • Bolesław Abart – Niemiec kontrolujący linię telefoniczną (8)
  • Wiesław Krawczyński – szef radzieckich mechaników (8)
  • Adam Wolańczyk – żołnierz niemiecki, wzięty do niewoli na polu minowym (8)
  • Henryk Teichert – żołnierz niemiecki w bunkrze (8)
  • Jadwiga Andrzejewska – Czereśniakowa, matka Tomka (9)
  • Bogdan Wiśniewski – chorąży kwaterujący u Czereśniaka (9)
  • Krzysztof Żurek – młody saper rozminowujący pole Czereśniaka (9)
  • Zbigniew Koczanowicz – sklepikarz (9)
  • Jan Paweł Kruk – bandzior I (9)
  • Wiesław Grzelczak – bandzior II (9)
  • Ewa i Małgorzata Kubicówny – bliźniaczki Ania i Hania Borowianki (9)
  • Czesław Piaskowski – żołnierz radziecki eskortujący jeńców (9)
  • Zygmunt Urbański – cywil meldujący o jeńcach pod Jasieniem (9)
  • Stanisława Zawiszanka – kobieta poszukująca synka Mareczka (9)
  • Antoni Majak – dezerter niemiecki [starszy] odbierający Czereśniakom ubrania (9)
  • Henryk Matwiszyn – dezerter niemiecki [młodszy] odbierający Czereśniakom ubrania (9)
  • Zygmunt Malawski – oficer niemiecki w grupie jeńców (9)
  • Eugeniusz Korczarowski – zwiadowca niemiecki w polskim mundurze (10)
  • Eugeniusz Kamiński – niemiecki spadochroniarz-zwiadowca w Schwarzer Forst (10)
  • Iwona Słoczyńska – Niemka-zwiadowca w Schwarzer Forst (10)
  • Antoni Szubarczyk – podwójna rola: plutonowy z folwarku oraz wąsaty kapral z leśniczówki, ojciec plutonowego (11)
  • Franciszek Szydełko – niemiecki spadochroniarz I (11)
  • Zbigniew Geiger – niemiecki spadochroniarz II (11)
  • Jerzy Braszka – kawalerzysta ze szwadronu Kality rewidujący jeńców z oddziału hauptmanna Krummela (11)
  • Tadeusz Ordeyg – niemiecki leśniczy (11)
  • Zygmunt Hübner – rotmistrz (12)
  • Zbigniew Stanek – leutnant, dowódca desantu niemieckiego (12)
  • Józef Para – porucznik spisujący skład załogi czołgu 102 (13)
  • Andrzej Krasicki – Brigadeführer SS (13)
  • Zbigniew Niewczas – Scharführer SS Wert (13)
  • Mirosław Szonert – kapitan Abwehry (13)
  • Marian Nowicki – inżynier, konstruktor nowych pocisków przeciwpancernych (13)
  • Zbigniew Józefowicz – major żandarmerii (13)
  • Waldemar Wilhelm – porucznik żandarmerii (13)
  • Andrzej Sołtysik – żandarm niemiecki kierujący ruchem niedaleko poligonu Kandlitz (13)
  • Aleksander Jasiński – dowódca niemieckich artylerzystów w Ritzen (14)
  • Andrzej Grześkowiak – żołnierz niemiecki, którego Czereśniak wciąga pod plandekę (14)
  • Czesław Przybyła – żołnierz niemiecki z Sprengkommando, któremu Janek udaremnia telefoniczne wezwanie pomocy (14)
  • Stanisław Przygórski – major Kubiak, towarzyszący pułkownikowi na rynku w Ritzen (15)
  • Leon Pietraszkiewicz – Niemiec pasący krowy (16)
  • Tomasz Karasiński – żołnierz radziecki, który pożyczył Marusi swoje buty (16)
  • Jerzy Block – więzień, którego pancerni znajdują w ruinach kościoła (16)
  • Stanisław Jaroszyński – jeniec niemiecki (16)
  • Helena Makowska – więźniarka z wyzwolonego obozu (16)
  • Zenon Burzyński – żołnierz niemiecki pełniący wartę przy moście zwodzonym (16)
  • Marek Barbasiewicz – żołnierz niemiecki dobijający się do willi generała (17)
  • Krystyna Kołodziejczyk – magazynierka Katarzyna (18)
  • Saturnin Żórawski – Francuz I (18)
  • Zdzisław Leśniak – Francuz II (18)
  • Marcel Novek – Francuz III (18)
  • Mikołaj Sprudin – radziecki kierowca podwożący Honoratę do Ritzen) (18)
  • Michał Gazda – porucznik w sztabie (19)
  • Janusz Przymanowski – fotograf na weselu Marusi i Janka oraz Honoratki i Gustlika (21)
    (wypowiada słowa: „Schowcie ozór, dejcie pozór...”)
  • Michał Nałęcki – Harry, żołnierz amerykański (21)
  • Witold Skaruch – Polak z Ohio (21)
  • Konrad Nałęcki – kapral rozmawiający przy stole z Czereśniakiem (21)
  • Adam Zagórski – oficer towarzyszący generałowi (21)
  • Edward Kądziołka – kierowca generalskiego willysa (21)
  • W odc. 2 wystąpili mieszkańcy lubuskiej wsi Olszyniec: Piotr Polaczek (chłop z „ostrą” brodą), Stanisław Gołąb (wąsaty chłop w czapce mówiący słowa: „Ja znam tamte strony”), Jan Zdanowicz (chłopiec mówiący słowa „Tato, polskiego psa przywieźli”), Zygmunt Jasiewicz (dziecko na kolanach Kosa)
  • W scenach wesela w odc. 21 wystąpił Zespół Regionalny z Istebnej: Maria Matloch (kobieta witająca nowożeńców chlebem), Jak Kawulok (gajdy), Zuzanna Kawulok (skrzypce), Michał Motyka (klarnet), Anna Bury (kierownik zespołu), Joanna Urbaczka, Olga Urbaczka, Jan Juroszek, Maria Juroszek, Władysław Juroszek, Renata Gruca, Joanna Kaczmarczyk, Jan Sikora, Franciszek Sikora, Stanisława Majeranowska, Anna Juroszek, Elżbieta Kukuczka, Elżbieta Urbaczka, Helena Bury

