Nikołaj Własik

Nikołaj Własik (ur. 1896, zm. 1967) − generał porucznik, funkcjonariusz radzieckich organów bezpieczeństwa, m.in. naczelnik Wydziału I Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych i późniejszych pionów NKWD/NKGB/MGB, odpowiedzialnych za ochronę rządu. Także szef ochrony osobistej Józefa Stalina.

Służył także w armii carskiej jako młodszy oficer. Do organów bezpieczeństwa (wówczas Czeka) przyszedł w 1919 roku z Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej, gdzie służył od listopada 1918 do września 1919 roku w pułku piechoty. Początkowo pracował na różnych stanowiskach, kolejno w Czeka, GPU i w OGPU. W 1929 roku rozpoczął służbę w Oddziale Operacyjnym (OO) OGPU, gdzie kolejno pełnił służbę w Wydziałach 2, 5 i 4. Następnie w 1931 roku, w następstwie rekomendacji ówczesnego szefa OGPU Wiaczesława Mienżyńskiego, rozpoczął służbę jako ochroniarz Józefa Stalina. Od 1 listopada 1933 do 10 lipca 1934 roku pomocnik naczelnika 4 Wydziału Oddziału Operacyjnego. We wrześniu 1938 roku został naczelnikiem Wydziału I odpowiedzialnego za ochronę dostojników państwowych (dawny OORPP – Wydział Ochrony Przywódców Partii i Państwa) w Głównym Zarządzie Bezpieczeństwa Państwowego przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych (GUGB-NKWD). Uniknął czystek, które dotknęły w tym czasie tysiące oficerów Armii Czerwonej i organów bezpieczeństwa i wywiadu tylko dlatego, że (jak o nim mówili) był "przybocznym pieskiem" Stalina. Przez kolejne lata stał na czele organów odpowiedzialnych za ochronę rządu, czyli kolejno Wydziału I GUGB/NKWD 1938-1941, Wydziału I NKGB luty-lipiec 1941, I Oddziału NKWD 1942-1943, 6 Zarządu NKGB, oraz 6 Zarządu Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR (MGB). Także pod koniec grudnia 1946 roku został naczelnikiem Głównego Zarządu Ochrony MGB, sprawował to stanowisko do 29 kwietnia 1952 roku. Następnie w grudniu, w wyniku intrygi Ławrientija Berii, został zdymisjonowany, wykluczony z WKP(b) i mianowany zastępcą komendanta łagru w Swierdłowsku. Wkrótce jednak aresztowany pod zarzutem utrzymywania kontaktów z podejrzanym o szpiegostwo W. Stenbergiem. Został 17 stycznia 1955 roku skazany na 10 lat zesłania do Krasnogradu (wyrok zmniejszono do pięciu lat w następstwie amnestii) oraz degradację i utratę odznaczeń wojskowych.

Stopnie grudzień 1935 – major bezpieczeństwa państwowego kwiecień 1938 – starszy major bezpieczeństwa państwowego koniec 1938 – komisarz bezpieczeństwa państwowego 3 rangi lipiec 1945 – generał-porucznik Odznaczenia

• Znaczek za 15-letnią służbę w organach Czeka/GPU/OGPU – 1935
• Order Czerwonej Gwiazdy – 1936
• Order Czerwonego Sztandaru – 1936, 1943, 1944
• Medal 20-lecia Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej – 1938
• Order Lenina – 1940, 1945, 1945
• Order Kutuzowa 1 stopnia – 1945