John Lennon

John Winston Ono Lennon (ur. 9 października 1940 w Liverpoolu, zm. 8 grudnia 1980 w Nowym Jorku) – brytyjski muzyk, kompozytor, wokalista i autor tekstów, jeden z Beatlesów.

W 1994 roku John Lennon został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame. W 2002 roku Liverpool uczcił pamięć Lennona, nazywając jego imieniem lotnisko i w tym samym roku w sponsorowanym przez BBC plebiscycie na 100 najważniejszych Brytyjczyków wszech czasów Lennon uplasował się w pierwszej dziesiątce.

Synowie Lennona – Sean i Julian poszli w ślady ojca i zrobili karierę jako muzycy rockowi. W 1965 John Lennon otrzymał od królowej Elżbiety II Order Imperium Brytyjskiego (MBE). Zwrócił go jednak w 1969 roku, uzasadniając swoje postanowienie w dołączonym liście:

"Wasza Wysokość, zwracam moje odznaczenie jako znak sprzeciwu. Protestuję przeciwko brytyjskiej ingerencji w konflikt na linii Nigeria – Biafra oraz wspieraniu Ameryki w wojnie z Wietnamem oraz temu, że piosenka "Cold Turkey" słabo radzi sobie na liście przebojów. Z wyrazami szacunku John Lennon".

Dzieciństwo i wczesna młodość

John Lennon przez większą część dzieciństwa był wychowywany przez ciotkę, Mimi. Jego rodzice rozwiedli się, gdy miał 4 lata. Z matką nawiązał ponownie kontakt dopiero na krótko przed jej śmiercią w wypadku samochodowym – została potrącona przez pijanego policjanta 15 lipca 1958 roku.

Przed rozwodem rodziców mieszkał z nimi przy Newcastle Road w podmiejskiej dzielnicy Liverpool'u w pobliżu ulicy Penny Lane, znanej jako tytuł jednego z największych przebojów The Beatles. Później przeprowadził się do Mimi i wuja George'a na 251 Menlove Avenue w Woolton (południowej dzielnicy Liverpoolu), gdzie mieszkał w latach 1945-1962.

Swoją edukację rozpoczął w Liverpool Art College, wkrótce porzucił jednak myśl o karierze plastyka i kontynuował naukę w Quarry Bank Grammar. Założył tam w połowie lat pięćdziesiątych zespół The Quarry Men, przemianowany później na The Beatles

Lennon pełnił przez większą część historii zespołu rolę lidera. Wspólnie z Paulem McCartneyem stworzył znaczącą większość repertuaru Beatlesów i najsłynniejszy duet pisarsko-kompozytorski Lennon/McCartney.

Związek z Yōko Ono

W połowie lat sześćdziesiątych Lennon spotkał japońską artystkę, uczestniczkę formacji plastycznej Fluxus – Yōko Ono. Znajomość ta szybko przekształciła się w miłość i zaważyła na dalszym życiu Lennona. Spotkanie z Ono zbiegło się w czasie z rosnącą u niego (a także i pozostałych Beatlesów) fascynacją ideami ruchu hipisowskiego. Fascynacja ta obejmowała szereg aspektów (m.in. pacyfizm, eksperymenty z narkotykami, zainteresowanie religiami Wschodu). Wszystkie one znajdowały swoje odzwierciedlenie w twórczości Beatlesów (zwłaszcza na płytach Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band czy Magical Mystery Tour). Przyczyniło się to w pewnym stopniu do popularyzacji niektórych idei "Dzieci Kwiatów".

Związek z Yōko zaowocował również w prywatnym życiu Lennona: w 1975 urodził im się syn, Sean Lennon, drugie dziecko muzyka (pierwszym jest Julian Lennon, syn z pierwszego małżeństwa z Cynthią Lennon).

Wielu fanów zespołu The Beatles jest skłonnych oskarżać Yōko Ono o doprowadzenie do rozpadu zespołu. Istotnie od połowy lat sześćdziesiątych Lennon coraz częściej angażował się w muzyczne i pozamuzyczne projekty z Ono. Nagrał z nią dwie płyty stanowiące frapujące, lecz bardzo "awangardowe" kolaże dźwiękowe. Lennon i Ono stworzyli również parę etiud filmowych – m.in. Self-Portrait. John uznawał, że jeżeli Yoko ma na niego istotny wpływ, powinna być z nim wszędzie. Złamał więc zasadę, jaka obowiązywała w zespole, iż osób trzecich (czyli żon, przyjaciół, osób spoza zespołu) nie przyprowadza się do studia. A Yoko uzyskała swój udział w "White Album", gdzie umieszczono jej głos w piosence "The Continuing Story Of Bungalow Bill".

Do historii przeszły także akcje Lennon i Yōko Ono na rzecz pokoju, organizowane pod koniec lat sześćdziesiątych. Jedną z takich akcji był happening bed-in w 1969. Podczas swojej podróży poślubnej, w pokoju hotelowym jednego z amsterdamskich hoteli, przez tydzień Lennon i Ono nie wychodzili z łóżka, urządzając swoistą konferencję prasową, podczas której wypowiadali się na temat możliwości doprowadzenia do ogólnoświatowego pokoju. Lennon nagrał także w tym czasie z udziałem chóru przypadkowych osób utwór Give Peace a Chance, który stał się najprawdopodobniej najczęściej śpiewanym utworem podczas demonstracji antywojennych – zarówno w tamtych latach jak i trzydzieści pięć lat później podczas demonstracji przeciwko wojnie z Irakiem. Wtedy to bowiem swoją wersję tego przeboju nagrał syn Johna Lennona, Sean.