Obsada dubbingu i kaskaderzy

  • Henryk Matwiszyn – dubler Janusza Gajosa, jako Janek Kos w scenach na cmentarzu (2), jako Janek Kos w scenach nad morzem (8)
  • Wanda Żejmo – głos Rosjanki, rola Jolanty Lothe (2)
  • Jan Jakub Kolski – głos chłopca mówiącego słowa „Tato, polskiego psa przywieźli” (2)
  • Henryk Kluba – głos kaprala Mariana Babuli, żołnierza dekorowanego Krzyżem Walecznych (5)
  • Zbigniew Stanek – dubler Franciszka Pieczki, jako Gustlik w scenie na podwórku przed bitwą na Pradze (6)
  • Władysław Dewoyno – głos Kaszuba, rola Floriana Wolnego (7-8)
  • Henryk Teichert – głos żołnierza niemieckiego, rola Adama Wolańczyka (8)
  • Tomasz Zaliwski – głos kapitana barki (9)
  • Andrzej Kopiczyński – głos oficera proponującego rotmistrzowi miejsce w samochodzie (12)
  • Leon Niemczyk – Brigadeführer SS (13)
  • Piotr Wysocki – głos żandarma aresztującego Janka (13)
  • Józef Nowak – głos pułkownika (potem awansowanego na generała brygady), rola Tadeusza Kalinowskiego (17, 21)

Historia i charakterystyka serialu

Premiera serialu miała miejsce 9 maja 1966 o godz. 20:00. Pierwotnie serial był kręcony i emitowany w trzech seriach w latach 1966, 1969 i 1970, a następnie aż do roku 1989 był praktycznie corocznie wznawiany w polskiej telewizji w paśmie programów dla dzieci i młodzieży.

Pierwsza seria serialu powstała na podstawie książki Janusza Przymanowskiego wydanej pod tym samym tytułem, lecz przed ekranizacją mało znanej. Po emisji pierwszej serii w TV i ogromnej popularności osiągniętej przez serial, autor napisał dwa dalsze tomy powieści na początku lat 70. Następnie nakręcono dwie kolejne serie filmu oraz wydano komiks.

Serial odniósł sukces, był wielokrotnie wznawiany i również intensywnie eksploatowany propagandowo. W szkołach urządzano na jego temat akademie, przedstawienia teatrzyków szkolnych i omawiano na lekcjach. Zakładano również dla młodzieży Kluby Pancernych, w których legenda filmu miała służyć szkoleniu patriotyczno-obronnemu i poznawaniu historii najnowszej, podczas gdy w rzeczywistości była raczej wykorzystywana do promowania wizji historii korzystnej dla władz PRL.

Na sukces filmu złożył się przede wszystkim fakt, iż po raz pierwszy tematyka wojenna została potraktowana lżej niż do tej pory, a serial, obok scen poważnych mających w swojej treści kwestie wojenne, obfitował także w zabawne sceny. Publiczność oczekiwała przedstawiania tematyki wojennej w innych niż skrajnie czarnych, pełnych martyrologii barwach. Natomiast od strony prawdy historycznej jest to pozycja czysto rozrywkowa (podobnie jak wiele filmów amerykańskich tego okresu, np. Złoto dla zuchwałych (Kelly’s Heroes), Parszywa dwunastka (The Dirty Dozen), czy też W rękach wroga (In Enemy Country), a zarazem propagandowa i pełna jaskrawych przekłamań, toteż po roku 1989 stała się celem protestów środowisk kombatanckich. Realia wojskowe ukazane w filmie klasyfikują go w kategorii filmów przygodowych; bohaterowie traktują rozkazy przełożonych niejednokrotnie z dystansem, walcząc z przeważającym przeciwnikiem często wygrywają, podczas walk wykazują się własną inicjatywą, zaś niemieccy żołnierze prezentowani są przeważnie w niekorzystnym świetle.

Silną stroną filmu była znakomita gra aktorów – nie tylko pierwszoplanowych, ale również całego szeregu odtwórców kreacji w rolach epizodycznych. Różnie potoczyły się losy kariery zawodowej grających główne role w filmie. Niektórzy z powodu niezwykle sugestywnych ról, z którymi jeszcze długo ich utożsamiano, na wiele lat zniknęli ze sceny filmowej. Dla innych był to początek drogi do wielkiej kariery, czego przykładem może być choćby kariera odtwórcy roli Janka Kosa – Janusza Gajosa. Publiczność dziwiła się również, że Włodzimierz Press nie jest wcale rodowitym Gruzinem, tylko aktorem polskim. Pomimo zaszufladkowania, młodzi wówczas aktorzy osiągnęli natychmiast szczyty popularności, a ich nazwiska na trwałe weszły do historii kina polskiego.

Postacie zostały odtworzone przez aktorów tak sugestywnie, że publiczność traktowała je niemal jak swoich bliskich. Młodsza część widowni kochała się w Janku oraz Marusi, a wszyscy żyli przeżyciami swoich ulubionych bohaterów. Film często wywoływał wśród publiczności prawdziwe łzy wzruszenia.

Film niezmiennie plasuje się wysoko we wszystkich plebiscytach na najlepszy polski serial wszech czasów; jest też (obok Stawki większej niż życie) jednym z najchętniej kupowanych polskich seriali przez dystrybutorów zagranicznych. Telewizja Polska planowała odnowienie i rekonstrukcje wszystkich odcinków serialu z myślą o kolejnej reemisji, jednakże kontrowersje wokół filmu sprawiły, iż realizacja pomysłu została odłożona na czas bliżej nieokreślony.

Plenery

  • Większość scen została nakręcona na poligonie w Żaganiu (obecnie województwo lubuskie). To właśnie miasto „odgrywało” na planie rolę Lublina i Warszawy. Większość scen batalistycznych nakręcono na poligonie przy jednostce wojskowej Żagań-Las. Ponadto na poligonie Karliki w Żaganiu realizowano poszczególne sceny.
  • Wiele scen nakręcono również na poligonie w podpoznańskim Biedrusku; w odcinku „Most” wykorzystano pobliski most nad Wartą.
  • Dolny Śląsk (ogólnie)
  • Gorzupia Dolna, nad rzeką Bóbr kręcono sceny przeprawy wojsk na Bugu (odc. 2)
  • Olszyniec (odc. 2 i 8)
  • Rudawica, folwark – bitwa pod Studziankami (odc. 5)
  • Gdynia, Krynica Morska, Piaski (odc. 8)
  • Okolice Sztutowa (most zwodzony), były obóz koncentracyjny Stutthof (odc. 16 i 17)
  • Kotlina Kłodzka (filmowa Syberia), Twierdza Kłodzko, Kłodzko (odc. 21)
  • region łódzki: Tomaszów Mazowiecki, Inowłódz (odc. 9), Poświętne (odc. 10), Aleksandrów Łódzki, Spała (most w odc. 14).
  • Toruń - Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego w Toruniu (odc. 6) grający rolę mostu Kierbedzia w Warszawie ze względu na podobną konstrukcję.
  • Bydgoszcz – Kanał Bydgoski, planty nad Brdą, Śluza Okole oraz nieistniejąca śluza przy ul. Grottgera, Poczta Główna (odc. 15 i 16), Rybi Rynek, Brda-Młynówka i zejście do niej z ul. Świętej Trójcy (odc. 15 i 16), ul. Grodzka i Malczewskiego oraz most kolejowy na Brdzie. Ogółem w mieście (grającym w filmie rolę miasteczka Ritzen) nakręcono od 19.08.1968 do końca września 1968 4 odcinki (9, 14, 15 i 16).
  • Świecie nad Wisłą (kościół farny; scena spaceru Janka z Marusią)
  • Brzegi Wisły w okolicach Starogrodu nieopodal Chełmna (scena forsowania Odry)
  • Wrocław

Piosenki w serialu

  • „Ballada o pancernych” (znana także jako „Deszcze niespokojne”) – piosenka tytułowa
  • „Jak to na wojence ładnie” – w odc. 1 śpiewają żołnierze w obozie formowania
  • „Rozkwitały pąki białych róż” – w odc. 1 śpiewają żołnierze w obozie formowania
  • „Oka” – w odc. 2 śpiewają pancerni w drodze do Lublina
  • „Białe róże” („Rozkwitały pąki białych róż...”) – w odc. 2 odtworzone z gramofonu przez nauczycielkę z Lublina
  • „Gdy naród do boju” – w odc. 2 śpiewana przez robotników w fabryce podczas spotkania z pancernymi
  • Hymn Polski – w odc. 2 śpiewa tłum podczas spotkania z pancernymi
  • „Przed nami Odra („Siódma kompania”)
  • „Ballada Studziankowska” („Tygrys”)
  • „Gruzińska pieśń bojowa” (Kartvelo kheli khmals ikarGruzinie, chwyć za miecz!)
  • „Od Rosyi jadę, szabelkę toczę...” – w odc. 11 śpiewa Tomasz wraz z kawalerzystami
  • „Piosenka radiotelegrafistki”
  • „Marsz Triumfalny” z II aktu opery Aida Giuseppe Verdiego