Kariera solowa

We wrześniu 1969 Lennon chciał odejść z zespołu, co było ukrywane przed opinią publiczną aż do 10 kwietnia 1970, kiedy to Paul McCartney publicznie ogłosił swoje odejście, tym samym rozwiązując The Beatles.

W tym samym roku Lennon nagrywa płytę John Lennon/Plastic Ono Band, wypełnioną głównie piosenkami osobistymi, stworzonymi za pomocą skromnych środków wyrazu (np. Mother, Look At Me, Isolation). Lennon odcina się także od swoich wcześniejszych fascynacji religiami Wschodu, demonstrując poglądy antyreligijne (God).

Po roku Lennon tworzy płytę najbardziej znaną w jego solowym dorobku – Imagine. Ma ona znacznie bardziej optymistyczną wymowę niż poprzednia. Lennon zawarł na niej m.in. piosenki miłosne skierowane do Yōko Ono. Największą popularność zdobył tytułowy utwór, uznawany powszechnie za jeden z najpiękniejszych utworów rockowych w historii. Mimo jego wielkiej popularności, wiele prywatnych stacji radiowych zdecydowało się na ocenzurowanie tego utworu w związku z jego radykalną wymową.

Działalność polityczna

W 1971 Lennon i Ono decydują się zamieszkać na stałe w Stanach Zjednoczonych.

W tym czasie Lennon coraz bardziej angażuje się w politykę. Coraz częściej swoje piosenki poświęca konkretnym kwestiom politycznym (m.in. Attica State o buncie w jednym z amerykańskich więzień, Woman is The Nigger of The World o zniewoleniu kobiet). Wiele z nich stanowi jawne nawoływanie do wychodzenia na ulice. Lennon z Ono zaangażowali się także w wiele kampanii – m.in. na rzecz praw Indian, czy w protesty przeciwko uwięzieniu radykalnych działaczy politycznych. Z drugiej strony wiele osób zarzucało Lennonowi hipokryzję – np. w piosence Imagine nawoływał do odrzucenia własności prywatnej, podczas gdy sam był jednym z lepiej zarabiających gwiazdorów i znanym miłośnikiem zakupów.

Działalność Lennona spowodowała, że był on inwigilowany przez FBI, które – jak później ujawniono – dysponowało grubą teczką mu poświęconą. Za działalność polityczną zamierzano go nawet deportować ze Stanów. Deportacja ta nie udała się dzięki wsparciu wielu poważanych amerykańskich obywateli (takich jak John Cage, Kurt Vonnegut, Leonard Bernstein, Allen Ginsberg). Piosenka Imagine jest uznawana za niepisany hymn pacyfistów i jest śpiewana na wielu demonstracjach antywojennych. Została również odtworzona na zakończeniu Igrzysk Olimpijskich w Londynie (2012r.)

Koniec życia

Po kryzysie, jaki przeszedł Lennon w 1974 roku, związanym m.in. z kłopotami małżeńskimi i uzależnieniem od heroiny, artysta wycofuje się z życia publicznego, a także działalności studyjnej i koncertowej aż do 1980 roku. Po tej przerwie nagrywa płytę Double Fantasy, stanowiącą rodzaj muzycznego dialogu małżeńskiego z Yōko Ono. Piosenki Lennona z tej płyty zaskoczyły odbiorców niespotykanym dotychczas w solowej twórczości artysty ciepłem i optymizmem.

Wkrótce po premierze płyty, 8 grudnia 1980, około godz. 22:49, Lennon został postrzelony w bramie swojego domu Dakota (dosięgły go cztery z pięciu wystrzelonych kul) na Manhattanie przez Marka Davida Chapmana. Policjanci przewieźli radiowozem rannego Lennona do szpitala, gdzie zmarł o 23:07. Chapman został skazany na dożywotnie więzienie i obecnie odbywa karę.

Pogrzeb Lennona zgromadził ok. 100 tys. osób i miał nietypowy charakter. Tysiące ludzi gromadziły się na ulicy, śpiewając piosenki Lennona i kontemplując w ciszy jego dorobek.

"(...) Wciąż wierzę w miłość, w pokój, w pozytywne myślenie", to wypowiedź z 8 grudnia 1980 roku, czyli dnia w którym J. Lennon został zastrzelony.

Rozdział 27

W 2007 roku, reżyser i scenarzysta J.P. Schaefer nakręcił film Rozdział 27 o zabójstwie Johna Lennona. W głównych rolach zagrali Jared Leto i Lindsay Lohan.

Filmy dokumentalne

• Imagine: John Lennon (1988)
• Inside John Lennon (2003)
• Lennon Legend: The Very Best of John Lennon (2003)
• The U.S. Versus John Lennon (2006)
• Nowhere boy (2009)
• Lennon naked (2010)

Dzieła literackie

• John Lennon: In His Own Write
• A Spaniard in the Works
• (dwie powyższe książki zostały wydane w języku polskim w tomie John Lennon na własne kopyto w roku 1994)
• Skywriting by Word of Mouth
• Yoko i John. Dni, których nigdy nie zapomnę