Błędy produkcyjne i niekonsekwencje w fabule

  • Janek od początku akcji serialu szuka swojego ojca, który zaginął po walkach obrony Westerplatte w 1939. Jest to kontrowersyjne o tyle, że w rzeczywistości załogę obrońców Westerplatte stanowili żołnierze bezdzietni i nieżonaci, zaś w filmie Stanisław Kos miał syna Janka. Nie jest wyjaśnione, dlaczego szuka ojca akurat na dalekim wschodzie Rosji, aż pod japońską granicą. Być może stanowi to subtelne nawiązanie do wypowiedzi Stalina o losie polskich oficerów („A może uciekli do Mandżurii?”) aresztowanych przez Rosjan w 1939, uznanych za zaginionych i poszukiwanych od 1940 roku, a faktycznie roztrzelanych w ramach zbrodni katyńskiej. Zagadkowe jest również, jak w te dalekie rejony trafił pochodzący z Gdańska Janek, choć sam mówi, że był też na Kaukazie.
  • W powieści czołg „Rudy” był wczesną wersją czołgu T-34 uzbrojoną w armatę 76,2 mm i mający czteroosobową załogę. Później, gdy pierwszy „Rudy” został zniszczony, załoga otrzymała nowy model (zakupiony za pieniądze pochodzące ze spontanicznej składki Pomorzan), z armatą 85 mm (T-34/85) i pięcioosobową załogą (z tego powodu do załogi dołączył Wichura). W filmie „Rudego” odgrywają wyłącznie czołgi wersji T-34/85. W tej sytuacji można się zastanawiać, gdzie podział się piąty członek załogi. W czasie kręcenia filmu wiele modeli T-34/76 było już zniszczonych lub zmodernizowanych do standardu z działem kalibru 85 mm. Łatwiej było więc dostać tę właśnie, późną wersję czołgu.
  • W odc. 1 „Załoga” w scenie przy zabitym tygrysie rolę Szarika odgrywa jamnik szorstkowłosy lub spaniel, widać także wyraźnie, że "mama" małego Szarika to nie suka lecz pies. W scenie, w której Janek wraca do domu już po pojmaniu Japończyka – na kolanach opiekuna siedzi jeszcze inny pies – nie jest to ani szczeniak owczarka niemieckiego, ani jamnik, ani spaniel. W tym samym odcinku w scenie próby uruchomienia ciężarówki „z korby”, Janek zwraca się do chorążego Zenka „Panie poruczniku”. Japoński dywersant uzbrojony jest w brytyjski pistolet maszynowy Lanchester. Taki sam, o ile nie ten sam, pistolet maszynowy występuje w drugim odcinku filmu "Jak rozpętałem Drugą wojnę światową" (1969 r.).
  • W odc. 2 „Radość i gorycz” wykorzystano archiwalne ujęcia bombowców nurkujących Stuka, jednak w scenie, gdy jeden z samolotów strzela do kaprala Kucharka, pojawia się już Messerschmitt Bf 109. W scenie gdy załoga robi poranną toaletę, w lusterku, przy którym goli się Grześ, widać wyraźnie operatora z kamerą.
  • W odc. 3 „Gdzie my – tam granica” jest niekonsekwencja w kolejności czołgów stojących w zatorze. Chorąży Zenek wychodzi z czołgu o numerze 100, który stoi jak pierwszy za rozbitym niemieckim czołgu, po czym Janek rozmawiając z nim odbija swoją ubrudzoną dłoń na czołgu o numerze 101. Gdy kolumna rusza, to czołg o numerze 100 rusza za czołgiem o numerze 102. Chwilę później okazuje się, że za czołgiem 102 jest czołg 103. Podczas sceny odprawy przed przeprawą na drugi brzeg na prawym pagonie pułkownika widoczna jest tylko jedna belka. Podczas sceny kąpieli w rzece, Wisła płynie w drugą stronę (z północy na południe). Na brzegu rzeki wybucha bomba, która trafia w ubrania Gustlika i Janka; wychodząc z wody zasłaniają się jakby byli całkiem nadzy, choć widać przez ułamek sekundy Gustlika w majtkach.
  • W odc. 4 „Psi pazur” w scenie, gdy Szarik rusza z wiadomością o uszkodzeniu czołgu, w prawym dolnym rogu ekranu widać cień jednego z członków ekipy filmowej w czapce, który starał się „wycofać” z kadru. Kilka scen później, gdy Szarik goni królika, wyraźnie widać siatkę, którą ekipa rozpięła, aby królik nie uciekł za daleko.
  • W odc. 5 „'Rudy', miód i krzyże” czołg „Rudy” taranuje transporter półgąsienicowy. Wyraźnie jednak widać, że wóz podnosi się, zanim jeszcze zetknął się z czołgiem. W 25 minucie odcinka, kiedy załoga odbija odciski dłoni na czołgu, u podchodzącego do zamoczenia dłoni w farbie Grigorija możemy zauważyć, że ma już ją całą pomalowaną na biało jeszcze przed zanurzeniem w rozlanej farbie. Czołg, podobnie zresztą w innych odciankach, raz ma, a raz nie przednie błotniki, w zależności od ujęcia. W 50 minucie, po dekoracji krzyżami, Lidka, podchodząc z gratulacjami, mija czołg z napisem 102 i w tym samym ujęciu podchodzi do kolejnego, przy którym stoi załoga, który gra w tym momencie 102, choć nie widać jego numeru. W tym samym odcinku Janek "zdejmuje" snajpera. Wyraźnie widać, że hełm spada snajperowi z głowy, ale na ziemi hełm jest dalej na głowie żołnierza. W scenie wyzwolenia folwarku Janek przed odjazdem z niego odbija odcisk ręki na ścianie, w następnej sekundzie widać odcisk ręki w innym miejscu.
  • W odc. 7 „Rozstajne drogi” w momencie gdy załoga spożywa zupę siedząc na czołgu, za plecami Gustlika w oddali przejeżdża samochód osobowy współczesny czasom realizacji serialu. W tym samym odcinku załoga podróżuje razem z wędrowną trupą artystów w przyczepie ciągnionej przez traktor. Przed atakiem niemieckiej grupy w przyczepie znajduje się komplet postaci, nikt nie prowadzi jadącego traktora.
  • W odc. 10 „Kwadrans po nieparzystej” czołg „Rudy” forsuje przeszkodę wodną. Stojący na brzegu Wichura próbuje na niego wskoczyć, lecz wyraźnie widać, że zostaje na brzegu. W następnym ujęciu już siedzi na czołgu. W tej samej scenie, wjeżdżający do wody czołg ma otwarty przedni właz i widać jak woda wlewa się do środka. Moment ten widoczny jest też w czołówce drugiej serii
  • W odc. 12 "Fort Olgierd" podczas wchodzenia do bunkra: 1. Kalita mówi: "Jak łomem podważyć to się otwiera". We wcześniejszej scenie, gdy po włazie chodził Szarik, wyraźnie było widać, że właz jest już otwarty i ułożony on jest nierównolegle (po skosie) do otworu, a gdy w kolejnej scenie Janek, Gustlik i Tomek odsuwają właz, widać, że leżał on równolegle do otworu i zasłaniał go prawie całkowicie. 2. Szarik nie mógł wskoczyć przez tak mały otwór, gdzie jeszcze była rura do zjeżdżania na głębokość min. 4,5 metra. 3. Janek zaraz po wejściu do środka włącza latarkę, jej światło nie przesuwa się zgodnie z ruchem latarki. 3. Gustlik wchodząc do szybu, wiesza swój karabin lufą do góry na szyi i przekłada przez ramię, w następnej scenie, gdy zjeżdża po rurze karabin skierowany lufą do dołu wisząc tylko na ramieniu. 4. Worek (plecak) Tomka zaklinował się. W następnej scenie widać że Tomek, schodzi bez problemów. Należy dodać, że w pewnym momencie Tomek chcąc poprawić zaklinowany worek, poprawia go prawą ręką, w której chwilę wcześniej trzymał swój karabin, lewą dłoń też było widać, powstaje więc pytanie, jak Tomek trzymał się rury - samymi nogami nie dałby rady. Gdy Tomek zjeżdża już po rurze widać, że karabin ma już przewieszony przez prawe ramię. W tym samym odcinku Lidka dostaje od Grzesia bursztynowe serduszko, następnie kłamie Marusi, że jednak od Janka. W kolejnym odc. 13 „Zakład o śmierć” Janek przyznaje się do tego, mimo że to nie on dał Lidce bursztynowe serduszko i nie mógł wiedzieć o kłamstwie.
  • W finale odc. 13 „Zakład o śmierć” przez niecałą sekundę widać, że kilka niezdarnie zbitych desek podpiera wieżę jadącego czołgu, po czym wieża widowiskowo odrywa się od kadłuba (trafiona przez pocisk baterii flak). (Prawdopodobnie jednak deski pochodzą z rozjechanej wcześniej na drodze ciężarówki, raczej nie mogły służyć jako stelaż konstrukcji podtrzymującej masywną wieżę)
  • W odc. 14 „Czerwona seria” i 15 „Wysoka fala” w zajętym przez bohaterów posterunku saperskim wisi wielki plakat propagandowy z sylwetką żołnierza w hełmie. Napis na plakacie brzmi „Jak my walczymy, tak ty pracuj dla zwycięstwa.” Jednak w rzeczywistości afisze o tej treści umieszczano nie w jednostkach wojskowych, ale w zakładach przemysłowych (sugeruje to sama treść jego przekazu).
  • W odc. 15 „Wysoka fala” po wysadzeniu tamy pancerni i Kugel uciekają łodzią wraz z nurtem. W 41 minucie w lewym rogu ekranu można zauważyć, że w wyniku powstania zbyt dużych fal „mokry” ster, który trzyma Kugel, łamie się w pół. W następnej scenie ster jest już nowy, „suchy” i znów nie do końca dobrze zamontowany. W tym samym odcinku na tle barki oraz budynku Poczty Polskiej w Bydgoszczy widać wieżowiec Urzędu Wojewódzkiego z czasu realizacji serialu.
  • W odc. 18 „Pierścienie” podchorąży Zadra zabierając uciekinierów ze szpitala polowego ma obok siebie kierowcę – jadą gazikiem w szóstkę. Gdy wsiadają do samochodu, Lidka ma najpierw krótkie włosy, a po chwili gdy odjeżdżają już znacznie dłuższe.
  • W odc. 21 „Dom”, podczas kłótni o to, kto ma jechać do zaminowanego fortu, siedzący na wieży czołgu Gustlik wpierw ma dystynkcje sierżanta, a następnie plutonowego.
  • W scenach walk, w których bierze udział więcej osób, wielokrotnie widać żołnierzy (zarówno Polaków, jak i Niemców, czy Rosjan) używających karabinków Kałasznikowa, które do produkcji seryjnej weszły dopiero w 1949 roku. Mogły one odgrywać karabin STG uważany za prekursora „kałasznikowa”.
  • W wielu scenach jadący czołg, filmowany z różnych ujęć raz ma, a raz nie ma przednich fartuchów na błotnikach.
  • Umundurowanie i dystynkcje żołnierzy niemieckich dobrano zupełnie chaotycznie, bez dbania o prawdę historyczną. Obergefreiter Kugel nosi na naramiennikach belki wprowadzone dopiero w armii NRD (w Bundeswehrze belki są ukośne) - w Wehrmachcie żołnierze do Obergefreitera włącznie nie mieli żadnych oznaczeń stopni na naramiennikach. Walczący pod Studziankami żołnierze dywizji „Hermann Göring” noszą mundury i stroje kamuflażowe Waffen-SS. Również fryzury niemieckich żołnierzy są niezgodne z ówczesnym regulaminem: baczki, długie włosy z tyłu, grzywki, podczas gdy obowiązywało wysokie podgolenie boków i tyłu głowy oraz zaczesywanie włosów do tyłu. Strzelający do „Rudego” na poligonie doświadczalnym artylerzyści obrony przeciwlotniczej noszą hełmy spadochroniarzy.
  • Często występujący w wielu odcinkach Rosjanin Czernousow dowodzi pododdziałem zwiadowców. Ci jednak noszą zwykłe mundury piechoty, podczas gdy w rzeczywistości zwiadowcy Armii Czerwonej używali bogatego asortymentu strojów kamuflażowych dobieranych w zależności od terenu i pory roku.
  • W czasie wojny meteorolog (cywilny zawód Olgierda) był bardzo poszukiwany w lotnictwie wojskowym. Zatem należy przyjąć, że człowieka z takim zawodem z pewnością wcielono by do lotnictwa, a nie do wojsk pancernych.

Ciekawostki w fabule i produkcji

  • Ponieważ w latach 60. brakowało sprawnego technicznie sprzętu niemieckiego (choć niszczyciel czołgów Hetzer i półgąsienicowy transporter opancerzony Sd.Kfz.251 produkowano jeszcze w Czechosłowacji), filmowcy wykorzystywali przebudowany sprzęt radziecki i zagraniczny. Przykładowo, w odcinku Psi pazur niemieckie oddziały wspierają czołgi typu Tygrys i Pantera zbudowane na podwoziach czołgów T-34/85, co można poznać po innym typie zawieszenia i kół jezdnych (podobne przeróbki zastosowali twórcy filmu Szeregowiec Ryan). Później, w odcinku „Rudy”, miód i krzyże dwukrotnie pojawia się transporter półgąsienicowy M3 Halftrack, który „gra” niemiecki transporter opancerzony. W odcinku „Zakład o śmierć” niemieccy artylerzyści na poligonie posługują się armatami ZiS-3 kal. 76 mm. Choć w pierwszej serii (odcinki 1-8) starano się maskować różnicę w sprzęcie, to później już tego nie robiono – np. w odcinku „Fort Olgierd” Niemcy uciekają w wozie opancerzonym FUG (powojennym) eskortowanym przez dwa czołgi IS-2 („grające” dwie Pantery). O ile w odcinku Załoga Wichura jeździ ciężarówką ZiS-5, o tyle w późniejszych odcinkach pojawia się w powojennym „Lublinie”. Nie uniknięto nawet „wpadki” w postaci kuchni polowej, którą pancerni zdobyli w odcinku Czerwona seria.
  • Na początku serii wnętrza „Rudego” kręcono w studiu. Dopiero później w kadłubie jednego z T-34 wycięto otwory pozwalające na kręcenie scen wewnątrz prawdziwego czołgu. Po zakończeniu zdjęć oddano go do Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu.
  • W odc. 2 Radość i gorycz bohaterowie słyszą z Radia Moskwa wiadomości o tym, że 21 lipca 1944 roku 1 Armia Wojska Polskiego wkroczyła na terytorium Polski i wyzwolone zostały miasta Chełm i Lublin. Nastęnie po przekroczeniu Bugu po raz pierwszy spotykają witającą ich entuzjastycznie polską ludność cywilną. W rzeczywistości granicę Rzeczypospolitej przekroczono w nocy z 3 na 4 stycznia 1944 roku niedaleko miejscowości Rokitno koło Saren, a Lublin zdobyły wojska sowieckie przy znaczącym udziale Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich dopiero 25 lipca 1944. Sceny te miały utrwalać oficjalnie przedstawianą przez propagandę PRL wersję wydarzeń sugerującą, że Polska zaczynała się dopiero na Bugu.
  • W odc. 6 Most czołg „Rudy” zostaje uszkodzony przez minę, a załoga musi spędzić kilka miesięcy w szpitalu. W owym czasie była to próba „wyjaśnienia”, dlaczego Armia Czerwona nie pomogła powstańcom warszawskim w odbijaniu lewobrzeżnej części miasta (ofensywę wstrzymano wówczas aż do stycznia 1945 roku). Jednakże gips Janka Kosa to nie charakteryzacja realizacyjna, gdyż w trakcie kręcenia serialu Janusz Gajos, zasnąwszy na planie filmowym, został potrącony (a właściwie przejechany) przez ciężarówkę. Na skutek wypadku musiał spędzić pewien czas w szpitalu mając poważnie uszkodzoną miednicę i kręgosłup. W związku z tym zdecydowano – niejako „przy okazji” – nakręcić w tym czasie sceny szpitalne do odcinka Most.
  • W odc. 14 Czerwona seria użyto ciągnika rolniczego Lanz-Bulldog D9506, często błędnie uznawanego za ciągnik rolniczy Ursus C-451, który zakłady mechaniczne Ursus zaczęły produkować w połowie lat 50.
  • Tomek Czereśniak wchodzi w Bydgoszczy do Brdy, żeby przepłynąć ją, trzymając się krzesła, na drugi brzeg wychodzi już jednak z Pilicy, na wysokości Tomaszowa Mazowieckiego.
  • Ekipa filmowa nie woziła ze sobą jednego czołgu, za każdym razem wypożyczała maszynę z jednostki, która znajdowała się niedaleko planu filmowego. W serialu uczestniczyło zatem 20 czołgów z numerem 102. Jedyny zachowany do dziś, który na pewno brał udział w serialu, jest eksponatem muzeum w Poznaniu. To w tym czołgu nakręcono wszystkie pancerne wnętrza drugiej i trzeciej serii filmu.

Kontrowersje

Pierwsze znane protesty były dziełem Jerzego Bukowskiego, wiceprzewodniczącego Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych z Krakowa. Wiadomo o dwóch listach wysłanych przezeń do zarządu Telewizji Polskiej, z czego jeden z nich za kadencji Jana Dworaka.

Protesty odniosły skutek w lipcu 2006 roku, gdy obowiązki prezesa TVP pełnił Bronisław Wildstein. Rzecznik TVP, Daniel Jabłoński, odpowiadając na list Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych stwierdził, iż Telewizja Polska nie będzie w najbliższym czasie emitować filmów zakłamujących przeszłość historyczną Polski. Film ten, wraz ze Stawką większą niż życie został wycofany z jesiennej ramówki. Prawa do emisji serialu zakupiła telewizja Kino Polska. Pomimo wspomnianych kontrowersji TVP1 wyemitowała serial latem 2007 roku.

W 2008 roku stacja TVP Historia wyemitowała serial wraz z komentarzem mającym na celu przedstawienie tła historycznego, weryfikację przedstawionych faktów i ewentualne odkłamanie ich. Audycję prowadził Krzysztof Kłopotowski, zaś każdy odcinek był komentowany przez historyków uniwersyteckich i z Instytutu Pamięci Narodowej[12]. Emisje „odkłamujące” serial były emitowane w stacji w kolejnych latach.

Emisja w innych krajach

  • Serial emitowano w Czechosłowacji pt. Čtyři z tanku a pes – na początku lat 70. w Československá televize. W 2006 ponowną emisję zrealizowała Prima TV.
  • Na terenach byłego ZSRR film nosił tytuł Четыре танкиста и собака.
  • W Finlandii serial był emitowany w latach 70. pt. Panssaripartio (dosł. pol. „Patrol czołgowy”).
  • W Niemieckiej Republice Demokratycznej serial emitowała stacja Deutscher Fernsehfunk wzgl. Fernsehen der DDR (tytuł Vier Panzersoldaten und ein Hund). Początkowo wyemitowano 8 odcinków od marca do czerwca 1968. Następnie od września 1971 pokazano powtórnie 8 odcinów, a po nich wyemitowano 13 nowych aż do stycznia 1972. Wznowienia emisji nastąpiły w latach 1975 i 1988 (17 odcinków).
  • Na Węgrzech serial emitowała telewizja M1 (pod tytułem A négy páncélos és a kutya).
  • W Estonii serial emitowała ETV2 (pod tytułem Neli tankisti ja koer).
  • Na Kubie pod tytułem Los cuatro tanquistas y el perro.

Inne informacje

  • Eksponat psa Trymera grającego Szarika znajduje się w „Zakładzie Kynologii Policyjnej” Centrum Szkolenia Policji w miejscowości Sułkowice (a także psa grającego w serialu Przygody psa Cywila)[13].
  • W Kanadyjskim Muzeum Wojny znajduje się czołg T-34 o numerze taktycznym 102.
  • W 1 Brygadzie Pancernej im. Bohaterów Westerplatte rzeczywiście służył czołg T-34 o numerze taktycznym 102. Należał on do kompanii sztabowej 1 Pułku Pancernego a dowodził nim podporucznik Wacław Feryniec.

Upamiętnienia serialu

  • W Białej Nyskiej jedna z ulic nosi nazwę Czterech Pancernych (podobno psa pominięto ze względu na długość nazwy).
  • W Bydgoszczy przy jednej ze śluz na Kanale Bydgoskim – w miejscu, gdzie w 1969 roku realizowano jeden z odcinków serialu, stoi wieżyczka czołgu z numerem 102.
  • W Toruniu istnieje ulica Pancernych i okoliczne ulice: Gustlika, Szarika, Honoratki, Rudego.

Nawiązania i odniesienia

  • W odc. 13 „Zakład o śmierć” pojawia się kapitan Abwehry, który pomaga załodze „Rudego” uciec przed Niemcami. Jest to nawiązanie do serialu Stawka większa niż życie i postaci Hansa Klossa.
  • W filmie Sami swoi (1967) użyto repliki czołgu o numerze bocznym 102, który stał w zaminowanym polu.
  • W odc. 2 „Eksternista” serialu Przygody psa Cywila (1970) dyrektorka domu dziecka, do którego trafia tytułowy bohater, mówi sierżantowi Walczakowi, że „dzieci chcą, żeby on (Cywil) nazywał się Szarik”.
  • W filmie pt. Piżama z 1971 w telewizorze głównych bohaterów jest emitowany serial Czterej pancerni i pies.

 

Powiązane wydarzenia

OsobaData wydarzeniaJęzyk
1Balts uz melna - 30.nedēļa Balts uz melna - 30.nedēļa 30.07.2017lv
2Russian musical comedy-drama film - Stilyagi Russian musical comedy-drama film - Stilyagi 11.12.2008en, fr, lv, ru, ua
3Rīgas kinoteātros sāka demonstrēt režisora Jura Podnieka filmu “Vai viegli būt jaunam?”Rīgas kinoteātros sāka demonstrēt režisora Jura Podnieka filmu “Vai viegli būt jaunam?”26.01.1987lv
4Caligula - a 1979 erotic historical drama Caligula - a 1979 erotic historical drama 14.08.1979en, lv, ru
5Premiera filmu "Potop"Premiera filmu "Potop"02.09.1974pl, ru
6Premiera filmu "Pan Wołodyjowski"Premiera filmu "Pan Wołodyjowski"28.03.1968lv, pl, ru
7Polija sāk demonstrēt PSRS populāro 21 sēriju garo filmu - Četri tankisti un sunsPolija sāk demonstrēt PSRS populāro 21 sēriju garo filmu - Četri tankisti un suns25.09.1966lv, ru
8Started "Black Orpheus"Started "Black Orpheus"12.06.1959en, lv
9Premiera filmu "Pokolenie" w reżyserii Andrzeja WajdyPremiera filmu "Pokolenie" w reżyserii Andrzeja Wajdy26.01.1955pl, ru
10Premiera pierwszego polskiego powojennego filmu fabularnego "Zakazane piosenki" w reżyserii Leonarda BuczkowskiegoPremiera pierwszego polskiego powojennego filmu fabularnego "Zakazane piosenki" w reżyserii Leonarda Buczkowskiego08.01.1947pl
11British troops liberated the Nazi concentration camp at Bergen-Belsen. Anne Frank had died there among 50,000 othersBritish troops liberated the Nazi concentration camp at Bergen-Belsen. Anne Frank had died there among 50,000 others15.04.1945en, lv
12
W nocy z 7/8 października Armia Krajowa przeprowadziła akcję „Wieniec”, polegającą na wysadzeniu w powietrze linii kolejowych wokół Warszawy07.10.1942en, lv, pl
13Citizen KaneCitizen Kane05.12.1941en, lv, ru
14The Soviets launched the 4th deportation campaign from the Polish territories annexed in 1939The Soviets launched the 4th deportation campaign from the Polish territories annexed in 193921.05.1941en, lv
15Pierwszy raz na ekranach bohaterowie kreskówek - Tom i JerryPierwszy raz na ekranach bohaterowie kreskówek - Tom i Jerry20.02.1940en, lv, pl, ru
16The execution of 107 Polish civilians by the Nazi German occupiers of Wawer near Warsaw, PolandThe execution of 107 Polish civilians by the Nazi German occupiers of Wawer near Warsaw, Poland27.10.1939en, lv
17I najazd mongolski na Polskę: wojska mongolskie zdobyły KrakówI najazd mongolski na Polskę: wojska mongolskie zdobyły Kraków28.03.1241lv, pl

Źródła: wikipedia.org

    Osoby

    Osoba Data ur. Data śm. Język
    1
    Andrzej Wohl05.02.194210.03.2009pl
    2Andrzej HerderAndrzej Herder31.08.193721.05.2002pl, ru
    3Roman WilhelmiRoman Wilhelmi06.06.193603.11.1991de, en, lv, pl, ru, ua
    4Piotr  WysockiPiotr Wysocki13.04.193626.03.2023pl
    5Krzysztof LitwinKrzysztof Litwin19.06.193508.11.2000pl, ru
    6Jerzy TurekJerzy Turek17.01.193414.02.2010en, pl, ru
    7Aleksandr BielawskiAleksandr Bielawski06.05.193208.09.2012de, en, lv, pl, ru, ua
    8Ryszard  KotysRyszard Kotys20.03.193228.01.2021de, en, pl, ru
    9Wiesław GołasWiesław Gołas09.10.193009.09.2021fr, pl, ru
    10Mieczysław CzechowiczMieczysław Czechowicz28.09.193014.09.1991en, pl, ru
    11Krzysztof ChamiecKrzysztof Chamiec02.02.193011.10.2001pl, ru
    12Tomasz ZaliwskiTomasz Zaliwski15.12.192913.07.2006en, pl, ru
    13Mieczysław StoorMieczysław Stoor05.09.192905.10.1973en, pl, ru
    14
    Adam Walaciński18.09.192804.08.2015pl
    15Franciszek PieczkaFranciszek Pieczka18.01.192823.09.2022de, en, lv, pl, ru
    16Witold PyrkoszWitold Pyrkosz24.12.192622.04.2017de, en, fr, pl, ru, ua
    17Józef NalberczakJózef Nalberczak09.01.192618.12.1992pl, ru
    18Roman SykałaRoman Sykała09.11.192320.09.1972pl, ru
    19Eliasz KuziemskiEliasz Kuziemski30.07.192201.06.2000pl
    20Janusz PrzymanowskiJanusz Przymanowski20.01.192204.07.1998en, lt, pl, ru
    Tagi